ZAKON

za izvr{uvawe na sankciite

 

 

Glava I

 

ZAEDNI^KI ODREDBI

 

^len 1

(1) So ovoj zakon se ureduva izvr{uvaweto na sankciite izre~eni za krivi~ni dela i prekr{oci (vo natamo{niot tekst: kaznivi dela).

(2) Sankcii izre~eni za krivi~ni dela ~ie izvr{uvawe se ureduva so ovoj zakon se: kaznite, uslovnata osuda so za{titen nadzor, merkite na bezbednost i vospitnite merki.

(3) Sankcii izre~eni za prekr{oci ~ie izvr{uvawe se ureduva so ovoj zakon se: kaznite, merkite na bezbednost i vospitnite merki.

^len 2

(1) Sankciite izre~eni za kaznivi dela se izvr{uvaat koga odlukata so koja e izre~ena sankcijata }e stane pravosilna i koga ne postojat zakonski pre~ki za izvr{uvawe na odlukata.

(2) So izvr{uvaweto na oddelni sankcii mo`e da se po~ne i pred pravosilnosta na odlukata so koja sankcijata e izre~ena, samo koga toa e opredeleno so zakon.

^len 3

Licata sprema koi se izvr{uvaat sankciite se li{uvaat ili ograni~uvaat vo pravata samo vo granicite neophodni za ostvaruvawe na celta na sankcijata, a vrz osnova na zakon.

^len 4

(1) Pravilata za izvr{uvaweto na sankciite se primenuvaat nepristrasno.

(2) Zabraneta e diskriminacija vrz osnova na rasata, bojata na ko`ata, polot, jazikot, verata, politi~kite ili drugi uveruvawa, nacionalnoto ili socijalnoto poteklo, srodstvoto, imotnata i op{testvenata polo`ba ili nekoj drug status na liceto sprema koe se izvr{uva sankcijata.

(3) Verskite ~uvstva, li~noto uveruvawe i moralnite normi na licata sprema koi se izvr{uvaat sankciite mora da se po~ituvaat.

^len 5

So licata sprema koi se izvr{uvaat sankciite se postapuva na na~in koj vo najgolema mo`na mera odgovara na nivnata li~nost.

^len 6

So licata sprema koi se izvr{uvaat sankciite se postapuva ~ove~no, so po~ituvawe na ~ovekovata li~nost i dostoinstvo, za~uvuvawe na nivnoto telesno i du{evno zdravje, vodej}i pritoa smetka za ostvaruvawe na celite na oddelni sankcii.

^len 7

(1) Sankciite gi izvr{uvaat organite opredeleni so ovoj zakon.

(2) Organot {to ja donel odlukata so koja e izre~ena sankcijata, ako toj samiot ne e nadle`en za izvr{uvawe, dol`en e da mu ja dostavi na nadle`niot organ za izvr{uvawe vedna{ otkako odlukata }e stane izvr{na.

(3) Odlukata stanuva izvr{na koga po nejzinata pravosilnost ne postojat pre~ki opredeleni so ovoj zakon za izvr{uvawe na sankcijata.

(4) Organot nadle`en za izvr{uvawe dol`en e da pristapi kon izvr{uvawe na sankcijata so prezemawe na zakonski opredelenite dejstvija i merki vedna{ po priemot na odlukata.

(5) Osudenite lica imaat pravo na za{tita na svoite prava na na~in i postapka predvideni so ovoj zakon.

^len 8

Nadzor vrz rabotata na organite i drugite institucii za izvr{uvawe na sankciite i na zakonitosta vo izvr{uvaweto na sankciite vr{at organite opredeleni so ovoj zakon.

^len 9

(1) Sredstvata za izvr{uvawe na sankciite gi obezbeduva Republikata.

(2) Licata sprema koi se primenuva sankcijata ne gi pla}aat tro{ocite na izvr{uvaweto, osven tro{ocite na izvr{uvaweto na pari~nata kazna.

^len 10

Na licata otpu{teni od izvr{uvaweto na sankciite im se uka`uva pomo{.

 

DEL PRVI

 

IZVR[UVAWE NA SANKCIITE IZRE^ENI

ZA KRIVI^NI DELA

 

A. Izvr{uvawe na kaznata zatvor

 

Glava II

 

OSNOVNI NA^ELA

^len 11

(1) Celta na izvr{uvaweto na kaznata zatvor e osposobuvawe na osudenite lica da se vklu~at vo op{testvoto so najdobri izgledi za samostoen `ivot vo soglasnost so zakon.

(2) Zaradi postignuvawe na celta na izvr{uvaweto na kaznata zatvor kaj osudenite lica se razviva ~uvstvoto na odgovornost i se pottiknuvaat da go prifatat i aktivno da u~estvuvaat vo tretmanot za vreme na izvr{uvaweto na kaznata, motiviran i naso~en kon prevospituvawe i razvivawe na pozitivnite karakterni osobini i sposobnosti {to go zabrzuva uspe{noto vra}awe vo op{testvoto.

^len 12

(1) Pri izvr{uvaweto na kaznata zatvor mora da se za{titi psiho-fizi~kiot i moralniot integritet na osudenoto lice i da se po~ituva ~ovekovata li~nost i dostoinstvo.

(2) Se zabranuva sekoj oblik na ma~ewe, ne~ove~no ili poni`uva~ko odnesuvawe i kaznuvawe.

(3) Mora da se obezbeduva pravoto na li~na sigurnost na osudenoto lice i samopo~ituvaweto na negovata li~nost.

^len 13

Sistemot na izvr{uvaweto na kaznata zatvor se organizira taka {to mo`e vo odvoeni ustanovi ili vo odvoeni oddelenija na oddelni ustanovi i grupi vo niv da se sprovede rasporeduvawe, klasifikacija i razmestuvawe na oddelni kategorii na osudeni lica, za polesno sproveduvawe na razli~ni vidovi tretman, spre~uvawe na me|usebnoto {tetno vlijanie na osudenicite i odr`uvawe na disciplinata.

^len 14

(1) Osudenite lica se rasporeduvaat vo razli~ni ustanovi za izvr{uvawe na kaznata zatvor i nivnata polo`ba i sistemot na postapuvaweto se opredeluva vrz odredbite na ovoj zakon i vo soglasnost so sudskata odluka.

(2) Osudenite lica od razli~en pol kaznata zatvor ja izdr`uvaat odvoeno.

(3) Osudenite lica koi za prv pat izdr`uvaat kazna zatvor se odvojuvaat od osudenite lica vo povrat.

(4) Kaznata maloletni~ki zatvor sprema maloletnite lica se izvr{uva odvoeno od polnoletnite lica osudeni na kazna zatvor.

(5) Licata koi se nao|aat vo pritvor se odvojuvaat od licata koi ja izdr`uvaat kaznata zatvor.

^len 15

Vo ustanova za izvr{uvawe na kaznata zatvor osudenite lica se klasifikuvaat spored neophodnosta za primena na merki na tretman i vidot na potrebniot tretman, nivnata vozrast, li~nite karakteristiki i drugi okolnosti od zna~ewe za ocena na li~nosta na osudenoto lice.

^len 16

(1) Pri rasporeduvaweto, klasifikacijata i razmestuvaweto na osudenite lica, mora da se ima predvid vidot i prirodata na krivi~noto delo i stepenot na krivi~nata odgovornost.

(2) Ministerot za pravda so op{t akt poblisku gi opredeluva rasporeduvaweto, klasifikacijata i razmestuvaweto na osudenite lica.

(3) Ministerot za pravda so op{t akt gi opredeluva vidovite i na~inite na tretman na osudenite lica.

^len 17

Na mladite osudeni lica treba da im se obezbedat uslovi koi kolku e toa mo`no, }e gi za{titat od {tetnoto vlijanie na drugite osudeni lica, kako i da im se sozdavaat uslovi za `ivot i rabota i za kulturni, sportski i drugi aktivnosti soodvetni na nivnata vozrast.

^len 18

(1) Osudenite lica spored mo`nostite na ustanovata i so nivna soglasnost se smestuvaat vo zasebni sobi za no}evawe.

(2) Osudenite lica ja izdr`uvaat kaznata zatvor po pravilo grupno i se rasporeduvaat vo grupi vo koi mo`at da se primenuvaat merki na vospituvawe i prevospituvawe od ist vid.

^len 19

(1) Osudenite lica se dol`ni da se pridr`uvaat kon odredbite na ku}niot red na ustanovata.

(2) Sproveduvaweto na disciplinata vo ustanovata za izvr{uvawe na kaznata zatvor se ostvaruva strogo, no spravedlivo i so po~ituvawe na ~ovekovata li~nost.

(3) Zabraneto e kolektivno kaznuvawe na osudenite lica.

(4) Zabraneta e upotreba na sredstva na prisilba kako kazna.

^len 20

(1) Na osudenite lica im se obezbeduva zdravstvena za{tita.

(2) Osudenite lica ne mo`at da bidat podlo`eni na medicinski ili drugi eksperimenti so koi se naru{uva fizi~kiot, psihi~kiot i moralniot integritet na osudenite lica.

(3) Soglasnosta na osudenite lica za nivno u~estvo vo eksperimentot od stav 2 na ovoj ~len ne ja isklu~uva odgovornosta na liceto koj istiot go dozvolil.

 

^len 21

(1) Na osudenite lica treba da im se ovozmo`i rabota koja }e bide korisna i soodvetna na na~inot na nejzinoto vr{ewe na sloboda. Postignuvaweto na ekonomska korist ne smee da bide edinstvena cel na rabotata.

(2) So rabotata osudenite lica se zdobivaat i gi razvivaat rabotnite naviki, gi odr`uvaat rabotnite sposobnosti, i se steknuvaat so stru~no znaewe za rabota na sloboda.

(3) Od osudenite lica ne smee da se bara da vr{at raboti {to se opasni i {tetni za nivnoto zdravje.

(4) Rabotnoto vreme mora da bide soodvetno so rabotnoto vreme na sloboda.

^len 22

Za podnesocite, slu`benite dejstvija i odlukite doneseni vo vrska so primenata na odredbite na ovoj zakon osudenite lica ne pla}aat taksa.

 

 

 

 

 

 

Glava III

 

 

RAKOVODEWE SO RABOTITE NA IZVR[UVAWETO

NA SANKCIITE

^len 23

(1) So rabotite na izvr{uvaweto na sankciite rakovodi direktorot na Direkcijata nadle`na za izvr{uvawe na sankciite vo sostav na Ministerstvoto za pravda (vo natamo{niot tekst: Direkcijata).

(2) Organizacijata i delokrugot na rabotite {to se izvr{uvaat vo Direkcijata se opredeluvaat so zakon.

^len 24

So ustanovite vo koi se izvr{uvaat sankciite rakovodat lica so zvawa, prava i dol`nosti opredeleni so ovoj zakon.

 

 

 

Glava IV

 

USTANOVI ZA IZVR[UVAWE NA KAZNATA ZATVOR

 

1. Vidovi i osnovawe na ustanovi

^len 25

(1) Kaznata zatvor se izvr{uva vo kazneno-popravni ustanovi.

(2) Nadle`nosta i funkcioniraweto na kazneno-popravnite ustanovi se opredeluva so ovoj zakon.

^len 26

(1) Kazneno-popravnite ustanovi se osnovaat i ukinuvaat so uredba na Vladata na Republika Makedonija po predlog na ministerot za pravda.

(2) So uredbata od stav 1 na ovoj ~len se opredeluva vidot, sedi{teto i podra~jeto na kazneno-popravnite ustanovi.

(3) Ministerot za pravda so op{t akt vr{i rasporeduvawe na osudenite i osudenite maloletni lica vo kazneno - popravnite i vospitno popravnite ustanovi.

^len 27

Kazneno-popravnite ustanovi (vo natamo{niot tekst: ustanovi) spored stepenot na obezbeduvaweto, stepenot na ograni~uvaweto na slobodata i vidot na merkite {to vo postapuvaweto se primenuvaat sprema osudenite lica, mo`at da se osnovaat kako ustanovi od zatvoren, poluotvoren i otvoren vid.

^len 28

(1) Ustanovite od zatvoren vid imaat fizi~ko i materijalno obezbeduvawe, kako {to se vooru`ena stra`a, ogradni yidovi, tehni~ki sredstva i drugi merki za obezbeduvawe koi go popre~uvaat begstvoto na osudenite lica.

(2) Ustanovite od poluotvoren vid imaat vooru`ena stra`a koja ja obezbeduva disciplinata i go kontrolira dvi`eweto na osudenite lica.

(3) Ustanovite od otvoren vid nemaat fizi~ko i materijalno obezbeduvawe. Organizacijata na `ivotot i rabotata na osudenite lica vo ovie ustanovi se zasnovuva vrz samodisciplina i li~na odgovornost, a kontrola vrz nivnoto dvi`ewe i rabota vr{at vospituva~i i instruktori.

(4) Vo ustanovite od otvoren vid mo`e da se organizira slu`ba zaradi obezbeduvawe na objektot.

^len 29

Vo ustanovite od zatvoren vid se osnovaat poluotvoreni i otvoreni oddelenija, a vo ustanovite od poluotvoren vid - otvoreni i zatvoreni oddelenija.

^len 30

(1) Vo ustanovite se osnovaat oddelenija za priem na osudeni lica (priemni oddelenija).

(2) Vo ustanovite od poluotvoren vid se osnovaat oddelenija za prekr{o~no kazneti lica.

(3) Za bolni osudeni lica se osnova dom bolnica kako posebna ustanova.

^len 31

(1) Vo ustanovite od zatvoren vid se osnovaat posebni oddelenija za osudeni lica stranski dr`avjani i za lica bez dr`avjanstvo.

(2) Pri izvr{uvaweto na kaznata zatvor za licata od stav 1 na ovoj ~len se primenuvaat me|unarodnite dokumenti {to se odnesuvaat za izdr`uvaweto na kazna zatvor na ovaa kategorija osudeni lica

^len 32

Za osudeni maloletni lica zadol`itelno se osnova posebna ustanova za maloletnici.

 

 

2. Ustanovi za izvr{uvawe na

kaznata zatvor

^len 33

(1) Vo ustanova od zatvoren vid se izvr{uva kaznata zatvor vo traewe podolgo od dve godini i kaznata do`ivoten zatvor, kako i kaznata zatvor sprema osudeni lica za krivi~ni dela izvr{eni vo povrat bez ogled na visinata na kaznata.

(2) Lica osudeni na kazna do`ivoten zatvor, kaznata ja izdr`uvaat vo soglasnost so odredbite za izvr{uvawe na kaznata zatvor i gi u`ivaat site prava i pogodnosti, osven onie koi se ograni~eni so ku}niot red na ustanovata.

^len 34

Vo ustanova od poluotvoren vid se izvr{uva kazna zatvor vo traewe do dve godini koga so ogled na krivi~noto delo, pobudite od koi toa e izvr{eno i li~nosta na storitelot, mo`e da se oceni deka i so izvr{uvawe na kaznata vo ustanova od poluotvoren vid }e se postigne celta na izvr{uvaweto na kaznata zatvor.

^len 35

Vo ustanova od otvoren vid se izvr{uva kaznata zatvor za osudeni lica za site krivi~ni dela izvr{eni od nebre`nost i za drugi krivi~ni dela za osudeni lica na kazna zatvor do pet godini dokolku osnovano mo`e da se o~ekuva deka postapuvaweto vo ovie ustanovi odgovara na karakterot na krivi~noto delo i li~nosta i deka vo ovoj vid ustanova so ~uvstvo na li~na odgovornost }e gi izvr{uvaat svoite obvrski i nema da go zloupotrebat prestojuvaweto.

^len 36

(1) Vo ustanovite od poluotvoren vid se osnovaat posebni oddelenija za izvr{uvawe na merkata pritvor.

(2) Postapkata so pritvoreni lica se ureduva so zakon.

^len 37

Odredbite od ~lenovite 33, 34 i 35 na ovoj zakon soodvetno se odnesuvaat i na rasporeduvaweto i tretmanot na osudenite lica vo zatvoreno, poluotvoreno i otvoreno oddelenie na ustanovite.

 

 

 

 

3. Organizacija i delokrug na ustanovite

^len 38

(1) So rabotata na ustanovata rakovodi direktor.

(2) Direktorot ja pretstavuva ustanovata.

(3) Direktorot e li~no odgovoren za zakonito, pravilno i navremeno izvr{uvawe na funkcijata na ustanovata.

^len 39

Direktorot na ustanovata mo`e da ima zamenik koj go zamenuva vo slu~aj na negova spre~enost ili otsutnost i go zastapuva vo rabotite {to toj }e gi opredeli.

^len 40

Direktor na ustanova i negov zamenik imenuva i razre{uva Vladata na Republika Makedonija, po predlog na ministerot za pravda.

^len 41

Za direktor na ustanova i negov zamenik mo`e da bide imenuvano lice koe ima zavr{eno visoko obrazovanie - VII-1 stepen i rabotno iskustvo od najmalku pet godini vo oblasta na izvr{uvaweto na sankciite ili na srodni raboti.

^len 42

(1) Vo ustanovite, so ogled na slo`enosta i obemot na rabotite vo funkcija na izvr{uvaweto na sankciite se organiziraat slu`bi za: prevospituvawe, obezbeduvawe, stopansko-instruktorska, zdravstvena i izvr{no-upravna i finansiska slu`ba.

(2) Dokolku ne e neophodno organizirawe na slu`bite od stav 1 na ovoj ~len, rabotite na oddelni ili na pove}e slu`bi mo`e da gi vr{i edno ili pove}e lica.

 

 

 

 

 

 

a) Slu`ba za prevospituvawe

^len 43

(1) Slu`bata za prevospituvawe se organizira zaradi ostvaruvawe na vospiten proces i koordinirawe na rabotite na vospituvaweto, obrazovanieto i osposobuvaweto na osudenite lica.

(2) Rabotite na vospituvaweto i obrazovanieto gi vr{at vospituva~i i nastavnici.

 

 

b) Slu`ba za obezbeduvawe

^len 44

(1) Rabotite na obezbeduvaweto vo ustanovata gi vr{i slu`bata za obezbeduvawe.

(2) Slu`bata za obezbeduvawe se organizira zaradi obezbeduvawe na ustanovata, spre~uvawe na begstva, odr`uvawe na vnatre{niot red i disciplina i sproveduvawe na osudenite lica.

(3) Rabotite na slu`bata za obezbeduvawe gi vr{at nadzornici, komandiri i zapovednici.

(4) Sekoj pripadnik na slu`bata za obezbeduvawe koga vr{i slu`beno dejstvo ima ovlastuvawe na policaec.

 

 

v) Stopansko-instruktorska slu`ba

^len 45

(1) Stopansko-instruktorskata slu`ba ja organizira rabotata i ostru~uvaweto na osudenite lica.

(2) Rabotnoto anga`irawe na osudenite lica se ostvaruva vo stopanski edinici {to gi osnovaat ustanovite.

(3) Rabotite na stopansko-instruktorskata slu`ba gi vr{at instruktori i drugi ostru~eni lica.

 

g) Zdravstvena slu`ba

^len 46

(1) Zdravstvenata slu`ba se organizira zaradi vr{ewe na raboti na zdravstvena za{tita, sproveduvawe na higienski merki i kontrola na ishranata i vodata za piewe na osudenite lica vo soglasnost so op{tite propisi.

(2) Rabotite na zdravstvenata slu`ba gi vr{at lekari i drugi zdravstveni rabotnici, so zavr{en soodveten stepen na obrazovanie spored op{tite propisi.

 

 

d) Izvr{no-upravna i finansiska slu`ba

^len 47

(1) Izvr{no-upravnata i finansiskata slu`ba se organiziraat zaradi vr{ewe na izvr{nite, upravnite, pravnite i finansiskite raboti na ustanovata, kako i za davawe na pravna pomo{ na osudenite lica.

(2) Rabotite na izvr{no-upravnata i finansiskata slu`ba gi vr{at lica so zavr{en soodveten stepen na obrazovanie od soodvetna struka spored op{tite propisi.

^len 48

So op{tiot akt na ustanovata se opredeluva so oddelni, odnosno pove}e slu`bi na ustanovata da rakovodi zamenikot na direktorot ili rakovoditel na slu`bata.

 

4. Ku}en red na ustanovata

^len 49

(1) Vo ustanovata se donesuva op{t akt so koj se ureduva ku}niot red i poblisku se opredeluva organizacijata na rabotata i se propi{uva na~inot na `iveeweto na osudenite lica vo ustanovata.

(2) Op{tiot akt od stav 1 na ovoj ~len go donesuva direktorot na ustanovata vo soglasnost so direktorot na Direkcijata.

 

 

Glava V

 

RABOTNI ODNOSI

 

1. Zasnovawe i prestanok na raboten

odnos vo ustanovite

^len 50

Za zasnovawe i prestanok na raboten odnos i na rabotnite odnosi vo ustanova se primenuvaat op{tite propisi za rabotnite odnosi, dokolku so ovoj zakon poinaku ne e opredeleno.

^len 51

Zvawata na rabotnicite vo ustanovata i rabotite {to tie gi izvr{uvaat se ureduvaat so ovoj zakon i so pravilnik za organizacija i rabota i pravilnik za sistematizacija na rabotnite mesta {to gi donesuva direktorot na ustanovata vo soglasnost so direktorot na Direkcijata.

^len 52

(1) Vo ustanova za vr{ewe na rabotite mo`e da se zasnova raboten odnos so lice koe gi ispolnuva op{tite uslovi utvrdeni so zakon i posebnite uslovi opredeleni so ovoj zakon i op{tiot akt na ustanovata.

(2) Raboten odnos vo ustanova mo`e da se zasnova so lice koe ne e osuduvano za krivi~ni dela: protiv dr`avata; protiv vooru`enite sili na Republika Makedonija; protiv `ivotot i teloto; protiv slobodite i pravata na ~ovekot i gra|aninot; protiv javnite finansii, platniot promet i stopanstvoto; protiv imotot ili krivi~no delo izvr{eno od koristoqubie i ne~esni pobudi i protiv slu`benata dol`nost, protiv koe ne se vodi krivi~na postapka; na koe ne mu e izre~ena merka na bezbednost zabrana za vr{ewe na profesija, dejnost ili dol`nost dodeka trae merkata i koe e zdravstveno i psihofizi~ki sposobno za rabota vo ustanova.

^len 53

(1) Za rabotno mesto vospituva~ ili nastavnik, raboten odnos mo`e da se zasnova so lice koe ima zavr{eno visoko obrazovanie VII-1 stepen od soodvetna struka.

(2) Za rabotno mesto istruktor ili drugo stru~no lice, raboten odnos mo`e da se zasnova so lice koe ima zavr{eno najmalku vi{e obrazovanie VI-1 stepen ili VKV rabotnik, od soodvetna struka.

^len 54

(1) Za pripravnik za rabotno mesto nadzornik vo slu`bata za obezbeduvawe, raboten odnos mo`e da se zasnova so lice koe ima zavr{eno najmalku sredno obrazovanie (IV-1 stepen), koe ne e postaro od 25 godini, koe e fizi~ki i psihi~ki sposobno za vr{ewe na raboti na nadzornik vo ustanova i koe go ima otslu`eno voeniot rok.

(2) Za rabotni mesta komandir i zapovednik vo slu`bata za obezbeduvawe, raboten odnos mo`e da se zasnova so lice koe ima visoko obrazovanie VII-1 stepen, koe e fizi~ki i psihi~ki sposobno za vr{ewe na ovie raboti vo slu`bata za obezbeduvawe i koe go ima otslu`eno voeniot rok.

^len 55

(1) Psihofizi~kite sposobnosti na liceto koe se prima za vr{ewe raboti vo slu`bata za obezbeduvawe gi utvrduva stru~na komisija, vrz osnova na prethoden telesen pregled i sproveden test spored posebna programa.

(2) Komisijata za utvrduvawe na psihofizi~kite sposobnosti od stav 1 na ovoj ~len ja imenuva direktorot na Direkcijata.

(3) Programata za utvrduvawe na psihofizi~kite sposobnosti na liceto koe se prima za vr{ewe raboti vo slu`bata za obezbeduvawe ja donesuva direktorot na Direkcijata.

^len 56

(1) Pripravni~kiot sta` na rabotnoto mesto nadzornik trae edna godina.

(2) Po istekot na pripravni~kiot sta` pripravnikot polaga stru~en ispit za vr{ewe na rabotite na nadzornik pred komisija {to ja imenuva direktorot na Direkcijata.

(3) Na~inot na stru~noto osposobuvawe i proverkata na stru~nata podgotvenost se utvrduvaat so programa {to ja donesuva direktorot na Direkcijata

^len 57

(1) So liceto koe so uspeh }e go polo`i stru~niot ispit se zasnova raboten odnos na neopredeleno vreme za rabotno mesto nadzornik.

(2) Na liceto koe nema da go polo`i stru~niot ispit mu prestanuva rabotniot odnos.

 

 

2. Rabotni mesta kaj koi sta`ot na osiguruvawe

se smeta so zgolemeno traewe

^len 58

(1) Za rabotnite mesta vo Ministerstvoto za pravda, Direkcijata, ustanovata i sudot ~ija te`ina i priroda na rabotite i posebnite uslovi pod koi tie se vr{at bitno vlijaat vrz namaluvaweto na rabotnata sposobnost se primenuvaat soodvetnite odredbi od Zakonot za penziskoto i invalidskoto osiguruvawe.

(2) Kako rabotni mesta vo smisla na stav 1 od ovoj ~len se smetaat rabotnite mesta koi se vr{at neposredno vo rabotata so osudeni lica.

 

 

 

 

 

 

3. Plata na rabotnicite vo ustanovite

^len 59

(1) Na rabotnicite vo ustanovata im se obezbeduvaat plati od sredstvata nameneti za finansirawe na rabotata na ustanovata.

(2) Visinata na platata se opredeluva spored platni grupi utvrdeni vrz osnova na vidot, te`inata i slo`enosta na rabotite i uslovite pod koi tie se vr{at i dol`inata na rabotniot sta`.

(3) Platnite grupi se opredeluvaat so zakon.

^len 60

Na rabotnicite na rabotni mesta kaj koi sta`ot na osiguruvawe se smeta so zgolemeno traewe, platata im se zgolemuva do 30% od utvrdenata platna grupa.

4. Penzisko i invalidsko osiguruvawe

^len 61

Op{tite propisi za penzisko i invalidsko osiguruvawe se odnesuvaat i na rabotnicite vo ustanovite, dokolku so ovoj zakon poinaku ne e opredeleno.

^len 62

(1) Na rabotnicite na rabotni mesta kaj koi sta`ot na osiguruvawe se smeta so zgolemeno traewe, kaj koi }e nastapi nesposobnost ili bitno namalena sposobnost za vr{ewe na rabotite na koi se rasporedeni, dokolku ne postoi mo`nost za rasporeduvawe na drugi raboti, im prestanuva rabotniot odnos.

(2) Nastapuvaweto na nesposobnosta ili bitnoto namaluvawe na sposobnosta go utvrduva stru~nata komisija od ~len 55 stav 1 na ovoj zakon.

(3) Rabotnicite na koi po osnovata od stav 1 na ovoj ~len, so ogled na promenite vo psihofizi~kite svojstva ili na op{tata zdravstvena sposobnost im prestanuva rabotniot odnos, imaat pravo na invalidska penzija.

^len 63

Rabotnicite na rabotni mesta kaj koi sta`ot na osiguruvawe se smeta so zgolemeno traewe koi }e ostvarat pravo na penzija imaat pravo na otpremnina soglasno so op{tite propisi.

 

 

Glava VI

 

FINANSIRAWE NA USTANOVITE

 

1. Obezbeduvawe na sredstva za rabota

^len 64

(1) Sredstva za rabota na ustanovite se obezbeduvaat vo Buxetot na Republika Makedonija.

(2) Sredstvata za rabota na ustanovite se sostojat od sredstva za plati na rakovodnite lica i rabotnicite, sredstva za materijalni tro{oci, sredstva za posebni nameni, sredstva za izgradba, rekonstrukcija, odr`uvawe na objektite i opremuvawe na ustanovite i opremuvawe na slu`bata za obezbeduvawe.

(3) Sredstvata za posebni nameni se obezbeduvaat za ishrana, obleka i drugi `ivotni potrebi na osudenite i pritvorenite lica, za vospituvawe i obrazovanie, tro{oci za prevoz za upatuvawe na osudeni lica vo ustanova i pri otpu{tawe od ustanova, za sproveduvawe na osudeni lica do nadle`en organ, za nadomestok za rabota nadvor od stopanskite edinici, za zdravstvena za{tita na osudenite lica i za drugi namenski potrebi na osudenite lica, spored godi{nite tro{oci za eden osudeni~ki ili pritvoreni~ki den.

(4) Sredstvata za posebni nameni od stav 2 na ovoj ~len se obezbeduvaat i za isplata na otpremnina na rabotnicite pri ostvaruvaweto na pravoto na penzija, kako i za otpremnina pri nesre}a na rabota i pomo{ na semejstvoto, ako rabotnikot go izgubi `ivotot vo vr{eweto na slu`bata, za nabavka na uniformi, vooru`uvawe i za drugo opremuvawe na slu`bata za obezbeduvawe, kako i za stru~no usovr{uvawe na rabotnicite vo ustanovata.

^len 65

So programa {to ja donesuva Vladata na Republika Makedonija se opredeluva visinata na sredstvata za izgradba, rekonstrukcija, odr`uvawe na objektite i opremuvawe na ustanovite i se utvrduva i nivnata pobliska namena.

^len 66

Direkcijata se gri`i za finansirawe na rabotata na ustanovite, za obezbeduvawe na uslovi za rabota i za ostvaruvawe na programata od ~len 65 na ovoj zakon.

 

 

Glava VII

 

ORGANIZACIJA I RABOTA NA

STOPANSKITE EDINICI

 

1. Osnovawe na stopanskite edinici

^len 67

(1) Vo ustanovite se osnovaat edna ili pove}e stopanski edinici zaradi rabota na osudenite lica.

(2) Vo ustanovite vo koi ne postojat uslovi za osnovawe na stopanska edinica odlu~uva direktorot na Direkcijata.

^len 68

(1) Stopanska edinica se osnova so odluka na Vladata na Republika Makedonija.

(2) Po~etnite sredstva neophodni za osnovawe na stopanskata edinica se obezbeduvaat vo Buxetot na Republika Makedonija.

 

^len 69

(1) Aktot za osnovawe na stopanskata edinica gi sodr`i podatocite predvideni so op{tite propisi za osnovawe na trgovski dru{tva.

(2) Stopanskata edinica se zapi{uva vo trgovskiot registar.

^len 70

So rabotata na stopanskata edinica rakovodi direktorot na ustanovata ili lice ovlasteno od nego.

^len 71

(1) Stopanskata edinica ima svojstvo na pravno lice i vo prometot nastapuva vo svoe ime i za svoja smetka.

(2) Finansiskoto rabotewe na stopanskata edinica se vr{i preku posebna smetka.

^len 72

Stopanskata edinica na ostvareniot prihod i dobivka ne pla}a danok i drugi obvrski, osven danokot na promet.

^len 73

(1) Po isplatata na bruto platite i drugi nadomestoci za rabota na rabotnicite na stopanskata edinica i nadomestokot i nagradata za rabota na osudenite lica, dobivkata se rasporeduva 70% za akumulacija, a 30% za izgradba i opremuvawe na ustanovite i na slu`bata za obezbeduvawe.

(2) Za realizacija na sredstvata od stav 1 na ovoj ~len se gri`i Direkcijata.

 

 

 

 

Glava VII

 

NADZOR VO RABOTATA NA USTANOVITE

 

1. Stru~no-instruktorski nadzor vo

izvr{uvaweto na sankciite

^len 74

(1) Direkcijata vr{i stru~no instruktorski nadzor vrz rabotata na ustanovite.

(2) Stru~no-instruktorskiot nadzor se sostoi vo obezbeduvawe kaznata zatvor da se izvr{uva soodvetno so osnovnite na~ela utvrdeni so ovoj zakon, so nastojuvawe pritoa da dojdat do izraz sovremenite penolo{ki principi za unapreduvawe i razvoj na sistemot na izvr{uvaweto na sankciite, kako i pozitivnite iskustva od funkcioniraweto na sovremenite sistemi za izvr{uvawe na kaznata zatvor, kako i vo anketirawe, sogleduvawe i analiza na sostojbite i otstranuvawe na problemite i slabostite vo rabotata na ustanovite.

(3) Stru~no-instruktorskiot nadzor od stav 2 na ovoj ~len, neposredno go ostvaruva inspektorot za izvr{uvawe na sankciite.

(4) Vo vr{eweto na nadzorot inspektorot mo`e da anga`ira u~estvo na nau~ni i stru~ni ustanovi ili oddelni nau~ni i stru~ni rabotnici od soodvetnata oblast.

 

 

2. Sudski nadzor vo izvr{uvaweto

na sankciite

^len 75

Sudski nadzor vo izvr{uvaweto na sankciite vo odnos na postapuvaweto so osudenite lica i vo ostvaruvaweto na nivnite prava i obvrski, vr{i sudija opredelen za izvr{uvawe na sankciite vo osnovniot sud vo sedi{teto na ustanovata.

^len 76

Direktorot na ustanovata e dol`en na inspektorot za izvr{uvawe na sankciite i na sudijata opredelen za izvr{uvawe na sankciite da im ja obezbedi na uvid potrebnata dokumentacija, da im ovozmo`i nepre~ena rabota vo vr{ewe na nadzorot i nepre~en razgovor so osudenite lica i zavisno od potrebite, so i bez prisustvo na rabotnici na ustanovata.

^len 77

(1) Za izvr{eniot nadzor i utvrdenite sostojbi, inspektorot za izvr{uvawe na sankciite i sudijata za izvr{uvawe na sankciite sostavuvaat, sekoj vo ramkite na svoite ovlastuvawa zapisnik.

(2) Koga pri izvr{enata inspekcija od stav 1 na ovoj ~len inspektorot za izvr{uvawe na sankciite i sudijata za izvr{uvawe na sankciite utvrdat nepravilnosti donesuvaat re{enija za otstranuvawe na utvrdenite nepravilnosti vo opredelen rok i za vospostavuvawe na povredenite prava na osudenite lica.

^len 78

Inspektorot za izvr{uvawe na sankciite i sudijata za izvr{uvawe na sankciite me|usebno se izvestuvaat za utvrdenite sostojbi vo ustanovata i za utvrdenite nezakonitosti pri vr{eweto na nadzorot.

 

 

3. Nadzor od strana na Dr`avnata komisija

vo izvr{uvaweto na sankciite

^len 79

(1) Vladata na Republika Makedonija osnova Dr`avna komisija za vr{ewe nadzor vo kazneno-popravnite ustanovi, sostavena od petmina ~lenovi od redot na sudii, penolo{ki, socijalni i prosvetni rabotnici, Ministerstvoto za pravda, Ministerstvoto za zdravstvo, Ministerstvoto za trud i socijalna politika, Ministerstvoto za stopanstvo i od nau~ni i stru~ni rabotnici od drugi institucii za vreme od pet godini.

(2) Dr`avnata komisija od svoite ~lenovi izbira pretsedatel i negov zamenik.

(3) Dr`avnata komisija ima zada~a so povremeni poseti na ustanovite da gi sogleduva sostojbite vo odnos na primenata na zakonot i drugite propisi i pravila za izvr{uvaweto na sankciite, tretmanot na osudenite lica, uslovite vo koi tie `iveat i rabotat i da sproveduva anketa za polo`bata i pravata na osudenite lica. Direktorot na ustanovata e dol`en da í ovozmo`i uvid vo sostojbite i vo dokumentacijata na ustanovata i da ñ ovozmo`i razgovor so osudenite lica bez prisustvo na slu`beni lica na ustanovata.

(4) Za utvrdenite sostojbi Dr`avnata komisija sostavuva zapisnik so soodvetni predlozi i merki i opredeluva rok za otstranuvawe na nepravilnostite.

(5) Zapisnikot od stav 4 na ovoj ~len so predlozite i merkite, Dr`avnata komisija go dostavuva do Vladata na Republika Makedonija, Direkcijata i sudot nadle`en za izvr{uvawe na sankciite.

(6) Ustanovite i Direkcijata se dol`ni da postapat po zabele{kite na Dr`avnata komisija i vo opredeleniot rok da gi otstranat nepravilnostite.

 

 

 

Glava IH

 

POSTAPUVAWE PRI IZVR[UVAWE

NA KAZNATA ZATVOR

 

1. Upatuvawe na osudeni lica

^len 80

(1) Nadle`en organ za prezemawe na potrebnite dejstvija zaradi izvr{uvawe na kaznata zatvor e osnovniot sud spored mestoto na `iveali{teto odnosno prestojuvali{teto na osudenoto lice.

(2) Ako `iveali{teto, odnosno prestojuvali{teto na osudenoto lice e nepoznato, nadle`en za upatuvawe na osudenoto lice na izvr{uvawe na kaznata zatvor e sudot {to ja donel prvostepenata odluka.

(3) Sudot {to ja donel prvostepenata odluka, ako ne se znae `iveali{teto, odnosno prestojuvali{teto na osudenoto lice ili ako osudenoto lice e nedostapno, }e pobara od Ministerstvoto za vnatre{ni raboti da go pronajde i vedna{ da go izvesti sudot za negovata adresa.

(4) Postapkata za upatuvawe na osudenite lica e itna.

^len 81

Sudot {to ja donel prvostepenata odluka }e mu gi dostavi na nadle`niot sud, zaedno so odlukata za izvr{uvawe, site podatoci za li~nosta na osudenoto lice pribaveni vo tekot na postapkata od zna~ewe za izvr{uvawe na kaznata zatvor.

^len 82

Nadle`niot sud e dol`en da gi prezeme potrebnite dejstvija zaradi izvr{uvawe na kaznata zatvor vedna{ po priemot na izvr{nata odluka, a najdocna vo rok od osum dena po nejzinot priem.

^len 83

(1) Povikuvaweto za izvr{uvawe na kaznata zatvor na osudenoto lice se vr{i na na~in {to li~no mu se dostavuva upaten akt vo koj e ozna~en denot koga treba da se javi vo opredelena ustanova.

(2) So upatniot akt osudenoto lice se predupreduva deka dokolku ne se javi vo opredeleniot den vo ustanovata }e bide prisilno sprovedeno i }e gi snosi tro{ocite na sproveduvaweto.

(3) Denot na javuvaweto vo ustanovata se odreduva taka {to na osudenoto lice da mu ostanat najmalku osum, a najmnogu trieset dena od denot na priemot na upatniot akt.

^len 84

(1) Nadle`niot sud so dostavuvaweto na upatniot akt na osudenoto lice ednovremeno ja izvestuva i ustanovata za denot vo koj osudenoto lice treba da se javi i dostavuva prepis od pravosilnata i izvr{na presuda so koja e izre~ena kaznata, izvod od kaznenata evidencija, kako i drugi podatoci za li~nosta na osudenoto lice so koi raspolaga.

(2) Ako osudenoto lice ne se javi vo opredeleniot den na izvr{uvawe na kaznata zatvor, ustanovata za toa bez odlagawe }e go izvesti nadle`niot sud.

(3) Nadle`niot sud vo slu~ajot od stav 2 na ovoj ~len vedna{ }e izdade naredba do Ministerstvoto za vnatre{ni raboti za priveduvawe na osudenoto lice so koja isto taka }e pobara, dokolku osudenoto lice se krie ili se nao|a vo begstvo, organot da izdade i poternica za pronao|awe i sproveduvawe na osudenoto lice vo ustanovata za izvr{uvawe na kaznata zatvor.

^len 85

(1) Nadle`niot sud donesuva re{enie za naplata na tro{ocite od osudenoto lice napraveni za negovoto pronao|awe i sproveduvawe vo ustanovata.

(2) Protiv re{enieto od stav 1 na ovoj ~len osudenoto lice ima pravo na `alba do povisokiot sud vo rok od osum dena od priemot na re{enieto.

 

 

2. Odlagawe na po~etokot na izvr{uvaweto

na kaznata zatvor

^len 86

(1) Na osudenoto lice {to se nao|a na sloboda mo`e po negova molba da mu se odlo`i po~etokot na izvr{uvaweto na kaznata zatvor:

1) ako se razbolelo od pote{ka akutna bolest;

2) ako se slu~ila smrt ili te{ka bolest vo potesnoto semejstvo na osudenoto lice;

3) ako odlagaweto e potrebno zaradi izvr{uvawe ili dovr{uvawe na neodlo`ni polski ili sezonski raboti, ili raboti predizvikani od elementarna nepogoda, ili so druga nesre}a, a vo semejstvoto na osudenoto lice nema dovolno druga rabotna sila;

4) ako osudenoto lice e obvrzano da izvr{i odredena rabota {to ve}e ja zapo~nalo, a poradi neizvr{uvaweto na taa rabota bi nastapila pozna~itelna {teta;

5) ako odlagaweto na osudenoto lice mu e potrebno zaradi zavr{uvawe na u~ili{nata godina ili za polagawe na ispit za koj se podgotvuvalo;

6) ako zaedno so osudenoto lice se osudeni negoviot bra~en drugar ili drugi ~lenovi na zaedni~koto doma}instvo, ili ako nekoi od niv se nao|aat na izdr`uvawe na kaznata, a so upatuvaweto na site ovie lica na izdr`uvawe na kazna bi bila zagrozena izdr{kata na starite, bolni ili maloletnite ~lenovi na semejstvoto, ili bi se dovelo vo pra{awe normalnoto stopanisuvawe na doma}instvoto;

7) ako e osudena `ena ~ie dete e pomalo od edna godina ili koja e bremena, a do poroduvaweto ne preostanuvaat pove}e od tri meseci i

8) ako e potrebno osudenoto lice odredeno vreme da se gri`i za vospituvawe i ~uvawe na decata ili zgri`uvawe na nemo}ni lica za koi e dol`no da se gri`i, spored misleweto na organite za socijalna za{tita na op{tinata na ~ie podra~je decata ili tie lica imaat `iveali{te ili prestojuvali{te.

(2) Izvr{uvaweto na kaznata vo slu~aite od to~ka 1 stav 1 na ovoj ~len mo`e da se odlo`i dodeka trae bolesta, vo slu~aite od to~ka 2) do to~kata 4) i to~ka 8) najdolgo za tri meseci, vo slu~aite od to~kata 5) do zavr{uvawe na u~ili{nata godina i {est meseci za ispit, vo slu~aite od to~kata 6) najdolgo za {est meseci, a vo slu~aite od to~kata 7) do napolnuvaweto na edna godina od `ivotot na deteto.

^len 87

(1) Molbata za odlagawe na po~etokot na izvr{uvaweto na kaznata zatvor se podnesuva vo rok od tri dena od denot na priemot na upatniot akt. Ako pri~inata za odlagawe od ~len 86 stav 1 to~ki 1 i 2 na ovoj zakon nastanala po toj rok, molbata mo`e da se podnese do denot koga osudenoto lice treba da se javi zaradi izvr{uvawe na kaznata.

(2) Kon molbata se prilagaat dokazi za pri~inite koi go opravduvaat odlagaweto.

(3) Po molbata za odlagawe na po~etokot na izvr{uvaweto na kaznata zatvor re{ava pretsedatelot na nadle`niot sud ili od nego ovlasten sudija, koj e dol`en da donese re{enie vo rok od tri dena po priemot na molbata. Pred donesuvaweto na re{enieto nadle`niot sud mo`e da gi izvidi okolnostite navedeni vo molbata. Do donesuvaweto na re{enieto po molbata se odlaga po~etokot na izvr{uvaweto na kaznata.

^len 88

Protiv re{enieto so koe se odbiva molbata za odlagawe na po~etokot na izvr{uvaweto na kaznata zatvor, osudenoto lice ima pravo na `alba do pretsedatelot na povisokiot sud vo rok od tri dena od denot na priemot na prvostepenoto re{enie. @albata go odlaga izvr{uvaweto na kaznata. Pretsedatelot na povisokiot sud e dol`en da donese re{enie po `albata vo rok od tri dena po priemot na `albata.

^len 89

(1) Ako osudenoto lice na kazna zatvor e povikano na otslu`uvawe na voeniot rok ili voena ve`ba, se upatuva na izdr`uvawe na kaznata pred otslu`uvaweto na voeniot rok, odnosno voenata ve`ba.

(2) Ako liceto koe vo tekot na otslu`uvaweto na voeniot rok ili za vreme na voena ve`ba e osudeno na kazna zatvor do {est meseci za krivi~no delo storeno pred da otpo~ne so otslu`uvawe na voeniot rok ili na voenata ve`ba, }e mu se odlo`i po~etokot na izvr{uvaweto na kaznata do zavr{uvaweto na voeniot rok, odnosno voenata ve`ba.

(3) Izvr{uvaweto na kaznata se odlaga i na osudeno lice na kazna zatvor ili maloletni~ki zatvor do dve godini, ako e izre~ena za krivi~no delo storeno pred da otpo~ne so otslu`uvaweto na voeniot rok, a do zavr{uvaweto na voeniot rok ne mu preostanuvaat pove}e od {est meseci.

^len 90

(1) Koga nadle`niot javen obvinitel, vrz osnova na zakonskoto ovlastuvawe }e pobara odlagawe na po~etokot na izvr{uvaweto na kaznata zatvor, nadle`niot sud nema da go povika osudenoto lice, a ako ve}e go povikal, no u{te ne pominal rokot za javuvawe vo ustanovata }e donese re{enie za odlagawe na po~etokot na izvr{uvaweto na kaznata.

(2) Odlagaweto na po~etokot na izvr{uvaweto na kaznata vo slu~aite od stav 1 na ovoj ~len trae dodeka javniot obvinitel ne go izvesti nadle`niot sud deka mo`e da se otpo~ne so izvr{uvaweto na kaznata zatvor, odnosno do donesuvaweto na odluka po pravnoto sredstvo na javniot obvinitel.

(3) Odlukata za odlagawe na po~etokot na izvr{uvaweto na kaznata donesena po barawe na javniot obvinitel prestanuva da va`i ako javniot obvinitel vo rok od 30 dena od denot na priemot na odlukata ne upotrebi pravno sredstvo.

^len 91

Sudot mo`e, po sprovedenata postapka, da go otpovika odlo`eniot po~etok na izvr{uvaweto na kaznata zatvor ako prestanat pri~inite poradi koi toa e dozvoleno, kako i koga osudenoto lice ne go koristelo odobrenoto odlagawe za celite za koi toe e dadeno.

^len 92

Odlagawe na po~etokot na izvr{uvaweto na kaznata zatvor mo`e da odredi i nadle`niot sud za re{avawe po barawe za povtoruvawe na krivi~nata postapka podneseno vo korist na osudenoto lice i po barawe za vonredno preispituvawe na pravosilna presuda, pod uslovite predvideni so zakon.

^len 93

(1) Nadle`niot sud }e ja otfrli kako nedopu{tena povtorno podnesenata molba za odlagawe na po~etokot na izvr{uvaweto na kaznata.

(2) Povtorno podnesenata molba ne go odlaga po~etokot na izvr{uvaweto na kaznata.

 

 

3. Priem na osudeni lica

^len 94

(1) Pri priemot na osudenoto lice vo ustanovata se utvrduva negoviot identitet vrz osnova na podatocite vo li~nata karta ili druga isprava podobna za utvrduvawe na identitetot.

(2) Podatocite vo presudata za osudenoto lice treba da se identi~ni so podatocite sodr`ani vo li~nite ispravi vrz osnova na koi se utvrduva identitetot na osudenoto lice.

(3) Osudenoto lice pri priemot vo ustanovata se fotografira i daktiloskopira.

^len 95

(1) Podatocite za denot i ~asot na priemot na osudenoto lice vo ustanovata, negoviot identitet, brojot na upatniot akt i brojot i datumot na presudata, podatocite od ispituvaweto na li~nosta na osudenoto lice i izve{tajot za negovata zdravstvena sostojba se zapi{uvaat, kompletiraat i ~uvaat kako slu`beni dokumenti od doverliva priroda koi im se dostapni samo na ovlastenite slu`beni lica.

(2) Po priemot, osudenoto lice se upatuva vo oddelenieto za ispituvawe na li~nosta i za utvrduvawe na tretmanot i postapuvaweto so nego (priemno oddelenie). Vo ova oddelenie osudenoto lice ostanuva najmnogu 30 dena.

(3) Vo ustanovite vo koi se izvr{uva kaznata zatvor do dve godini vo priemnoto oddelenie osudenoto lice se zadr`uva do 15 dena.

^len 96

Vo priemnoto oddelenie osudenoto lice se zapoznava so ku}niot red vo ustanovata, pravata i obvrskite za vreme na izdr`uvaweto na kaznata i na~inot na nivnoto ostvaruvawe.

^len 97

(1) Za priemot na osudenoto lice vo ustanovata vedna{ se izvestuva nadle`niot sud.

(2) Ustanovata e dol`na za priemot na osudenoto lice da go izvesti nadle`niot Centar za socijalni raboti ako osudenoto lice ima maloletni deca ili drugi lica za koi edinstveno samo toj se gri`i.

 

 

 

 

Glava H

 

POLO@BA NA OSUDENITE LICA

 

1. Klasifikacija na osudenite lica

^len 98

Trgnuvaj}i od op{tite na~ela za izvr{uvawe na kaznata zatvor i polo`bata na osudenoto lice opredelena so sudskata presuda, kako i od celite i kriteriumite na klasifikacijata, stru~niot tim na ustanovata i direktorot ja utvrduvaat klasifikacijata, smestuvaweto, programata za tretman i rabotnoto anga`irawe na osudenoto lice.

 

 

2. Smestuvawe na osudenite lica

^len 99

Prostoriite za smestuvawe na osudenite lica treba da gi ispolnuvaat osnovnite higienski uslovi i da bidat soobrazeni so klimatskite uslovi na sredinata, da bidat soodvetno opremeni, da go ovozmo`uvaat potrebnoto provetruvawe i vo niv da navleguva dovolno dnevna svetlina.

^len 100

(1) Prostoriite vo koi se smestuvaat osudenite lica ne smeat da bidat vla`ni i za sekoe osudeno lice prose~no treba da se obezbedi najmalku 9 m3 prostor.

(2) Prostoriite vo koi `iveat i rabotat osudenite lica mora da gi imaat potrebnite sanitarni i higienski instalacii i da se obezbedat drugi uslovi za odr`uvawe na li~nata higiena, mora da bidat dovolno osvetleni za rabota i ~itawe, taka {to na osudenite lica da ne im se o{tetuva vidot i mora da bidat zatopleni i provetreni.

(3) Site prostorii vo ustanovata se odr`uvaat uredno i ~isto.

(4) Kako pogodnost na osudenite lica mo`e da im se dozvoli ukrasuvawe na prostoriite, dokolku so toa ne se naru{uva ku}niot red.

^len 101

(1) Osudenite lica no}e soglasno so mo`nostite na ustanovata se smesteni vo posebni sobi, osven vo slu~aite koga se smeta deka zaedni~koto smestuvawe na osudenite lica ima nekoi prednosti.

(2) Koga osudenite lica se smestuvaat vo zaedni~ki prostorii treba vnimatelno da se izbiraat osudenite lica na koi im odgovara dru`ewe so drugite osudeni lica vo ovie ustanovi. No}e mora da postoi nadzor, soobrazno so karakterot i vidot na ustanovata.

(3) Smestuvaweto na osudenite lica vo zaedni~ki prostorii ne smee da go nadminuva brojot od pet lica vo edna soba za no}evawe.

(4) Sekoe osudeno lice mora da ima posebna postela.

 

 

3. Obleka i postelnina na

osudenite lica

^len 102

(1) Na osudenite lica im se obezbeduva obleka.

(2) Na osudenite lica mo`e da im se dozvoli da nosat sopstvena obleka.

(3) Na osudenite lica koi rabotat im se obezbeduva rabotna obleka.

(4) Oblekata, dolnata obleka i obuvkite treba da odgovaraat na klimatskite uslovi i godi{noto vreme.

^len 103

(1) Oblekata ne smee na bilo koj na~in da vlijae degradira~ki ili poni`uva~ki.

(2) Oblekata i obuvkite treba da bidat ~isti i vo ispravna sostojba. Dolnata obleka treba da se menuva tolku ~esto kolku {to e potrebno da se odr`uva li~nata higiena.

(3) Koga osudenoto lice }e dobie dozvola za izleguvawe nadvor od ustanovata, mora da mu se dozvoli nosewe na obleka koja ne predizvikuva vnimanie na okolinata.

^len 104

(1) Na osudenoto lice mora da mu se obezbedi soodvetna postelnina koja odgovara na klimatskite uslovi.

(2) Postelninata treba da se odr`uva vo dobra sostojba i da se menuva tolku ~esto kolku {to e potrebno da bide sekoga{ ~ista.

 

 

 

4. Li~na higiena na osudenite lica

^len 105

(1) Osudenite lica se dol`ni da ja odr`uvaat li~nata higena za {to e potrebno da im se obezbedi voda i higienski pribor, neophodni za odr`uvawe na higienata i za~uvuvawe na zdravjeto.

(2) Od zdravstveni pri~ini, kako i za da go so~uvaat dobriot izgled i samopo~ituvaweto, na osudenite lica treba da im se ovozmo`i odr`uvawe na kosata, potstri`uvawe, a na ma{kite lica i bri~ewe.

 

 

 

5. Ishrana na osudenite lica

^len 106

(1) Na osudenite lica im se obezbeduva ishrana koja dnevno mora da ima najmalku 12.500 xuli po edno osudeno lice.

(2) Hranata se dava vo tri obroci dnevno, vo voobi~aeni termini za toa i pristojno servirana.

(3) Hranata mora da odgovara na nau~nite soznanija za prehranuvawe i mora da bide raznovidna i vkusno podgotovena.

^len 107

(1) Za site osudeni lica hranata e ista, odnosno na site osudeni lica im se ovozmo`uva izbor na hrana {to se podgotvuva vo ustanovata.

(2) Osudenite lica koi rabotat na pote{ki raboti dobivaat ~etiri obroci dnevno.

(3) Bolnite osudeni lica, bremenite `eni i porodilkite pred i po poroduvaweto, dobivaat hrana spored vidot i koli~estvoto {to go opredeluva lekar.

(4) Direktorot, lekarot ili drugo stru~no lice vo ustanovata sekoj den pred deleweto na obrocite go proveruvaat kvalitetot na hranata i toa {to }e go utvrdat go vnesuvaat vo kontrolnata kniga.

(5) Na osudenite lica vo sekoe vreme im se obezbeduva zdrava voda za piewe.

 

 

6. Odmor na osudenite lica

^len 108

Osudenite lica imaat pravo na osum~asoven neprekinat odmor vo tekot na denot i na eden den odmor vo nedelata.

^len 109

Na osudenite lica mora da im se obezbedi nadvor od zatvorenite prostorii da pominat najmalku dva ~asa dnevno.

 

 

7. Rabota na osudenite lica

^len 110

(1) Od osudenite lica se bara da rabotat soobrazno so svoite fizi~ki i psihi~ki sposobnosti {to go utvrduva lekarot na ustanovata.

(2) Pri opredeluvaweto na rabotnoto anga`irwe, imaj}i gi predvid mo`nostite na ustanovata, }e se vodi smetka i za `elbata na osudenoto lice za vr{ewe na opredeleni raboti.

^len 111

(1) Rabotata na osudenite lica se organizira i vr{i po pravilo vo stopanski edinici vo ustanovata.

(2) Osudenite lica mo`at da rabotat i nadvor od ustanovata, vo pravni lica i drugi institucii, ako se obezbedeni uslovi za izvr{uvawe na kaznata zatvor opredeleni so ovoj zakon.

(3) Za rabotata na osudenite lica soglasno so stav 2 na ovoj ~len, ustanovata sklu~uva dogovor so pravnoto lice, odnosno institucijata i obezbeduva pismena soglasnost na osudenoto lice.

^len 112

(1) Polnoto rabotno vreme na osudenite lica e 40 ~asa nedelno.

(2) Po isklu~ok, polnoto rabotno vreme na osudenite lica mo`e da trae i pove}e od 40 ~asa nedelno, vo slu~aite i pod uslovite opredeleni so zakon.

(3) Nadvor od polnoto rabotno vreme osudenite lica mo`at da rabotat najmnogu do dva ~asa dnevno na raboti potrebni za odr`uvawe na higienata i na drugi tekovni raboti neophodni za normalen `ivot vo ustanovata.

(4) Na osudenite lica koi posetuvaat nastava po osnovno ili sredno obrazovanie im se skratuva traeweto na polnoto rabotno vreme.

^len 113

(1) Osudenite lica imaat pravo na nadomestok za rabotata.

(2) Visinata na nadomestokot se opredeluva vo zavisnost od vidot, koli~estvoto i kvalitetot na prizvodot i na rabotata {to ja ostvarilo osudenoto lice, negovata ostru~enost za izvr{uvawe na toj vid rabota, anga`iranosta vo rabotata i pridonesot za namaluvawe na tro{ocite vo proizvodstvoto.

(3) Na nadomestokot i na nagradite za rabota na osudenite lica ne se pla}a danok i drugi pridonesi.

(4) So op{t akt na direktorot na Direkcijata vo soglasnost so odredbite na ovoj zakon, poblisku se opredeluva nadomestokot i nagradata za rabota na osudenite lica, kako i za licata koi bez svoja vina ne rabotat na koi im se obezbeduva xeparlak.

^len 114

(1) Osudenite lica koi bez svoja vina se vremeno nesposobni za rabota poradi bolest imaat pravo na nadomestok od sredstvata ostvareni od rabota na osudenite lica, so soodvetna primena na op{tite propisi za zdravstveno osiguruvawe.

(2) Osudenite lica koi bez svoja vina ne rabotat a nemaat sopstveni sredstva, ustanovata im gi obezbeduva najneophodnite sredstva za zadovoluvawe na li~nite potrebi.

 

^len 115

Od nadomestokot za rabota osudenoto lice 70% mo`e da iskoristi za zadovoluvawe na li~nite potrebi, a ostatokot od 30% se ~uva kako {teden vlog po viduvawe ili oro~en na opredeleno vreme i mu se predava na osudenoto lice pri otpu{taweto od izdr`uvaweto na kaznata, ili po negovo barawe vo tekot na izdr`uvaweto na kaznata se dava na negovoto semejstvo.

 

^len 116

Za pronajdoci i tehni~ki unapreduvawa ostvareni vo tekot na izdr`uvaweto na kaznata na osudenite lica im pripa|aat pravata spored op{tite propisi.

^len 117

(1) Osudenite lica koi pominale na rabota neprekinato 11 meseci, vklu~uvaj}i go i vremeto za lekuvawe poradi povreda na rabota ili profesionalna bolest, imaat pravo na neprekinat odmor vo tekot na edna godina, spored op{tite propisi.

(2) Dokolku so ovoj zakon poinaku ne e opredeleno, odmorot se koristi vo posebni prostorii na ustanovata.

(3) Za vreme na koristeweto na odmorot osudenoto lice prima nadomestok za rabota kako da rabotel.

^len 118

(1) Pogonite i rabotilnicite vo koi rabotat osudenite lica sovremeno se opremuvaat.

(2) Pri organiziraweto na pogonite i rabotilnicite se vodi smetka za ekolo{ka za{tita na `ivotnata sredina, na zemji{teto, vozduhot i vodite, od sekakov vid zagaduvawe.

^len 119

(1) Osudenite lica pri rabota koristat higiensko-tehni~ka za{tita spored op{tite propisi.

(2) Osudenite lica imaat pravo na invalidsko osiguruvawe za nesre}a na rabota ili profesionalna bolest.

 

 

8. Penzisko osiguruvawe

na osudenite lica

^len 120

Na osudenite lica za vreme na izdr`uvaweto na kaznata im se priznava vo penziski sta` vremeto {to neprekinato }e go pominat na rabota so polno rabotno vreme spored op{tite propisi, dokolku od nadomestokot za rabota gi pla}aat opredelenite pridonesi.

 

 

9. Zdravstvena za{tita na

osudenite lica

^len 121

(1) Vo ustanovite zadol`itelno se vrabotuva lekar koj se gri`i za zdravstvenata sostojba na osudenite lica.

(2) Osudenite lica imaat pravo na zdravstvena za{tita spored op{tite propisi.

(3) Na osudenite lica im se obezbeduva potrebna lekarska pomo{ i bolni~ko lekuvawe spored op{tite propisi.

^len 122

(1) Lekarot mora da go pregleda sekoe osudeno lice i da ja utvrdi negovata zdravstvena sostojba, pri priemot na izdr`uvaweto na kaznata i pri otpu{taweto od ustanovata.

(2) Podatocite za zdravstvenata sostojba se vnesuvaat vo li~niot list na osudenoto lice.

^len 123

Osudenite lica kaj koi }e se utvrdat telesni i du{evni rastrojstva podle`at na medicinski tretman vo ustanovata, a koga toa e potrebno vrz osnova na naod na lekar se upatuvaat vo soodvetna zdravstvena ustanova.

^len 124

Osudenite lica za koi se somneva deka boleduvaat od nekoja zarazna bolest, ili kaj koi e zabele`ano deka imaat telesni ili du{evni o{tetuvawa {to mo`at da go popre~at vklopuvaweto vo sredinata, po naod i upat na lekarot, }e se smestat vo posebni prostorii na ustanovata.

^len 125

Osudenite lica koi za vreme na izdr`uvaweto na kaznata du{evno }e zabolat ili poka`uvaat te{ka psihi~ka rastroenost utvrdena od lekar - psihijatar, ustanovata }e gi upati vo soodvetna zdravstvena ustanova na lekuvawe i ~uvawe dodeka ne prestane potrebata od nivno natamo{no lekuvawe i ~uvawe, {to se utvrduva spored op{tite propisi.

^len 126

(1) Zaboleno osudeno lice mo`e da bara specijalisti~ki lekarski pregled na svoj tro{ok, dokolku takov pregled ne opredeli lekarot na ustanovata.

(2) Za baraweto na osudenoto lice odlu~uva direktorot na ustanovata po pribaveno mislewe od lekarot na ustanovata.

^len 127

Vremeto pominato na lekuvawe na osudenoto lice mu se smeta vo vremeto pominato na izdr`uvawe na kaznata zatvor.

^len 128

(1) Ako osudenoto lice so odbivawe na upotreba na hrana ili so odbivawe na lekuvawe go doveduva vo opasnost svojot `ivot ili zdravje, sprema nego mo`at da se primenat neophodni medicinski merki i bez negova soglasnost zaradi ishrana i lekuvawe.

(2) Za tro{ocite za primena na neophodnite medicinski merki od stav 1 na ovoj ~len odlu~uva direktorot na ustanovata, soglasno so ku}niot red na ustanovata.

^len 129

Za sekoja pote{ka bolest i za pote{ko naru{uvawe na zdravstvenata sostojba na osudenoto lice, ustanovata }e go izvesti negovoto semejstvo.

^len 130

Vrz mladite polnoletni lica najmalku edna{ vo godinata se vr{i sistematski pregled.

^len 131

(1) Na osudeni bremeni `eni i porodilki im se obezbeduva stru~na lekarska nega.

(2) Osudenite bremeni `eni po predlog na lekarot se upatuvaat vo porodilnoto oddelenie po pravilo {est nedeli pred poroduvaweto.

(3) Osudenite bremeni `eni po pravilo se poroduvaat vo op{tite zdravstveni ustanovi, osven vo slu~aite koga vo ustanovata se obezbedeni potrebnite uslovi za bezbedno poroduvawe na osudenata bremena `ena.

(4) Vo porodilnoto oddelenie osudenata porodilka po pravilo ostanuva do navr{enata edna godina od `ivotot na deteto, ako ne bide pred toa otpu{tena od izdr`uvaweto na kaznata.

(5) Vo mati~nata kniga na rodenite ne smee da e sodr`an podatok deka deteto e rodeno vo kazneno popravna ustanova.

^len 132

Na osudenite `eni za vreme na bremenosta, poroduvaweto i maj~instvoto vo odnos na otsustvoto od rabota se primenuvaat op{tite propisi.

 

 

10. Obrazovanie na osudenite lica

^len 133

(1) Vo ustanovite zadol`itelno se organizira osnovno obrazovanie, kako del na op{tiot sistem na obrazovanie i vospituvawe.

(2) Obrazovanieto na osudenite lica mo`e da se organizira vo samata ustanova ili vo mestoto na sedi{teto na ustanovata.

^len 134

(1) Na osudenite lica {to }e go zavr{at soodvetniot vid i stepen na obrazovanie im se izdava svidetelstvo.

(2) Od svidetelstvoto ne smee da se vidi deka obrazovanieto i vospitanieto e steknato vo kazneno-popravna ustanova.

(3) Na osudenoto lice mo`e da mu se odobri vonredno {koluvawe na negov tro{ok vo site vidovi na obrazovni ustanovi na sloboda, ako so toa ne se naru{uva ku}niot red i rabotata vo ustanovata.

^len 135

Ustanovite mo`at da organiziraat i posebni formi za stru~no osposobuvawe na osudenite lica vo vid na kursevi, seminari i drugi vidovi na stru~no osposobuvawe so prakti~na rabota, soglasno so op{tite propisi za stru~no osposobuvawe.

 

 

11. Slobodni aktivnosti, sport i rekreacija

na osudenite lica

^len 136

(1) Vo ustanovite mora da se obezbeduvaat uslovi za organizirawe i razvoj na sportot, rekreacijata i drugite slobodni aktivnosti, od zna~ewe za odr`uvawe na telesnoto i du{evnoto zdravje na osudenite lica.

(2) Programata za sportski aktivnosti, rekreacija, steknuvawe i zadovoluvawe na kulturno-umetni~ki i drugi potrebi na osudenite lica, se ureduva kako sostaven del na tretmanot i osposobuvaweto na osudenoto lice. Za taa cel se obezbeduvaat neophodniot prostor i oprema vo ustanovata.

^len 137

(1) Ustanovite imaat biblioteki.

(2) Osudenite lica mo`at da koristat knigi i dneven pe~at na makedonski jazik i na jazikot i pismoto na nacionalnosta ili na jazikot od zemjata na koja osudenoto lice zboruva.

(3) Knigite i dnevniot pe~at osudenite lica mo`at da gi koristat od bibliotekata ili sami da gi nabavuvaat.

(4) Na osudenite lica im se ovozmo`uva koristewe i na drugi sredstva za javno informirawe i komunicirawe.

 

 

12. Vospitna rabota so osudenite lica

^len 138

(1) Vospitnata rabota so osudenite lica, opredelena so programata, se ostvaruva so posebna gri`a i za re{avawe na li~nite i zaedni~kite problemi na osudenite lica, so poedine~ni i grupni razgovori i so primena na soodvetni metodi i postapki na tretman.

(2) Zaradi vospitno vlijanie, kako forma na rabota se koristi i osudeni~koto samoorganizirawe, osobeno po pra{awa za podobruvawe na uslovite za zaedni~kiot `ivot i rabota i za razre{uvawe na problemite na oddelni osudeni lica.

 

 

13. Zadovoluvawe na verskite potrebi

na osudenite lica

^len 139

Na osudenite lica im e dozvoleno da gi zadovoluvaat svoite verski ~uvstva i potrebi soglasno so uslovite i mo`nostite na ustanovata.

 

 

14. Kontakti so nadvore{niot svet

na osudenite lica

 

a) Dopi{uvawe

^len 140

(1) Osudenoto lice ima pravo da se dopi{uva.

(2) Vo ustanovite od zatvoren vid i vo zatvorenite oddelenija, dopi{uvaweto se vr{i pod nadzor na upravata.

(3) Direktorot na ustanovata }e spre~i dostavuvawe na pismo, ako toa e potrebno za za{tita na li~nosta na osudenoto lice, ili zaradi bezbednosta na ustanovata.

 

 

b) Telefonirawe

^len 141

(1) Na osudenoto lice mo`e da mu se dozvoli telefonski razgovor.

(2) Po barawe na semejstvoto, telefonski razgovor so osudenoto lice }e se dozvoli ako e potrebno na osudenoto lice ne{to itno da mu se soop{ti {to ne trpi odlagawe.

(3) Telefonskiot razgovor vo ustanova od zatvoren vid i vo zatvoreno oddelenie se vr{i vo prisustvo na slu`beno lice.

 

 

v) Poseti

^len 142

Osudenite lica imaat pravo da primaat poseti na ~lenovite na potesnoto semejstvo, a po odobrenie na direktorot na ustanovata mo`at da gi posetuvaat i drugi lica.

^len 143

Osudenoto lice ima pravo, po negovo barawe da go poseti polnomo{nikot {to go zastapuva vo negovite raboti.

^len 144

(1) Ako e osuden stranski dr`avjanin, lice bez dr`avjanstvo ili begalec, konzularniot pretstavnik na negovata dr`ava ili na dr`avata {to gi {titi nejzinite interesi, mo`at da go posetuvaat osudenoto lice soobrazno so pravilata na me|unarodnoto pravo, pod uslovi na reciprocitet.

(2) Konzularniot pretstavnik e dol`en prethodno da ja najavi posetata vo ustanovata vo koja liceto ja izdr`uva kaznata.

^len 145

Pri vr{eweto na posetata, ovlasten rabotnik na ustanovata, ako toa e potrebno zaradi bezbednosta, mo`e da go pretrese liceto koe ja vr{i posetata.

^len 146

(1) Posetata na osudenite lica mo`e da trae do 60 minuti.

(2) So ku}niot red na ustanovata se odreduva vremeto, na~inot i dol`inata na traeweto na posetata.

 

 

g) Primawe na pratki

^len 147

(1) Osudenite lica imaat pravo da primaat pratki.

(2) Vidot na predmetite i te`inata na pratkata se odreduvaat so ku}niot red na ustanovata.

(3) Pred vra~uvaweto na pratkata nejzinata sodr`ina se pregleduva vo prisustvo na osudenoto lice.

(4) Osudenite lica imaat pravo da primaat pari~na pratka, so koja raspolagaat soglasno so ku}niot red na ustanovata.

 

 

15. Sklu~uvawe na brak na

osudenite lica

^len 148

(1) Za vreme na izdr`uvaweto na kaznata osudenoto lice mo`e da sklu~i brak.

(2) Ako ne postojat uslovi brakot da se sklu~i pred nadle`niot organ na sloboda, sklu~uvaweto na brak se organizira vo posebna prostorija na ustanovata.

 

 

16. Pogodnosti na osudenite lica

^len 149

(1) Za dobro povedenie i zalagawe vo rabotata, kako i za pottiknuvawe na dobro odnesuvawe i za razvivawe na smisla za odgovornost i za interes i sorabotka vo tretmanot {to se sproveduva vo ustanovata, na osudenite lica mo`at da im se dadat oddelni pogodnosti, kako {to se osobeno:

- prodol`eni poseti ili poseti bez nadzor vo prostoriite na ustanovata;

- poseti vo posebni prostorii na ustanovata;

- poseti nadvor od prostoriite na ustanovata;

- sloboden izlez od ustanovata do 7 ~asa;

- otsustvo do sedum dena vo tekot na godinata i

- celosno ili delumno koristewe na odmorot nadvor od ustanovata.

(2) Uslovite i na~inot na davaweto na pogodnostite od stav 1 na ovoj ~len i drugi vidovi na pogodnosti so ogled na vidot na ustanovata se opredeluvaat so ku}niot red na ustanovata.

 

 

 

17. Razmestuvawe na osudenite lica

a) Progresirawe na osudeni lica

^len 150

(1) Osudenite lica vo tekot na izdr`uvaweto na kaznata, zavisno od rezultatite na vospituvaweto, povedenieto i zalagaweto vo rabotata, mo`at da progresiraat od ustanova od zatvoren vo poluotvoren ili otvoren vid, odnosno vo soodvetnite oddelenija na istata ustanova.

(2) Pobliski odredbi za vremeto {to treba da go pomine i uslovite {to treba da gi ispolni osudenoto lice vo ustanovata od opredelen vid ili vo soodvetno oddelenie na ustanovata od op{t vid, se opredeluvaat so ovoj zakon i so op{tiot akt {to go donesuva direktorot na Direkcijata.

^len 151

(1) Za progresirawe na osudenite lica od ustanova od eden vo ustanova od drug vid odlu~uva direktorot na Direkcijata po predlog na direktorot na ustanovata ili po barawe na osudenoto lice.

(2) Za progresirawe na osudenite lica od edno vo drugo oddelenie vo ustanovata, pod uslovite od ~len 150 na ovoj zakon, odlu~uva direktorot na ustanovata.

(3) Povtorno barawe vo smisla na stav 2 od ovoj ~len, osudenoto lice mo`e da podnese po istekot na {est meseci od pravosilnosta na re{enieto so koe e odlu~eno po negovoto prethodno barawe.

 

 

b) Reprogresirawe na osudeni lica

^len 152

(1) Ako osudenoto lice so svoeto povedenie i odnosot kon rabotata ne ja opravda doverbata za upatuvawe ili progresirawe vo ustanova od poliberalen vid, mo`e da bide vraten od ustanovata so poliberalen vid vo ustanova od postrog vid, odnosno vo soodvetno oddelenie na istata ustanova.

(2) Za vra}awe na osudenoto lice od ustanova so poliberalen vo ustanova od postrog vid po predlog na direktorot na ustanovata, odlu~uva direktorot na Direkcijata.

(3) Za vra}awe na osudenoto lice od poluotvoreno, odnosno otvoreno vo zatvoreno oddelenie na ista ustanova odlu~uva direktorot na ustanovata.

 

 

 

v) Premestuvawe na osudeni lica

^len 153

(1) Osudenoto lice po negova molba ili po predlog na direktorot na ustanovata, mo`e da bide premesteno na natamo{no izdr`uvawe na kaznata zatvor od edna vo druga ustanova od ist vid koga so natamo{noto prestojuvawe vo taa ustanova mu e zagrozen `ivotot ili telesniot integritet, ili poradi negoviot prestoj vo ustanovata na drugo osudeno lice ili koga so negovoto prestojuvawe vo ustanovata se zagrozuva bezbednosnata sostojba vo ustanovata.

(2) Za premestuvaweto odlu~uva direktorot na Direkcijata.

(3) Protiv re{enieto na direktorot na Direkcijata mo`e da se izjavi `alba vo rok od osum dena po priemot na odlukata do ministerot za pravda.

 

 

g) Prekin na izdr`uvaweto na

kaznata na osudeni lica

^len 154

(1) Po molba na osudenoto lice ili po predlog na direktorot na ustanovata, nadle`niot sud mo`e da go prekine izdr`uvaweto na kaznata podolgo od eden mesec poradi lekuvawe, koga ne postojat uslovi lekuvaweto da se sprovede vo ustanovata ili ustanovata da go upati vo soodvetna zdravstvena ustanova.

(2) Osudenoto lice na koe mu e dozvolen prekin na izdr`uvaweto na kaznata zaradi lekuvawe e dol`no na sekoi tri meseci da podnese potvrda na nadle`niot sud za negovata zdravstvena sostojba. Ako se utvrdi deka prestanale pri~inite poradi koi e odobren prekinot na kaznata, nadle`niot sud }e go otpovika re{enieto za prekin na kaznata.

^len 155

(1) Na osudeni lica na koi im e izre~ena kazna zatvor, direktorot na Direkcijata mo`e da im go prekine izdr`uvaweto na kaznata vo traewe do 30 dena, od pri~inite navedeni vo ~len 86 od ovoj zakon.

(2) Protiv re{enieto na direktorot na Direkcijata osudenoto lice ima pravo na `alba do ministerot za pravda vo rok od osum dena od priemot na re{enieto.

^len 156

Vremeto pominato na prekin na kaznata ne se smeta vo izdr`anata kazna.

^len 157

Ako po istekot na vremeto na prekinot na kaznata od ~lenovite 154 i 155 na ovoj zakon osudenoto lice ne se javi na natamo{no izdr`uvawe na kaznata, ustanovata vedna{ za toa }e go izvesti nadle`niot sud koj }e prezeme zakonski merki za upatuvawe na osudenoto lice na izdr`uvawe na kaznata zatvor.

^len 158

Prekin na izdr`uvaweto na kaznata mo`e da opredeli i nadle`niot sud koga re{ava po nekoi od vonrednite pravni sredstva podneseni od strankite vo krivi~nata postapka.

 

 

18. Odnos na slu`benite lica sprema

osudenite lica

^len 159

(1) Slu`benite lica vo ustanovite vo izvr{uvaweto na svoite rabotni obvrski, ostvaruvaweto na tretmanot i voop{to vo kontaktite ili komunikacijata so osudenite lica treba da se odnesuvaat so dol`no vnimanie kon nivnata li~nost, spokoen pristap, tolerancija, takti~nost, serioznost i neophodna cvrstina i pravi~nost, {to }e ja pottiknuva nivnata samopo~it i ~uvstvo na li~na odgovornost.

(2) Slu`benite lica svoite obvrski treba da gi izvr{uvaat ~esno i nepristrasno, bez zloba i lo{a namera, nezavisno od polo`bata, polot, rasata, nacionalnosta, veroispovedta i politi~kite uveruvawa na osudenite lica.

^len 160

Za vreme na rabotata i po izvr{uvaweto na rabotnite obvrski slu`benite lica so svojot izgled i odnesuvawe treba da im slu`at kako primer na osudenite lica, postojano imaj}i go predvid zna~eweto na funkcijata i celite {to treba da se postignat od rabotata so osudenite lica, vo {to vidno mesto ima i nivniot li~en odnos.

^len 161

(1) Ustanovata i slu`benite lica gi prezemaat potrebnite merki za postignuvawe i odr`uvawe na visoko nivo na stru~nost i pro{iruvawe na znaewata i kompetentnosta na li~nosta koi neposredno izvr{uvaat raboti vo tretmanot na osudenite lica.

(2) Za ostvaruvawe na rabotite od stav 1 na ovoj ~len, direktorot na Direkcijata po predlog na ustanovata donesuva programa za postojano ostru~uvawe na slu`benite lica vo ustanovite.

(3) Ministerot za pravda donesuva kodeks za odnesuvawe na slu`benite lica vo izvr{uvaweto na rabotnite zada~i.

 

 

 

 

19. Za{tita na pravata na osudenite lica

so upotreba na pravni sredstva

 

a) Pravni soveti i pravni sredstva

na osudenite lica

^len 162

(1) Ustanovata e dol`na da im dava informacii i da im dava pravna pomo{ na osudenite lica vo odnos na koristeweto na pravnite sredstva i prezemaweto na dejstvijata zaradi za{tita na nivnite prava.

(2) Osudenoto lice koe e nepismeno, pravnoto sredstvo ili drug podnesok mo`e da go dade i na zapisnik vo ustanovata.

^len 163

(1) Osudenite lica za za{tita na svoite prava vo vrska so polo`bata i tretmanot vo ustanovata, po pra{awa vo vrska so osudata, kako i za za{tita na semejstvoto i negovite interesi, imaat pravo da podnesuvaat pravni sredstva, pretstavki i drugi podnesoci do nadle`nite organi i drugi institucii i od niv da dobivaat odgovor.

(2) Pravnite sredstva, pretstavkite, drugite podnesoci od stav 1 na ovoj ~len i dobienite odgovori se upatuvaat i dobivaat preku ustanovata.

(3) Na pravnoto sredstvo, pretstavkata i drugite podnesoci i na obvivkata na dobienite odgovori vo ustanovata }e se konstatira vremeto i datumot na priemot i vedna{ }e se upatat do adresantot, odnosno odgovorot }e mu se predade na osudenoto lice.

(4) Osudenite lica imaat pravo na diskrecija vo podnesuvaweto na pravnite sredstva.

^len 164

Osudenite lica imaat pravo na usmena poplaka do direktorot na ustanovata ili lice ovlasteno od nego za povredeno pravo ili storena druga nepravilnost.

^len 165

(1) Osudenite lica imaat pravo i na pismena poplaka do direktorot na ustanovata, vo rok od osum dena od denot na povredata na pravoto ili od soznavaweto za povredata na pravoto.

(2) Nepismenite lica imaat pravo pismenata poplaka od stav 1 na ovoj ~len da ja podnesat na zapisnik pred slu`beno lice na ustanovata ovlasteno od direktorot na ustanovata.

^len 166

(1) Direktorot na ustanovata e dol`en da gi ispita navodite vo poplakata i da donese re{enie vo rok od 15 dena od denot na priemot na poplakata.

(2) Protiv re{enieto na direktorot na ustanovata ili dokolku direktorot ne se proiznese po podnesenata poplaka vo rokot predviden vo stav 1 na ovoj ~len, osudenoto lice ima pravo na `alba do Direkcijata vo rok od osum dena.

 

^len 167

(1) Direkcijata e dol`na da gi ispita navodite vo `albata i da donese re{enie vo rok od 30 dena od priemot na `albata.

(2) Re{enieto na Direkcijata od stav 1 na ovoj ~len e kone~no i osudenoto lice ima pravo na sudska za{tita.

(3) Osudenoto lice ima pravo na sudska za{tita i vo slu~aj ako ne dobie odgovor od Direkcijata vo rokot opredelen vo stav 1 na ovoj ~len.

^len 168

Protiv re{enieto na nadle`niot sud za prekin na kaznata podolgo od 30 dena, kako i vo drugi slu~ai opredeleni so ovoj zakon, osudenoto lice ima pravo na `alba do povisokiot sud vo rok od osum dena od priemot na re{enieto.

^len 169

(1) Ako so ovoj zakon poinaku ne e opredeleno, `albata na osudenoto lice ne go odlaga izvr{uvaweto na re{enieto protiv koe e izjavena `alba.

(2) Postapkata za za{tita na pravata na osudenite lica so upotreba na pravni sredstva e itna.

 

 

b) Pravo na `alba na osudenite lica do Komisijata

za ~ovekovi prava i do Evropskiot

sud za ~ovekovi prava

^len 170

(1) Osudenoto lice mo`e da podnese `alba do Komisijata za ~ovekovi prava i do Evropskiot sud za ~ovekovi prava na Sovetot na Evropa koga smeta deka mu se povredeni osnovnite ~ovekovi prava vo tekot na izdr`uvaweto na kaznata.

(2) Na barawe od telata od stav 1 na ovoj ~len, direktorot na ustanovata celosno }e gi ispita `albenite navodi na osudenoto lice i za utvrdenoto preku Ministerstvoto za pravda }e go izvesti soodvetnoto telo.

(3) Direktorot na ustanovata }e im ovozmo`i na pretstavnicite na telata na Sovetot na Evropa neposreden uvid i razgovori so osudenite i slu`benite lica za utvrduvawe na sostojbite po `alba na osudenoto lice upateno do ovie tela.

 

 

 

Glava HI

 

ODR@UVAWE NA REDOT I DISCIPLINATA

 

1. Dol`nost na osudenite lica za odr`uvawe

na redot i disciplinata

^len 171

(1) Redot i disciplinata se odr`uvaat vo interes na bezbednosta na ustanovata, za da se ovozmo`i zaedni~ki `ivot na osudenite lica i za postignuvawe na celite na tretmanot.

(2) Osudenite lica se dol`ni da se pridr`uvaat na odredbite na ovoj zakon i na ku}niot red, da gi ispolnuvaat obvrskite od programata za tretman i da se pridr`uvaat na naredbite na slu`benite lica.

 

 

 

2. Disciplinska i materijalna odgovornost

na osudenite lica

^len 172

Za povreda na redot i disciplinata sprema osudenite lica mo`at da se primenat slednive disciplinski kazni:

1. Opomena;

2. Javna opomena;

3. Odzemawe na del od nadomestokot za rabota vo visina do 20%;

4. Ograni~uvawe na dodeluvawe na pogodnosti do tri meseci ako osudeniot gi zloupotrebil dadenite pogodnosti i

5. Upatuvawe vo samica od tri do 15 dena so ili bez pravo na rabota.

^len 173

(1) Disciplinskite kazni gi izrekuva direktorot na ustanovata ili lice koe go zamenuva.

(2) Vo disciplinskata postapka osudenoto lice mora da bide soslu{ano i negovata izjava proverena.

(3) Pri izrekuvaweto na disciplinskata kazna }e se zeme predvid povedenieto na osudenoto lice i dali porano bilo disciplinski kaznuvano.

(4) Pred izdr`uvaweto na disciplinskata kazna upatuvawe vo samica }e se pribavi mislewe od lekarot za zdravstvenata sostojba na osudenoto lice.

^len 174

(1) Izvr{uvaweto na disciplinskite kazni, ograni~uvawe na dodeluvawe pogodnosti i upatuvawe vo samica mo`e uslovno da se odlo`i do 6 meseci ako osnovano se o~ekuva deka i bez izvr{uvawe na izre~enata kazna }e se postigne celta na disciplinskoto kaznuvawe.

(2) Uslovnoto odlagawe na izvr{uvaweto na disciplinskata kazna }e se otpovika ako uslovno kaznetoto osudeno lice vo rokot za koj e odlo`eno izvr{uvaweto e povtorno disciplinski kazneto. Ako se otpovika izre~enata kazna }e se izre~e edna kazna i za porane{nata i za novata disciplinska povreda, pri {to upatuvaweto vo samica mo`e da se izre~e vo traewe do 30 dena.

(3) Izvr{uvaweto na izre~enata disciplinska kazna ne mo`e da se odlaga ako osudenoto lice e kazneto za povreda koja e predvidena kako krivi~no delo za koe zakonot propi{uva kazna zatvor do 1 godina.

^len 175

(1) Pri izvr{uvaweto na disciplinskata kazna upatuvawe vo samica na osudenoto lice mu se obezbeduvaat potrebnite higienski i zdravstveni uslugi i mu se ovozmo`uva ~itawe na knigi i vesnici.

(2) Prostorijata vo koja se izvr{uva disciplinskata kazna upatuvawe vo samica mora da e vo golemina od najmalku 9 m3, da e osvetlena so dnevno svetlo, da ima sanitaren jazol, voda za piewe, krevet so postelnina, stol i stolica i da e zagreana.

(3) Na disciplinski kaznetiot so upatuvawe vo samica mu se obezbeduva prestojuvawe na sve` vozduh nadvor od zatvorenite prostorii eden ~as dnevno.

(4) Kaznetoto lice sekojdnevno go posetuva lekar, a direktorot na ustanovata edna{ nedeleno.

^len 176

Disciplinskata kazna upatuvawe vo samica nema da se izvr{i ili }e se prekine ako so izvr{uvaweto se zagrozuva zdravjeto na osudenoto lice. Pritoa, izre~enata disciplinska kazna mo`e da se zameni so druga poblaga kazna.

^len 177

Direktorot na ustanovata mo`e da go zapre izvr{uvaweto na disciplinskata kazna ako utvrdi deka so dotoga{noto izvr{uvawe na kaznata e postignata celta na disciplinskoto kaznuvawe.

^len 178

(1) Osudenoto lice e odgovorno za {tetata koja ja predizvikalo vo ustanovata namerno ili so krajno nevnimanie.

(2) Za nadomestuvawe na {tetata odlu~uva direktorot na ustnaovata.

(3) Ako osudenoto lice odbie da ja plati {tetata, ustanovata mo`e svoeto pobaruvawe da go ostvari so tu`ba pred nadle`niot sud.

^len 179

(1) Protiv re{enieto za izre~ena disciplinska kazna, kako i protiv re{enieto od ~len 178 na ovoj zakon so koe e odlu~eno za nadomestuvawe na {tetata, osudenoto lice ima pravo na `alba vo rok od tri dena do direktorot na Direkcijata.

(2) @albata na osudenoto lice ne go zadr`uva izvr{uvaweto na re{enieto.

(3) Postapkata za re{avawe po `albata e itna.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3. Osamuvawe na osudenite lica

^len 180

(1) Sprema osudenoto lice koe so svoite postapki seriozno ja zagrozuva bezbednosta vo ustanovata ili pretstavuva seriozna opasnost za bezbednosta na drugite osudeni lica, dokolku primenetite disciplinski kazni se bezuspe{ni, mo`e da se opredeli osamuvawe vo neprekinato traewe do {est meseci.

(2) Osamuvaweto od stav 1 na ovoj ~len go izrekuva direktorot na Direkcijata.

^len 181

(1) Protiv re{enieto od stav 2 na ~len 180 od ovoj zakon osudenoto lice ima pravo na `alba vo rok od tri dena do ministerot za pravda.

(2) @albata na osudenoto lice ne go zadr`uva izvr{uvaweto na re{enieto.

(3) Postapkata za re{avawe po `albata e itna.

^len 182

(1) Za vreme na osamuvaweto osudenoto lice ne se upatuva na rabota. Na osudenoto lice mu se obezbeduva prestojuvawe na sve` vozduh nadvor od zatvorenite prostorii dva ~asa dnevno.

(2) Po isklu~ok, osamenoto osudeno lice mo`e da vr{i nekoja rabota vo prostoriajta vo koja ja izdr`uva merkata osamuvawe.

(3) Vo tekot na osamuvaweto, osudenoto lice sekojdnevno go posetuva lekar, a direktorot na ustanovata najmalku edna{ na 15 dena.

^len 183

Na predlog na direktorot na ustanovata, direktorot na Direkcijata }e go zapre natamo{noto izvr{uvawe na osamuvaweto ako naodot na lekarot uka`e deka natamo{noto osamuvawe e {tetno za zdravjeto na osudenoto lice ili deka osamuvaweto ne e pove}e potrebno.

 

 

4. Upotreba na sredstva na prisilba

i ogneno oru`je

^len 184

(1) Sprema osudenoto lice mo`e da se upotrebat sredstva na prisilba samo vo onaa mera i koga toa e neophodno da se spre~i begstvo od ustanova i begstvo pri sproveduvawe, fizi~ki napad, nanesuvawe na povreda, samopovreduvawe, pri~inuvawe na materijalna {teta ili sovladuvawe na otpor na osudeni lica po povod na zakonita naredba na slu`beno lice.

(2) Kako sredstva za prisilba {to mo`at da se upotrebat se: izdvojuvawe, vrzuvawe, gumena palka, {mrkovi so voda i hemiski sredstva.

^len 185

(1) Pripadnik na slu`bata za obezbeduvawe pri vr{eweto na slu`beno dejstvo mo`e da upotrebi ogneno oru`je samo ako ne mo`e poinaku da postapi:

1. Za da za{titi `ivotot na ~ovekot;

2. Za da odbie neposreden napad so koj se zagrozuva negoviot `ivot;

3. Za da odbie napad na objekt koj go obezbeduva;

4. Za da spre~i begstvo na osudeno lice od ustanova od zatvoren vid, odnosno od zatvoreno oddelenie i

5. Za da spre~i begstvo na osudeno lice pri negovo sproveduvawe ako e osudeno za krivi~no delo za koe e predvidena kazna zatvor od 15 godini ili pote{ka kazna zatvor.

(2) Pripadnikot na slu`bata za obezbeduvawe mo`e da upotrebi ogneno oru`je samo ako so upotreba na drugi sredstva na prisilba ne mo`e da go obezbedi izvr{uvaweto na slu`benoto dejstvo.

(3) Koga slu`benoto dejstvo se vr{i pod neposredno rakovodstvo na direktorot na ustanovata ili na slu`benoto lice koe rakovodi so slu`bata za obezbeduvawe, pripadnikot na slu`bata za obezbeduvawe smee da upotrebi ogneno oru`je samo po nivna naredba. Naredbata za upotreba na ogneno oru`je mo`e da se izdade samo koga se ispolneti uslovite od stavovite 1 i 2 na ovoj ~len.

(4) Pri upotrebata na ogneno oru`je, pripadnikot na slu`bata za obezbeduvawe e dol`en da vnimava da ne go zagrozi `ivotot na drugite lica.

^len 186

(1) Za upotrebata na sekoe sredstvo na prisilba i ogneno oru`je, pripadnikot na slu`bata za obezbeduvawe sostavuva izve{taj.

(2) Za upotrebata na sekoe sredstvo na prisilba i ogneno oru`je pismeno se izvestuva Direkcijata koja ja ocenuva opravdanosta na upotrebata na sredstvoto na prisilba.

^len 187

(1) Ako sredstvata na prisilba i ognenoto oru`je se zakonito upotrebeni, isklu~ena e protivpravnosta i odgovornosta na slu`benoto lice koe go upotrebilo ili ja naredilo upotrebata na sredstvoto na prisilba.

(2) Ako protiv slu`benoto lice koe zakonito upotrebilo ili naredilo upotreba na sredstvoto na prisilba i ognenoto oru`je se vodi kaznena, disciplinska ili druga postapka, }e mu se obezbedi stru~na pomo{ vo postapkata.

 

 

 

 

5. Fa}awe na izbegano osudeno lice

^len 188

(1) Zaradi neposredno fa}awe na osudeno lice koe izbegalo od ustanova ili pri sproveduvawe, pripadnikot na slu`bata za obezbeduvawe so sudska odluka mo`e da vleze vo dom na gra|anin ili drugi prostorii i po potreba da izvr{i pretres zaradi pronao|awe na izbegnatoto osudeno lice, ako videl ili dobil informacija deka izbegnatoto lice se zasolnilo vo domot ili prostorijata.

(2) Pripadnikot na slu`bata za obezbeduvawe vo slu~aite od stav 1 na ovoj ~len mo`e da se poslu`i so soobra}ajnite sredstva i sredstvata za vrski {to mu se dostapni zaradi prevoz ili pomo{ na lice koe pritoa e povredeno.

(3) Na korisnikot na soobra}ajnoto sredstvo ili sredstvoto za vrska mu se izdava potvrda zaradi nadomestok na tro{ocite od ustanovata ~ij pripadnik go iskoristil sredstvoto.

^len 189

(1) Ako osudeno lice izbega, ustanovata e dol`na vedna{ da go izvesti Ministerstvoto za vnatre{ni raboti.

(2) Ustanovata }e go izvesti Ministerstvoto za vnatre{ni raboti i za pogolemi naru{uvawa na redot vo ustanovata i }e pobara pomo{ za vospostavuvawe na redot.

(3) Vo slu~aite od stavovite 1 i 2 na ovoj ~len ustanovata }e gi izvesti Direkcijata i nadle`niot sud.

 

 

 

Glava HII

 

OTPU[TAWE NA OSUDENITE LICA OD

IZDR@UVAWE NA KAZNATA

 

1.Osnovi za otpu{tawe na osudenite lica

^len 190

Osudenite lica se otpu{taat od izdr`uvaweto na kaznata po izdr`anata kazna, po prostuvawe na ostatokot na kaznata so akt na nadle`en organ, odluka za usloven otpust i po odluka na direktorot na ustanovata za predvremeno otpu{tawe od izdr`uvaweto na kaznata.

 

 

2. Podgotvuvawe za otpu{tawe od ustanovata

^len 191

(1) Osudenoto lice se podgotvuva za otpu{tawe od izdr`uvaweto na kaznata od po~etokot na izdr`uvaweto na kaznata vo ustanovata.

(2) Aktivnostite na podgotvuvawe za otpu{tawe na osudenoto lice se intenziviraat do tri meseci pred istekot na kaznata, odnosno pred denot koga se pretpostavuva deka }e bide otpu{teno. Ovie osudeni lica se upatuvaat vo oddelenie za otpu{tawe vo koe aktivnostite za podgotvuvawe se ostvaruvaat spored posebna programa za podgotvuvawe za otpu{tawe na osudenite lica.

(3) Osudenite lica vo tekot na podgotvuvaweto za otpu{tawe se pou~uvaat za posledicite na osudata od povtornoto vr{ewe na krivi~no delo i za mo`nostite za otstranuvawe na ovie posledici i za odbegnuvawe na povtorot.

(4) Na osudenoto lice mo`e da mu se dozvoli po potreba vo vremeto dodeka e vo oddelenieto za otpu{tawe da izleguva od ustanovata zaradi barawe na rabota i zaradi smestuvawe.

(5) Na dva dena pred otpu{taweto osudenoto lice se osloboduva od rabota za da mo`e da se podgotvi za izleguvawe.

^len 192

(1) Pred otpu{taweto osudenoto lice go pregleduva lekar na ustanovata koj pismeno }e ja konstatira negovata zdravstvena sostojba vo momentot na otpu{taweto.

(2) Ako osudenoto lice vo vremeto koga se otpu{ta od izdr`uvaweto na kaznata e te{ko bolno, ustanovata }e go smesti vo najbliskata zdravstvena ustanova.

(3) Ako osudenoto lice nema sredstva da gi plati tro{ocite za lekuvawe, za prviot mesec na lekuvaweto niv }e gi snosi ustanovata, a za natamo{noto lekuvawe se postapuva spored op{tite propisi.

^len 193

Ustanovata gi snosi prevoznite tro{oci na osudenoto lice od ustanovata do mestoto na negovoto `iveali{te, odnosno prestojuvali{te, dokolku liceto koe se otpu{ta nema sredstva za taa namena.

^len 194

(1) Pri otpu{taweto od ustanovata na osudenoto lice mu se predava negovata li~na karta i otpusniot list od ustanovata. Na osudenoto lice mu se predavaat i drugite negovi predmeti, kako i za{tedenite pari od rabota vo ustanovata.

(2) Vo otpusniot list se sodr`ani podatoci za vremeto na otpu{tawe i vremeto i mestoto koga i kade treba da se javi na podra~nata edinica na Ministerstvoto za vnatre{ni raboti.

(3) Ako osudenoto lice nema li~na karta, otpusniot list slu`i kako dokaz za utvrduvawe na negoviot identitet.

 

 

 

 

3. Otpu{tawe po izdr`anata kazna

^len 195

(1) Osudenoto lice se otpu{ta od izdr`uvawe na kaznata od ustanovata vo denot i ~asot koga mu isteknuva izdr`uvaweto na kaznata.

(2) Ako posledniot den na izdr`uvaweto na kaznata pa|a vo nedela ili praznik, osudenoto lice se otpu{ta vo denot {to mu prethodi.

 

 

4. Otpu{tawe po prostuvawe na kaznata

^len 196

Osudenoto lice se otpu{ta od izdr`uvaweto na kaznata od ustanovata vo denot koga so akt na amnestija ili pomiluvawe donesen od strana na nadle`en organ se osloboduva od natamo{no izdr`uvawe na kaznata zatvor.

 

 

5. Otpu{tawe po usloven otpust

^len 197

Osudenoto lice se otpu{ta od izdr`uvaweto na kaznata vo denot koga so re{enieto za usloven otpust e opredeleno otpu{taweto.

 

 

 

6. Postapka za usloven otpust

^len 198

(1) Molba za otpu{tawe po osnova na usloven otpust, pod uslovi opredeleni so zakon, mo`e da podnese osudenoto lice ili ~len na negovoto potesno semejstvo.

(2) Predlog za otpu{tawe na osudenoto lice po osnova na usloven otpust mo`e da podnese i direktorot na ustanovata.

^len 199

Za uslovno otpu{tawe na osudenoto lice odlu~uva sudot {to ja donel presudata vo prv stepen vo sovet sostaven od trojca sudii, koj odlu~uva nadvor od glavniot pretres.

^len 200

(1) Pred odlu~uvaweto za uslovniot otpust nadle`niot sud }e pobara podatoci od ustanovata, a mo`e da se soslu{aat i slu`beni lica na ustanovata za okolnosti {to se odnesuvaat na li~nosta na osudenoto lice, negovoto povedenie za vreme na izdr`uvaweto na kaznata, izvr{uvaweto na rabotnite obvrski i za drugi okolnosti od koi mo`e da se zaklu~i dali e postignata celta na kaznuvaweto i osobeno dali osudenoto lice vo idnina nema da vr{i krivi~ni dela.

(2) Predlogot na direktorot na ustanovata go zastapuva i go obrazlo`uva pretstavnik na ustanovata vo koja osudenoto lice ja izdr`uva kaznata.

^len 201

(1) Molbata, odnosno predlogot za usloven otpust mo`e povtorno da se podnese po istekot na {est meseci za kazna zatvor nad edna godina, odnosno tri meseci za kazna zatvor pod edna godina od pravosilnosta na re{enieto so koe e odbiena prethodnata molba na osudenoto lice, odnosno predlogot na direktorot.

(2) Re{enieto so koe sudot odlu~uva za usloven otpust se dostavuva do osudenoto lice, ~lenot na semejstvoto koj podnel molba za usloven otpust, ustanovata vo koja osudenoto lice izdr`uva kazna i do podra~nata edinica na Ministerstvoto za vnatre{ni raboti spored mestoto na `iveali{teto odnosno prestojuvali{teto na osudenoto lice, ako odlukata e pozitivna.

^len 202

Sudot vo re{enieto za usloven otpust mo`e da opredeli centarot za socijalni raboti nadle`en spored `iveali{teto, odnosno prestojuvali{teto na osudenoto lice da vr{i socijalen nadzor nad osudenoto lice do istekot na kaznata za koja e osuden i so soveti i na drug na~in da mu pomogne povtorno da ne vr{i krivi~ni dela.

^len 203

Protiv re{enieto so koe e odbiena molbata ili predlogot za usloven otpust osudenoto lice ima pravo na `alba vo rok od osum dena do povisokiot sud.

 

 

7. Otpu{tawe po odluka na direktorot

na ustanovata

^len 204

Direktorot na ustanovata mo`e da go otpu{ti osudenoto lice i pred istekot na kaznata najmnogu 30 dena ako osudenoto lice izdr`alo najmalku 3/4 od kaznata zatvor.

 

 

Glava HIII

 

POMO[ NA OSUDENITE LICA PO OTPU[TAWE

OD USTANOVATA

^len 205

(1) Ustanovata na tri meseci pred otpu{taweto na osudenoto lice na koe mu e potrebna pomo{ po izleguvaweto na sloboda go izvestuva centarot za socijalni raboti spored mestoto na `iveali{teto, odnosno prestojuvali{teto na osudenoto lice za denot koga treba da bide otpu{teno i }e go navede vidot na pomo{ta {to osobeno mu e potrebna zaradi negovo uspe{no vklu~uvawe vo `ivot na sloboda.

(2) Organite od stav 1 na ovoj ~len i drugi nadle`ni institucii treba da mu uka`uvaat pomo{ na osudenoto lice po izdr`uvaweto na kaznata, osobeno vo privremeno smestuvawe i obezbeduvawe ishrana, vo obezbeduvawe na nu`no lekuvawe, vo izbor na sredina vo koja }e `ivee, vo sreduvawe na semejnite priliki, vo dovr{uvawe na zapo~natoto stru~no usovr{uvawe, vo vrabotuvaweto i vo davawe na pari~en iznos za najnu`nite potrebi.

^len 206

Ako osudenoto lice nema svoja obleka, dolna obleka ili obuvki, nitu sredstva da gi nabavi, ustanovata mu dodeluva takva obleka bez nadomestok.

 

 

 

Glava HIV

 

PODGOTVUVAWE NA ZAKLU^EN IZVE[TAJ

^len 207

(1) Pred otpu{taweto na osudenoto lice od ustanovata, slu`bata za prevospituvawe sproveduva anketa i podgotvuva zaklu~en izve{taj za izvr{enata prevospitna programa so osudenoto lice, kako i za ocenata za ostvareniot stepen na resocijalizacija na osudenoto lice.

(2) Neposredno pred izleguvaweto, direktorot ili rabotnikot koj toj }e go opredeli, razgovara so osudenoto lice i mu dava soveti za `ivot na sloboda.

(3) Zaklu~niot izve{taj se vnesuva vo li~niot list na osudenoto lice.

(4) Zaklu~niot izve{taj se dostavuva do podra~nata edinica na Ministerstvoto za vnatre{ni raboti i centarot za socijalni raboti, spored mestoto na `iveali{teto, odnosno prestojuvali{teto na otpu{tenoto osudeno lice, a po potreba i do drugi dr`avni organi.

 

 

 

 

Glava HV

 

IZVESTUVAWE ZA SMRT NA OSUDENO LICE

^len 208

(1) Ako osudenoto lice za vreme na izdr`uvaweto na kaznata po~ine, ustanovata e dol`na za toa vedna{ da gi izvesti: potesnoto semejstvo na osudeniot i nadle`niot sud, Direkcijata i mati~arot vo sedi{teto na ustanovata.

(2) Teloto na po~inatoto osudeno lice }e go pregleda lekar koj }e gi utvrdi i pri~inite za smrtta.

(3) Ako postoi somnenie deka smrtta na osudenoto lice e nasilna }e se postapi soglasno so Zakonot za krivi~nata postapka.

(4) Posmrtnite ostanki na osudenoto lice }e mu se predadat na semejstvoto na osudenoto lice. Ako ~lenovite na semejstvoto ne sakaat da gi prifatat posmrtnite ostanki, osudenoto lice }e se pogrebe na mesnite grobi{ta na tro{ok na ustanovata.

 

 

 

Glava HVI

 

POSEBNI ODREDBI ZA IZVR[UVAWE NA KAZNATA

MALOLETNI^KI ZATVOR

^len 209

Vo izvr{uvaweto na kaznata maloletni~ki zatvor se primenuvaat odredbite na ovoj zakon, ako vo ovaa glava na zakonot poinaku ne e opredeleno.

^len 210

(1) Maloletnite lica kaznata maloletni~ki zatvor ja izdr`uvaat vo posebni kazneno-popravni ustanovi za izvr{uvawe na kaznata maloletni~ki zatvor (vo natamo{niot tekst: ustanovi za maloletnici), odvoeno od polnoletnite lica.

(2) Maloletnite lica od ma{ki pol moraat da bidat smesteni oddelno od maloletnite lica od `enski pol. Tie mo`at da bidat zdru`eni vo ramkite na obrazovnite, socijalnite i zabavnite programi ili programite za profesionalno osposobuvawe.

^len 211

Ustanovite za maloletnici neophodno e da go imaat minimumot na bezbednost i da imaat fizi~ki pre~ki do stepen da go spre~uvaat begstvoto na maloletnite lica, no taka postaveni {to ako se napravi obid za begstvo da ne predizvikaat fizi~ko povreduvawe kaj maloletnoto lice koe se obidelo da bega.

^len 212

Brojot na maloletnite lica vo edna ustanova za maloletnici treba da ja ovozmo`uva individualizacijata vo tretmanot.

^len 213

Ustanovata za maloletnici mora da ima otvoreno oddelenie vo koe maloletnoto lice }e progresira, koga }e se utvrdi deka poradi otsustvo na fizi~ko obezbeduvawe nema da pobegne i deka }e se pridr`uva na redot zasnovan vrz samodisciplina vo oddelenieto.

^len 214

Postapkata za priem na maloletno lice vo ustanovata za maloletnici treba da bide sprovedena na na~in {to }e gi svede na minimum nepovolnite psiholo{ki efekti od li{uvaweto od sloboda.

^len 215

So tretmanot {to se sproveduva sprema maloletnite lica, spored stru~no izgotvena programa utvrdena od ministerot za pravda vo soglasnost so ministerot za obrazovanie i ministerot za trud i socijalna politika treba da se ohrabruva i da mu se pomaga na maloletnoto lice, kaj nego da se pottiknuvaat pozitivnite osobini i razvoj na li~nosta i da mu se ovozmo`uva ostru~uvawe i osposobuvawe za `ivot na sloboda.

^len 216

(1) Vo edna prostorija no}e maloletnite lica se smestuvaat vo zasebni sobi za no}evawe, soglasno so mo`nostite na ustanovata.

(2) Ako poradi nedostig na prostor, no}e vo edna prostorija se smesteni pove}e maloletni lica, ~ij broj ne smee da bide pogolem od pet lica treba da se obezbedi nadzor {to }e se ostvaruva na na~in so koj }e mo`e da mu se uka`e za{tita na sekoe maloletno lice.

^len 217

Na maloletnite lica vidot na rabotite i osnovnoto obrazovanie treba da im se opredeluva spored programata za tretman.

 

^len 218

(1) Vo ustanovata za maloletnici mo`e da se organizira nastava za osnovno vospitanie i obrazovanie i drugi vidovi na stru~no osposobuvawe na maloletnite lica vo zavisnost od uslovite i mo`nostite na ustanovata.

(2) Izborot na rabotata, vidot na nastavata i stru~noto osposobuvawe se vr{i spored mo`nostite na ustanovata za maloletnici, imaj}i gi pritoa predvid fizi~kite sposobnosti, li~nite svojstva i naklonetosta na maloletnoto lice za oddelen vid zanimawe.

(3) Ako vo ustanovata za maloletnici nema uslovi za organizirawe na nastava, maloletnite lica mo`at da posetuvaat nastava vo u~ili{te vo sedi{teto na ustanovata za maloletnici.

^len 219

Na maloletno lice mu se obezbeduva ishrana koja dnevno mora da ima najmalku 14.600 xuli.

^len 220

(1) Na maloletnoto lice treba da mu se obezbedat uslovi za zanimawe so fizi~ka kultura i sport.

(2) Maloletnoto lice treba da se zanimava dva ~asa dnevno so sport i drugi slobodni aktivnosti na ~ist vozduh, a ako vremenskite priliki toa ne go dozvoluvaat, toa treba da go ostvaruva vo posebna prostorija za fizi~ko i rekreativno vospituvawe.

(3) Maloletnoto lice najmalku dva ~asa dnevno treba da pominuva vo zabava.

(4) Maloletnoto lice najmalku dva ~asa dnevno treba da pominuva vo osposobuvawe i vr{ewe na zanaet~iski aktivnosti.

^len 221

(1) Medicinskata slu`ba i lekarot vo ustanovata za maloletnici treba da imaat poznavawa od detskata psihologija kako i od tretmanot vo slu~ai na mentalna bolest i drugi psihi~ki rastrojstva.

(2) Lekarot treba da vr{i redovni pregledi i kontroli na zdravjeto na maloletnite lica, a vo slu~aj na bolest da gi prezeme neophodnite merki za lekuvawe na maloletnoto lice.

(3) Za sostojbata na bolest na maloletnoto lice treba da se izvesti negovoto semejstvo.

^len 222

(1) Na maloletnoto lice, direktorot na ustanovata za maloletnici mo`e da mu dozvoli otsustvo zaradi poseta na roditelite i semejstvoto dva pati vo tekot na edna godina, vo vreme koga ne se odr`uva nastava.

(2) Sekoja poseta vo semejstvoto mo`e da trae do 14 dena, imaj}i go predvid povedenieto i zalagaweto na maloletnoto lice vo u~eweto i vo ustanovata za maloletnici.

^len 223

Na maloletnite lica treba da im se davaat pogodnosti koi }e go pottiknuvaat vklu~uvaweto vo aktivnostite vo ustanovata za maloletnici, razvivawe na pozitivnite crti na li~nosta i samopo~ituvaweto.

^len 224

(1) Na maloletnoto lice mo`e da mu se izre~e disciplinskata kazna upatuvawe vo samica najmnogu do deset dena.

(2) Traeweto na disciplinskata kazna od stav 1 na ovoj ~len, }e prestane vedna{ koga }e se oceni deka nema pove}e potreba od nejzinoto izvr{uvawe.

 

^len 225

Na maloletno lice ne mo`e da mu se izre~e merka na osamuvawe.

 

 

 

Glava HVII

 

IZVR[UVAWE NA PARI^NA KAZNA

^len 226

(1) Ako osudenoto lice vo opredeleniot rok ne ja plati pari~nata kazna taa se izvr{uva prisilno.

(2) Tro{ocite na prisilnata naplata na pari~nata kazna gi podnesuva osudenoto lice.

^len 227

(1) Postapkata za naplata na pari~na kazna po slu`bena dol`nost ja poveduva sudot {to ja izrekol pari~nata kazna vo prv stepen.

(2) Vo odnos na nadle`nosta na sudot i postapkata za naplata na pari~nata kazna se primenuvaat propisite na izvr{nata postapka, ako so ovoj zakon poinaku ne e opredeleno.

^len 228

Prisilnata naplata na pari~nata kazna se vr{i prvenstveno od podvi`niot imot na osudenoto lice. Ako podvi`niot imot ne e dovolen, naplatata se vr{i od nedvi`niot imot na osudenoto lice {to spored odredbite na izvr{nata postapka ne e izzemen od izvr{uvaweto.

^len 229

Ako pari~nata kazna ne mo`e prisilno vo celost ili delumno da se naplati, sudot {to ja izrekol pari~nata kazna vo krivi~na postapka, }e odlu~i za zamena na ovaa kazna so zatvor.

^len 230

(1) Ako ednovremeno se vr{i prisilna naplata na pari~nata kazna i na tro{ocite na krivi~nata postapka, najnapred se naplatuvaat tro{ocite na krivi~nata postapka.

(2) Ako poradi prisilnata naplata na pari~nata kazna imotot na osudenoto lice tolku e namalen {to ne mo`e da se uva`i imotno-pravnoto barawe na o{teteniot, ova barawe }e se uva`i do visinata na naplatenata pari~na kazna.

^len 231

(1) Sredstvata od naplatenite pari~ni kazni se uplatuvaat na `iro smetka na Buxetot na Republika Makedonija.

(2) Sredstvata od stav 1 na ovoj ~len vo visina od 50% se koristat kako namenski sredstva za izgradba, opremuvawe i osovremenuvawe na uslovite za rabota na ustanovite i pravosudnite organi.

 

 

 

 

B. IZVR[UVAWE NA ZA[TITNIOT NADZOR

IZRE^EN SO USLOVNA OSUDA

 

Glava HVIII

 

ORGANI I POSTAPKA ZA IZVR[UVAWE

NA ZA[TITNIOT NADZOR

 

1. Organ za izvr{uvawe na

za{titniot nadzor

^len 232

(1) Za{titniot nadzor izre~en so uslovna osuda go izvr{uva nadle`niot centar za socijalni raboti, spored `iveali{teto odnosno prestojuvali{teto na osudenoto lice.

(2) Tro{ocite na izvr{uvaweto na za{titniot nadzor ako so zakon poinaku ne e opredeleno, pa|aat na tovar na organot {to go sproveduva za{titniot nadzor.

 

2. Postapka za izvr{uvawe na

za{titniot nadzor

^len 233

Centarot za socijalni raboti utvrduva plan za rabota za sproveduvawe na za{titniot nadzor, soobrazen so vidot na nadzorot {to treba da go ostvaruva, vremetraeweto na nadzorot, sproveduvaweto na nadzorot vo odnos na ispolnuvaweto na oddelni obvrski i li~nosta na osudenoto lice.

^len 234

Centarot za socijalni raboti najmalku edna{ na {est meseci ili po barawe na sudot }e go izvesti sudot za rezultatite od sproveduvaweto na za{titniot nadzor i izvr{uvaweto na obvrskite od strana na osudenoto lice. Pritoa, mo`e da mu predlo`i izre~enite obvrski da gi zameni so drugi, ili da go prodol`i traeweto na za{titniot nadzor vo ramkite na vremeto na proveruvaweto ili da ja otpovika uslovnata osuda.

^len 235

(1) Ako osudenoto lice ne go prifati za{titniot nadzor, centarot za socijalni raboti dol`en e za toa da go izvesti sudot vo rok od osum dena.

(2) Ako centarot za socijalni raboti oceni deka celta na ovaa merka e postignata }e go izvesti za toa sudot {to ja izrekol merkata i mo`e da mu predlo`i da go zapre izvr{uvaweto na za{titniot nadzor.

(3) Nadzor na zakonitosta vo izvr{uvaweto na za{titniot nadzor vr{i sudot {to ja izrekol merkata.

 

 

 

V. IZVR[UVAWE NA MERKITE NA BEZBEDNOST

 

Glava HIH

 

ZADOL@ITELNO PSIHIJATRISKO LEKUVAWE I

^UVAWE VO ZDRAVSTVENA USTANOVA

^len 236

(1) Merkata na bezbednost zadol`itelno psihijatrisko lekuvawe i ~uvawe vo zdravstvena ustanova se izvr{uva vo zdravstvena ustanova osnovana za taa cel, ili vo zdravstvena ustanova za du{evno bolni lica.

(2) Vo odlukata so koja e izre~ena merkata na bezbednost od stav 1 na ovoj ~len, sudot ja opredeluva i zdravstvenata ustanova vo koja }e se izvr{uva merkata.

(3) Koga merkata na bezbednost od stav 1 na ovoj ~len e izre~ena so kazna zatvor, osudenoto lice prvo se upatuva na izvr{uvawe na merkata na bezbednost.

^len 237

(1) Liceto sprema koe treba da se izvr{i merkata na bezbednost zadol`itelno psihijatrisko lekuvawe i ~uvawe vo zdravstvena ustanova, vo zdravstvenata ustanova go upatuva nadle`niot sud, a go sproveduva zdravstven rabotnik na ustanovata opredelena od sudot. Od pri~ini na bezbednost mo`e da se opredeli sproveduvaweto da go obezbeduva Ministerstvoto za vnatre{ni raboti.

(2) Ako liceto od stav 1 na ovoj ~len se nao|a vo pritvor vo zdravstvenata ustanova, go sproveduva pripadnik na slu`bata za obezbeduvawe vo ustanovata vo koja se nao|a vo pritvor.

(3) Tro{ocite na sproveduvaweto pa|aat na tovar na nadle`niot sud.

^len 238

Sprema licata vo odnos na koi se izvr{uva merkata na bezbednost zadol`itelno psihijatrisko lekuvawe i ~uvawe vo zdravstvena ustanova mo`at da se primenat ograni~uvawa na dvi`eweto i kontaktiraweto vo mera {to e neophodna za sproveduvawe na tretmanot na lekuvawe i ~uvawe i za odr`uvawe na ku}niot red i disciplina vo zdravstvenata ustanova.

^len 239

(1) Zdravstvenata ustanova vo koja se izvr{uva merkata na bezbednost zadol`itelno psihijatrisko lekuvawe i ~uvawe e dol`na najmalku edna{ godi{no da go izvesti sudot {to ja izrekol merkata za zdravstvenata sostojba na liceto.

(2) Koga zdravstvenata ustanova }e oceni deka prestanala potrebata za lekuvawe i ~uvawe }e mu predlo`i na nadle`niot sud da go zapre natamo{noto izvr{uvawe na ovaa merka. Zdravstvenata ustanova za osudenite lica so bitno namalena presmetlivost na koi ne im istekla kaznata mo`e da predlo`i usloven otpust.

^len 240

Ako sudot odlu~i osudenoto lice da bide upateno na izdr`uvawe na ostatokot na izre~enata kazna zatvor, od kazneno-popravnata ustanova vo koja osudenoto lice treba da ja izdr`uva kaznata }e pobara da go sprovede vo ustanovata.

^len 241

(1) Stru~no-instruktorski nadzor vo zdravstvenata ustanova vo koja se izvr{uva merkata na bezbednost zadol`itelno psihijatrisko lekuawe i ~uvawe vr{i ovlasten zdravstven inspektor na Ministerstvoto za zdravstvo.

(2) Nadzor na zakonitosta vo izvr{uvaweto na merkata od stav 1 na ovoj ~len vr{i nadle`niot sud.

^len 242

Op{t akt so koj se ureduva ku}niot red vo zdravstvenata ustanova vo odnos na licata sprema koi se izvr{uva merkata na bezbednost zadol`itelno psihijatrisko lekuvawe i ~uvawe donesuva ministerot za zdravstvo vo soglasnost so ministerot za pravda.

^len 243

Tro{ocite na izvr{uvaweto na merkata na bezbednost zadol`itelno psihijatrisko lekuvawe i ~uvawe vo zdravstvena ustanova pa|aat na tovar na Buxetot na Republika Makedonija.

 

 

 

Glava HH

 

ZADOL@ITELNO PSIHIJATRISKO LEKUVAWE

NA SLOBODA

^len 244

(1) Merkata na bezbednost zadol`itelno psihijatrisko lekuvawe na sloboda se izvr{uva vo zdravstvena ustanova koja prvostepeniot sud ja opredelil vo svojata odluka.

(2) Merkata od stav 1 na ovoj ~len ja izvr{uva nadle`niot sud spored `iveali{teto, odnosno prestojuvali{teto na liceto.

^len 245

Zdravstvenata ustanova vo koja se izvr{uva zadol`itelnoto psihijatriskoto lekuvawe na sloboda dol`na e najmalku na sekoi {est meseci da go izvestuva nadle`niot sud za zdravstvenata sostojba na liceto sprema koe se izvr{uva ovaa merka i za rezultatot na lekuvaweto.

^len 246

Vo odnos na stru~no-instruktorskiot nadzor, nadzorot na zakonitosta, op{tiot akt za ku}niot red i tro{ocite na izvr{uvaweto na ovaa merka se primenuvaat odredbite na ~lenovite 241, 242 i 243 od ovoj zakon.

 

 

 

 

 

Glava HHI

 

ZADOL@ITELNO LEKUVAWE NA ALKOHOLI^ARI

I NARKOMANI

^len 247

Merkata na bezbednost zadol`itelno lekuvawe na alkoholii~ari i narkomani se izvr{uva vo kazneno-popravnata ustanova vo koja postojat uslovi za takvo lekuvawe.

^len 248

Ako vo kazneno-popravnata ustanova ne postojat uslovi za zadol`itelno lekuvawe na alkoholi~ari i narkomani, koga ovaa merka e izre~ena so kazna zatvor, ili koga e izre~ena so pari~na kazna ili uslovna osuda, merkata se izvr{uva vo zdravstvena ustanova {to }e ja opredeli sudot vo odlukata so koja e izre~ena merkata.

^len 249

Nadle`niot sud soglasno so odredbata na ~len 248 od ovoj zakon go upatuva liceto na izvr{uvawe na zadol`itelnoto lekuvawe na alkoholi~ari i narkomani neposredno vo kazneno-popravnata ustanova odnosno vo zdravstvenata ustanova.

^len 250

Zdravstvenata ustanova vo koja se izvr{uva zadol`itelnoto lekuvawe na alkoholi~ari i narkomani dol`na e najmalku na {est meseci da go izvestuva prvostepeniot sud za zdravstvenata sostojba na liceto sprema koe se izvr{uva ovaa merka i za rezultatot od lekuvaweto.

^len 251

(1) Zdravstvenata ustanova }e go izvesti prvostepeniot sud za zavr{enoto lekuvawe na liceto sprema koe e izre~eno zadol`itelno lekuvawe na alkoholi~ari i narkomani.

(2) Ako osudenoto lice bez opravdana pri~ina ne se podlo`i na lekuvawe ili lekuvaweto go napu{ti, zdravstvenata ustanova }e go izvesti za toa nadle`niot sud.

^len 252

(1) Tro{ocite na izvr{uvaweto na zadol`itelnoto lekuvawe na alkoholi~ari i narkomani vo zdravstvenata ustanova pa|aat na tovar na Buxetot na Republika Makedonija.

(2) Tro{ocite na izvr{uvaweto na zadol`itelnoto lekuvawe na alkoholi~ari i narkomani otkako osudenoto lice }e bide upateno ostatokot na kaznata zatvor da ja izdr`i vo kazneno-popravna ustanova, pa|aat na tovar na kazneno-popravnata ustanova.

^len 253

Vo odnos na stru~no-instruktorskiot nadzor, nadzorot na zakonitosta i op{tiot akt za ku}niot red na ovaa merka se primenuvaat odredbite na ~lenovite 241 i 242 od ovoj zakon.

 

 

 

 

 

 

 

Glava HHII

 

ZABRANA NA VR[EWE NA PROFESIJA,

DEJNOST ILI DOL@NOST

^len 254

(1) Pravosilnata presuda so koja e izre~ena merkata na bezbednost zabrana na vr{ewe profesija, dejnost ili dol`nost nadle`niot sud mu ja dostavuva na izvr{uvawe na pravnoto lice ili druga institucija vo koe osudenoto lice e vraboteno, na nadle`niot organ za izdavawe odobrenie za vr{ewe profesija, dejnost ili dol`nost, na nadle`niot organ na inspekcijata na trudot vo mestoto na `iveali{teto, odnosno prestojuvali{teto na osudenoto lice, kako i na nadle`niot sud za registracija na pretprijatija.

(2) Pravosilnata presuda od stav 1 na ovoj ~len mu se dostavuva i na podra~nata edinica na Ministerstvoto za vnatre{ni raboti spored mestoto na `iveali{teto, odnosno prestojuvali{teto na osudenoto lice.

(3) Ako liceto sprema koe e izre~ena merkata na bezbednost od stav 1 na ovoj ~len go promeni mestoto na `iveali{teto odnosno prestojuvali{teto, a vremeto za koe ovaa merka e izre~ena ne isteklo, Ministerstvoto za vnatre{ni raboti za ovaa merka na bezbednost }e go izvesti nadle`niot sud vo mestoto na `iveali{teto, odnosno prestojuvali{teto na osudenoto lice.

^len 255

(1) Koga vr{eweto na profesija, dejnost ili dol`nost e povrzano so dozvola ili odobrenie od nadle`en organ, ovaa merka na bezbednost se izvr{uva so odzemawe na dozvolata, odnosno odobrenieto ili so zabrana na nivno izdavawe za vremeto dodeka trae merkata.

(2) Inspekcijata na trudot, merkata od stav 1 na ovoj ~len ja izvr{uva so prezemawe na dejstvija so koi na osudenoto lice mu se onevozmo`uva da vr{i opredelena profesija, dejnost ili dol`nost.

(3) Za izvr{uvawe na merkata, inspekcijata na trudot go izvestuva nadle`niot sud.

^len 256

Ako osudenoto lice ja prekr{i zabranata za vr{ewe profesija, dejnost ili dol`nost }e se kazni za prekr{ok so pari~na kazna od 50.000 denari ili so zatvor do 60 dena.

 

 

 

 

 

Glava HHIII

 

ZABRANA NA UPRAVUVAWE SO MOTORNO VOZILO

^len 257

(1) Pravosilnata presuda so koja e izre~ena merkata na bezbednost zabrana na upravuvawe so motorno vozilo nadle`niot sud mu ja dostavuva na izvr{uvawe na podra~nata edinica na Ministerstvoto za vnatre{ni raboti spored mestoto na `iveali{teto, odnosno prestojuvali{teto na osudenoto lice na koe mu e izre~ena ovaa merka.

(2) Izvr{uvaweto na merkata na bezbednost od stav 1 na ovoj ~len se sostoi od odzemawe na voza~kata dozvola za upravuvawe so motorno vozilo od odreden vid ili kategorija ili vo zabrana na nejzino izdavawe na osudenoto lice za vremeto za koe mu e izre~ena.

(3) Izre~enata merka na bezbednost zabrana na upravuvawe so motorno vozilo se zapi{uva vo kaznenata evidencija.

(4) Ako liceto sprema koe e izre~ena merkata na bezbednost od stav 1 na ovoj ~len go promeni mestoto na `iveali{teto, odnosno prestojuvali{teto, a vremeto za koe ovaa merka e izre~ena ne isteklo, podra~nata edinica na Ministerstvoto za vnatre{ni raboti za ovaa merka na bezbednost }e go izvesti nadle`niot sud vo mestoto na `iveali{teto, odnosno prestojuvali{teto na osudenoto lice.

^len 258

(1) Merkata na bezbednost zabrana na upravuvawe so motorno vozilo od odreden vid ili kategorija za lice koe ima stranska voza~ka dozvola za upravuvawe so motorno vozilo ja izvr{uva podra~nata edinica na Ministerstvoto za vnatre{ni raboti spored mestoto na izvr{uvaweto na krivi~noto delo.

(2) Voza~kata dozvola }e mu se vrati na stranecot pri napu{taweto na teritorijata na Republika Makedonija.

 

 

Glava HHIV

 

ODZEMAWE NA PREDMETI

^len 259

(1) Pravosilnata odluka so koja e izre~ena merkata na bezbednost odzemawe na predmeti koi se upotrebni ili bile nameneti za izvr{uvawe na krivi~no delo, ili nastanale so izvr{uvawe na krivi~no delo ja izvr{uva sudot opredelen so zakon na na~in kako {to e opredeleno vo samata odluka, so uni{tuvawe ili so otstapuvawe na predmetite na dr`aven organ ili so prodavawe na predmetite, ili so predavawe vo soodveten muzej, ako predmetite spored svojata priroda ne se nameneti za prodavawe.

(2) Uni{tuvaweto na odzemenite predmeti go izvr{uva sudot koj ja donel odlukata vo prv stepen vo prisustvo na javen obvinitel i inspektorot za izvr{uvawe na sankciite.

(3) Odredbata od stavot 2 se primenuva i vo postapkata za predavawe na odzemenite predmeti vo soodveten muzej.

(4) Proda`bata na predmetite od stav 1 na ovoj ~len se vr{i spored propisite na izvr{nata postapka.

^len 260

(1) Parite dobieni od proda`bata na odzemenite predmeti vo postapkata za izvr{uvawe na merkata na bezbednost se vnesuvaat vo Buxetot na Republika Makedonija.

(2) Sredstvata od stav 1 na ovoj ~len vo visina od 50% se koristat kako namenski sredstva za izgradba, opremuvawe i osovremenuvawe na uslovite za rabota na ustanovite i pravosudnite organi.

 

 

 

Glava HHV

 

PROTERUVAWE NA STRANEC OD ZEMJATA

^len 261

(1) Pravosilnata presuda so koja e izre~ena merkata na bezbednost proteruvawe na stranec od zemjata, izvr{niot sudija mu ja dostavuva na izvr{uvawe na Ministerstvoto za vnatre{ni raboti.

(2) Merkata na bezbednost od stav 1 na ovoj ~len se izvr{uva spored odredbite na Zakonot za dvi`ewe i prestoj na stranci.

 

 

G. ODZEMAWE NA IMOTNATA KORIST PRIBAVENA

SO KRIVI^NO DELO

 

Glava HHVI

 

POSTAPKA ZA ODZEMAWE NA IMOTNATA KORIST

^len 262

(1) Pravosilnata presuda so koja e odzemena imotnata korist pribavena so krivi~no delo ja izvr{uva nadle`niot sud.

(2) Postapkata za odzemawe na imotnata korist pribavena so krivi~no delo se sostoi vo samoto odzemawe na imotnata korist, spored propisite na izvr{nata postapka.

^len 263

Ako izvr{uvaweto na ovaa pravna merka se sostoi vo odzemawe na pari ili vo proda`ba na predmeti, parite odnosno ostvarenite sredstva od proda`bata na predmetite se vnesuvaat vo Buxetot na Republika Makedonija.

 

 

 

 

 

D. IZVR[UVAWE NA VOSPITNI MERKI

 

Glava HHVII

 

OP[TI ODREDBI

^len 264

(1) Odredbite na ovaa glava se primenuvaat na maloletni lica storiteli na krivi~ni dela na koi im e izre~ena vospitna merka.

(2) Odredbite na ovaa glava se primenuvaat i na pomladi polnoletni lica na koi im e izre~ena vospitna merka i vo odnos na koi se izvr{uva vospitnata merka.

^len 265

Celta na izvr{uvaweto na vospitnite merki e so za{tita, pomo{ i nadzor, obrazovanie i vospituvawe na maloletnite lica storiteli na krivi~ni dela, da se obezbedi pravilen razvoj na nivnata li~nost.

^len 266

(1) Pri izvr{uvaweto na vospitnite merki, postapuvaweto so maloletnite lica mora da bide humano i dostoinstveno, da odgovara na vozrasta, stepenot na du{evnata razvienost i na sposobnostite i naklonestotite na maloletnoto lice, kaj maloletnite lica da se razviva ~uvstvoto na li~na odgovornost i da se pottiknuvaat i samite da u~estvuvaat vo svoeto vospituvawe i prevospituvawe.

(2) Na maloletnite lica im se obezbeduvaat uslovi za osnovno i sredno vospitanie i obrazovanie i za stru~no osposobuvawe.

^len 267

(1) Izvr{uvaweto na vospitnite merki e itno.

(2) Vospitnite merki se izvr{uvaat vedna{ po pravosilnosta na sudskata odluka so koja se izre~eni, koga ne postojat pre~ki za nivno izvr{uvawe.

(3) Izvr{uvaweto na vospitnite merki mo`e da se odlo`i samo vo slu~aj i pod uslovi predvideni so ovoj zakon.

^len 268

(1) Sudot {to ja donel odlukata so koja e izre~ena vospitnata merka, ako samiot ne e nadle`en za izvr{uvawe na odlukata, e dol`en vedna{ po pravosilnosta da mu ja dostavi na nadle`niot sud. Zaedno so odlukata prvostepeniot sud }e dostavi i izvod od mati~nata kniga na rodenite, svidetelstvoto, podatoci dali maloletnoto lice i porano vr{elo krivi~ni dela i kako zavr{ile postapkite, podatoci za zdravstvenata sostojba na maloletnoto lice, socijalna i psiholo{ka anamneza i drugi podatoci od ispituvaweto na li~nosta na maloletnikot.

(2) Nadle`niot sud izvr{nata odluka so drugite podatoci od stav 1 na ovoj ~len ja upatuva na izvr{uvawe do centarot za socijalni raboti, koj, so ogled na vidot na vospitnata merka, samiot ja izvr{uva vospitnata merka, vr{i socijalen nadzor nad izvr{uvaweto na vospitnata merka ili maloletnoto lice go upatuva vo soodvetnata zavodska ustanova.

(3) Za podgotovkata i za po~etokot na izvr{uvawe na vospitnata merka centarot za socijalni raboti gi izvestuva roditelite odnosno staratelot na maloletnoto lice i nadle`niot sud.

^len 269

Za izvr{uvaweto na vospitnite merki nadle`ni se da postapuvaat nadle`niot sud i centarot za socijalni raboti spored mestoto na `iveali{eto odnosno prestojuvali{teto na maloletnoto lice sprema koe se izvr{uva vospitnata merka.

^len 270

Tro{ocite na izvr{uvaweto na vospitnata merka gi snosi organot odnosno ustanovata {to ja izvr{uva vospitnata merka, dokolku so ovoj zakon poinaku ne e opredeleno.

^len 271

(1) Licata koi se dol`ni da go izdr`uvaat maloletnoto lice snosat del od tro{ocite za izvr{uvawe na vospitnata merka vo visina od edna tretina od li~nite primawa ako so toa ne se zagrozuva izdr`uvaweto na semejstvoto.

(2) Visinata na delot na tro{ocite od stav 1 na ovoj ~len i na~inot na nivnoto pla}awe go opredeluva sudot vo odlukata so koja e izre~ena vospitnata merka, imaj}i ja predvid imotnata sostojba na liceto.

(3) Iznosot na sredstvata od stav 1 na ovoj ~len se uplatuva vo Buxetot na Republika Makedonija.

^len 272

(1) Stru~no-instruktorski nadzor nad izvr{uvaweto na vospitnite merki vr{i Direkcijata i Republi~kiot zavod za socijalni dejnosti.

(2) Sudski nadzor na izvr{uvaweto na vospitnite merki vr{i nadle`niot sud.

 

 

 

Glava HHVIII

 

IZVR[UVAWE NA DISCIPLINSKITE MERKI

 

1. Upatuvawe vo disciplinski centar

za maloletnici

^len 273

(1) Vospitnata merka upatuvawe vo disciplinski centar za maloletnici se izvr{uva vo disciplinski centar za maloletnici (vo natamo{niot tekst: centar za maloletnici)

(2) Centarot za maloletnici od stav 1 na ovoj ~len se osnova so akt na Vladata na Republika Makedonija.

(3) Vospitnata merka od stav 1 na ovoj ~len mo`e da se izvr{uva i vo postojnite prifatili{ta, internati i drugi obrazovni ustanovi i ustanovi za rabota so mladinata, ako vo niv vo slobodnoto vreme se organizira disciplinski centar za maloletnici vo mestoto na `iveali{teto odnosno prestojuvali{teto na maloletnoto lice.

(4) Vo koi ustanovi od stav 3 na ovoj ~len }e se organizira centar za maloletnici opredeluva ministerot za trud i socijalna politika vo soglasnost so ministerot za obrazovanie.

^len 274

(1) Po priemot na odlukata centarot za socijalni raboti vo dogovor so centarot za maloletnici dol`en e vo rok od deset dena da go povika maloletnoto lice zaedno so roditelite vo opredelen den i ~as da se javi vo centarot za maloletnici zaradi izvr{uvawe na disciplinskata merka.

(2) Roditelite ili staratelot se dol`ni da obezbedat redovno doa|awe na maloletnoto lice vo centarot za maloletnici.

(3) Ako maloletnoto lice ne se javi vo opredelenoto vreme vo centarot za maloletnici, ne doa|a redovno ili prestane da doa|a, centarot za maloletnici za toa }e go izvesti centarot za socijalni raboti i nadle`niot sud.

^len 275

(1) Upatuvaweto na maloletnoto lice vo centarot za maloletnici vo prazni~ni denovi i na opredelen broj ~asovi vo denot se izvr{uva vo vreme od 08 do 20 ~asot vo slobodnoto vreme na maloletnoto lice.

(2) Upatuvaweto na maloletnoto lice vo centarot za maloletnici na neprekinat prestoj na opredelen broj denovi se izvr{uva vo vreme koga maloletnoto lice e slobodno. Ovaa merka se izvr{uva i koga maloletnoto lice e rabotno anga`irano pri {to toa prodol`uva da go posetuva u~ili{teto ili da odi na rabota, a od centarot za maloletnici mu e obezbedena ishrana i smestuvawe.

^len 276

(1) Vo centarot za maloletnici, maloletnoto lice go pominuva vremeto vo rabota i u~ewe i slobodni sportski i kulturni aktivnosti, pod kontrola na stru~ni lica.

(2) Programa za aktivnostite na centarot za maloletnici donesuva ministerot za trud i socijalna politika vo soglasnost so ministerot za obrazovanie i ministerot za pravda.

^len 277

(1) Maloletnite lica vo centarot za maloletnici moraat da se pridr`uvaat na odredbite na ku}niot red, pravilata za rabotnata disciplina i naredbite na slu`benite lica.

(2) Na maloletnoto lice koe }e ja naru{i rabotnata disciplina i ku}niot red ili neuredno doa|a, direktorot na centarot za maloletnici mo`e da mu izre~e ukor.

(3) Ako maloletnoto lice prodol`i so neredovnost i go povtori naru{uvaweto na redot i disciplinata, direktorot na centarot za maloletnici mo`e da mu go prodol`i prestojot vo centarot za maloletnici za dva ~asa. Za izre~enata disciplinska merka direktorot }e go izvesti centarot za socijalni raboti i nadle`niot sud.

^len 278

(1) Vo centarot za maloletnici se vodi dnevnik za prestojot na maloletnoto lice.

(2) Po izvr{enata vospitna merka, centarot za maloletnici mu dostavuva na centarot za socijalni raboti i nadle`niot sud izve{taj za vlijanieto na prezemenite merki sprema maloletnoto lice i za postignatite rezultati vo vospitnata rabota.

(3) Ako sudot po izvr{uvaweto na ovaa vospitna merka go stavi maloletnoto lice pod zasilen nadzor na centarot za socijalni raboti so izve{tajot od stav 2 na ovoj ~len }e dostavi i mislewe na stru~nite rabotnici na centarot za maloletnici za li~nosta na maloletnikot i za postignatite rezultati vo izvr{uvaweto na merkata.

 

 

 

 

Glava HHIH

 

IZVR[UVAWE NA MERKITE NA ZASILEN NADZOR

 

1. Zasilen nadzor od strana na roditelite,

posvoitelite ili staratelot

^len 279

Izvr{uvaweto na vospitnata merka zasilen nadzor od strana na roditelite, posvoitelite ili staratelot zapo~nuva vo denot koga nadle`niot sud }e mu ja dostavi odlukata so koja e izre~ena ovaa merka zaradi nejzino izvr{uvawe na roditelot, posvoitelot ili staratelot zadol`en za izvr{uvawe na merkata.

^len 280

Roditelot, posvoitelot ili staratelot ja izvr{uva merkata taka {to vodi postojana i celosna gri`a za vospituvaweto na maloletnoto lice, prezema merki koi }e go spre~at {tetnoto vlijanie vrz maloletnoto lice i gi izvr{uva nalozite i upatstvata na centarot za socijalni raboti i nadle`niot sud vo tekot na izvr{uvaweto na merkata.

^len 281

(1) Roditelot, posvoitelot ili staratelot e dol`en da mu ovozmo`i na centarot za socijalni raboti da go proveruva izvr{uvaweto na ovaa merka.

(2) Roditelot, posvoitelot ili staratelot na maloletnoto lice i centarot za socijalni raboti, vo rokot {to }e go opredeli sudot, a najmalku edna{ na {est meseci, }e go izvestat nadle`niot sud za tekot na izvr{uvaweto na vospitnata merka.

^len 282

Ako vo tekot na izvr{uvaweto na vospitnata merka zasilen nadzor od strana na roditelite, posvoitelite ili staratelot dojde do nesoglasuvawe me|u roditelot, posvoitelot ili staratelot na maloletnoto lice i centarot za socijalni raboti, nesoglasuvaweto za na~inot na izvr{uvaweto na ovaa merka }e go re{i sudot {to ja izrekol merkata.

^len 283

(1) Centarot za socijalni raboti sostavuva izve{taj za na~inot na izvr{uvaweto na vospitnata merka zasilen nadzor od strana na roditelite, posvoitelite ili staratelot i za postignatite rezultati vo izvr{uvaweto na ovaa merka.

(2) Izve{tajot od stav 1 na ovoj ~len centarot za socijalni raboti go dostavuva na nadle`niot sud.

 

 

2. Zasilen nadzor vo drugo semejstvo

^len 284

(1) Izvr{uvaweto na vospitnata merka zasilen nadzor vo drugo semejstvo, centarot za socijalni raboti mu go doveruva na semejstvoto opredeleno vo sudskata odluka.

(2) Po dobivaweto na odlukata od nadle`niot sud, centarot za socijalni raboti }e go izvesti semejstvoto od stav 1 na ovoj ~len deka na opredelen datum vo rok od 15 dena }e mu go predade maloletnoto lice na izvr{uvawe na vospitnata merka zasilen nadzor vo drugo semejstvo.

^len 285

(1) Centarot za socijalni raboti sklu~uva pismen dogovor so semejstvoto opredeleno vo sudskata odluka vo koja }e se utvrdat me|usebnite prava i obvrski vo vrska so smestuvaweto i sproveduvaweto na zasileniot nadzor sprema maloletnoto lice.

(2) So dogovorot od stav 1 na ovoj ~len se opredeluvaat i visinata i na~inot na pla}aweto na tro{ocite za smestuvaweto na maloletnoto lice i uslovite i rokot na prestanuvaweto na dogovorot.

^len 286

Za vreme na izvr{uvaweto na vospitnata merka zasilen nadzor vo drugo semejstvo na maloletnoto lice mu se obezbeduva odr`uvawe na vrskite so semejstvoto, dokolku nadle`niot sud po predlog na centarot za socijalni raboti ne opredeli poinaku.

^len 287

Odredbite na ~lenovite 282 i 283 od ovoj zakon }e se primenuvaat i pri izvr{uvaweto na vospitnata merka zasilen nadzor vo drugo semejstvo.

 

 

3. Zasilen nadzor od strana na centarot

za socijalni raboti

^len 288

(1) Po priemot na odlukata so koja e izre~ena vospitnata merka zasilen nadzor od strana na centarot za socijalni raboti od nadle`niot sud, ovoj organ podgotvuva programa za ostvaruvawe na zasilen nadzor sprema maloletnoto lice so koja se opredeluva na~inot na ostvaruvaweto na gri`ata vo odnos na {koluvaweto, vrabotuvaweto, lekuvaweto ako toa e potrebno, izdvojuvaweto od sredinata koja {tetno vlijae vrz maloletnoto lice i sreduvawe na semejnite i drugi priliki vo koi maloletnoto lice `ivee.

(2) Vedna{ po priemot na odlukata, centarot za socijalni raboti }e gi izvesti roditelite, posvoitelite ili staratelot deka vo rok od 15 dena }e otpo~ne so ostvaruvawe na zasileniot nadzor sprema maloletnoto lice i }e gi zapoznae so programata na zasileniot nadzor koja }e ja sproveduva.

(3) Centarot za socijalni raboti }e opredeli stru~en rabotnik koj postojano i neprekinato }e se gri`i za izvr{uvawe na zasileniot nadzor i sproveduvawe na programata od stav 1 na ovoj ~len.

^len 289

Odredbata od ~lenot 283 na ovoj zakon soodvetno se primenuva i na izvr{uvaweto na vospitnata merka zasilen nadzor od strana na centarot za socijalni raboti.

 

 

 

 

Glava HHH

 

IZVR[UVAWE NA ZAVODSKITE MERKI

 

1. Op{ti odredbi

^len 290

(1) Zavodskite merki spored odredbite na ovoj zakon se izvr{uvaat so upatuvawe vo vospitna ustanova i so upatuvawe vo vospitno-popraven dom.

(2) Vospitnite ustanovi od stav 1 na ovoj ~len se osnovaati ukinuvaat so uredba na Vladata na Republika Makedonija po predlog na ministerot za pravda i ministerot za trud i socijalna politika.

^len 291

(1) Centarot za socijalni raboti po priemot na odlukata od nadle`niot sud so koja na maloletnoto lice mu e izre~ena nekoja od zavodskite merki }e pobara od roditelot, posvoitelot ili staratelot na maloletnoto lice sprema koe ovaa merka e izre~ena na opredelen den vo tekot na 15 dena da go dovede maloletnoto lice vo ustanovata. Centarot za socijalni raboti, isto taka, }e ja izvesti i ustanovata za datumot koga maloletnoto lice treba da se javi za izvr{uvawe na vospitnata merka.

(2) Ustanovata vo koja se izvr{uva zavodskata merka }e go izvesti centarot za socijalni raboti i nadle`niot sud za datumot na priemot na maloletnoto lice i po~etokot na izvr{uvaweto na zavodskata merka.

^len 292

Ako maloletnoto lice ne se javi na izvr{uvawe na zavodskata merka ili samovolno ja napu{ti ustanovata, rakovoditelot na ustanovata }e go izvesti centarot za socijalni raboti, nadle`niot sud i podra~nata edinica na Ministerstvoto za vnatre{ni raboti za fa}awe na maloletnoto lice i priveduvawe vo ustanovata za izvr{uvawe na zavodskata merka.

^len 293

Ustanovata vo koja se izvr{uva zavodskata merka, najdocna tri meseci pred planiranoto otpu{tawe na maloletnoto lice, treba da go izvesti centarot za socijalni raboti za otpu{taweto i da mu predlo`i merki {to treba da se prezemat za natamo{no vospituvawe na maloletnoto lice.

^len 294

(1) Centarot za socijalni raboti vo konsultacija so roditelite, posvoitelite ili staratelot na maloletnoto lice i so nivno vklu~uvawe vo podgotvuvaweto za prifa}awe na maloletnoto lice vo ustanovata, posebno se gri`i za sreduvawe na semejnite priliki na maloletnoto lice, za obezbeduvawe na negovo vremeno smestuvawe i ishrana ako toa ne mu e obezbedeno vo semejstvoto, za obezbeduvawe na obleka i obuvki, za lekuvawe, za izbor na soodvetna sredina i za {koluvawe i vrabotuvawe na maloletnoto lice.

(2) Za podgotovkite {to gi prezel centarot za socijalni raboti }e go izvesti nadle`niot sud.

^len 295

(1) Po~etokot na izvr{uvaweto na zavodskata merka po molba na maloletnoto lice, negovite roditeli, posvoiteli ili staratelot, mo`e da se odlo`i pod uslovite opredeleni vo ~lenot 86 stav 1 to~kite 1, 2, 5 i 7 i ~lenovite 87 i 88 od ovoj zakon.

(2) Za povtorno podnesena molba se primenuva odredbata na ~lenot 93 od ovoj zakon.

 

 

 

2. Upatuvawe vo vospitna ustanova

^len 296

Vospitnata merka upatuvawe vo vospitna ustanova se izvr{uva vo vospitna ustanova nameneta za vospituvawe i socijalna za{tita na deca i mladina.

^len 297

Centarot za socijalni raboti }e go zapoznae rakovoditelot na vospitnata ustanova so odlukata so koja e izre~ena vospitnata merka, kako i so drugi podatoci za li~nosta na maloletnoto lice, za semejnite, socijalnite i drugi priliki vo koi `ivee i }e go izvesti nadle`niot sud za ustanovata vo koja }e se izvr{uva vospitnata merka sprema maloletnoto lice.

^len 298

(1) Maloletnoto lice vo vospitnata ustanova se stava vo isti uslovi i ima isti prava i dol`nosti kako i drugite maloletnici smesteni vo ustanovata, so toa {to vo odnos na vospituvaweto i nadzorot }e mu se posveti posebno vnimanie.

(2) So okolnosta deka sprema maloletnoto lice e izre~ena i se izvr{uva vospitna merka od zavodski vid se zapoznavaat samo rakovoditelot na ustanovata i vospituva~ot na kogo maloletnoto lice mu e dovereno.

^len 299

(1) Za vreme na u~ili{niot raspust i praznicite koga vospitnata ustanova ne raboti, maloletnoto lice mo`e da se isprati kaj roditelite, posvoitelite ili staratelot ili kaj bliski rodnini.

(2) Ako maloletnoto lice nema kade da se smesti soglasno so stav 1 na ovoj ~len, centarot za socijalni raboti za toa vreme }e opredeli privremeno smestuvawe na maloletnoto lice.

(3) Vremeto pominato nadvor od vospitnata ustanova vo tekot na u~ili{niot raspust i praznicite se smeta kako vreme pominato vo ustanovata.

^len 300

Rakovoditelot na vospitnata ustanova e dol`en najmalku na sekoi {est meseci ili koga nadle`niot sud ili centarot za socijalni raboti toa }e go pobaraat da gi izvesti za uspehot vo primenata na ovaa vospitna merka sprema maloletnoto lice.

 

 

 

3. Upatuvawe vo vospitno-popraven dom

^len 301

(1) Vospitnata merka upatuvawe vo vospitno-popraven dom se izvr{uva vo domovi osnovani samo za taa cel.

(2) Za oddelni kategorii maloletni lica mo`e da se osnovaat posebni vospitno-popravni domovi i oddelenija.

(3) Maloletnite lica spored polot se smestuvaat vo posebni domovi, a mo`at da bidat smesteni vo eden dom, no odvoeno.

^len 302

So rabotata na vospitno-popravniot dom rakovodi direktor {to go imenuva i razre{uva Vladata na Republika Makedonija, po predlog na ministerot za pravda.

^len 303

(1) Rabotata vo vospitno-popravniot dom se organizira taka {to na maloletnoto lice mu se obezbeduvaat uslovi za osnovno i sredno obrazovanie i vospitanie, za steknuvawe i razvivawe na pozitivni naviki, na vrednosni osobni i za rabotno ostru~uvawe i osposobuvawe za oddelni zanimawa.

(2) Ako vo vospitno-popravniot dom ne postoi nastava od odredena nasoka ili stepen na obrazovanie maloletnoto lice mo`e takvata nastava da ja posetuva i nadvor od vospitno-popravniot dom.

(3) Vo vospitno-popravniot dom na maloletnoto lice mu se obezbeduvaat uslovi za aktivno koristewe na slobodnoto vreme so kulturni, zabavni i sportski aktivnosti.

(4) Maloletnoto lice vo vospitno-popravniot dom mo`e da odr`uva kontakti so semejstvoto i drugi lica i institucii koi mo`at pozitivno da vlijaat na negovata resocijalizacija.

^len 304

(1) Pri priemot vo vospitno-popravniot dom se utvrduva identitetot na maloletnoto lice.

(2) Vo po~etokot na izvr{uvaweto na vospitnata merka maloletnoto lice se zapoznava so ku}niot red, pravata i dol`nostite {to gi ima vo tekot na izvr{uvaweto na vospitnata merka, na~inot na koj gi ostvaruva utvrdenite prava i so disciplinskite merki {to mo`at da mu se izre~at.

^len 305

(1) Po priemot vo vospitno-popravnit dom maloletnoto lice prestojuva vo priemnoto oddelenie do 30 dena.

(2) Vo priemnoto oddelenie stru~en tim, so primena na nau~ni metodi, vr{i socijalno-medicinsko i psiholo{ko-pedago{ko ispituvawe na li~nosta na maloletnoto lice.

(3) Stru~niot tim {to go vr{i ispituvaweto od stav 2 na ovoj ~len go so~inuvaat psiholog, pedagog, socijalen rabotnik, lekar, a po potreba i drugi stru~ni lica.

^len 306

(1) Vo priemnoto oddelenie se utvrduvaat metodite za vospitna rabota so maloletnoto lice, se koordinira rabotnoto anga`irawe so nastavata vo u~ili{teto za osnovno vospitanie i obrazovanie i sredno obrazovanie, so rabotilnicite i ekonomijata vo koja se izveduva prakti~na obuka i se predlagaat merki zaradi pouspe{no ostvaruvawe na procesot na prevospituvaweto.

(2) Vrz osnova na rezultatot od ispituvaweto na li~nosta na maloletnite lica vo priemnoto oddelenie se vr{i klasifikacija i se utvrduva vospitno-obrazovna programa za aktivno u~estvo na maloletnoto lice za vreme na prestojot vo vospitno-popravniot dom.

^len 307

(1) Vo vospitno-popravniot dom maloletnite lica se rasporeduvaat vo vospitni grupi spored vozrasta i mentalnata razvienost, karakternite i drugi li~ni svojstva, koi ovozmo`uvaat primena na ednakvi vospitni i prevospitni merki i prezemawe na merki za odvojuvawe zaradi odr`uvawe na redot i disciplinata i za spre~uvawe na me|usebni {tetni vlijanija.

(2) Vospitnite grupi od stavot 1 na ovoj ~len mo`e da opfatat najmnogu deset maloletni lica i imaat poseben vospituva~.

^len 308

(1) Na maloletnite lica, vo soglasnost so potrebite od nivnoto prevospituvawe, im se opredeluva vidot na rabotata spored nivnite telesni i du{evni sposobnosti i mo`nostite na vospitno-popravniot dom.

(2) Pri opredeluvaweto na vidot na rabotata se vodi smetka za `elbata na maloletnite lica da vr{at odreden vid raboti.

(3) Pri izborot na strukata {to }e ja izu~uvaat maloletnite lica, za koi se organizira nastava za sredno obrazovanie, }e se vodi smetka za nivnite sposobnosti i sklonosti, za mo`nostite na vospitno-popravniot dom i za drugi okolnosti od zna~ewe za ostvaruvaweto na celta na vospitnata merka.

^len 309

(1) Od maloletnite lica koi go zavr{ile {koluvaweto ili se stru~no osposobeni, se bara da rabotat so polno rabotno vreme, soglasno so op{tite propisi.

(2) Od maloletnite lica koi posetuvaat u~ili{te za u~enici za sredno vospitanie i obrazovanie ili za oddelen vid zanimawe, se bara da rabotat spored propisite i programata na nastavata predvidena od u~ili{teto {to go posetuvaat.

^len 310

(1) Za osnovno vospitanie i obrazovanie i sredno obrazovanie, vo vospitno-popravnite domovi se organizira nastava od soodveten vid, rabotilnici i ekonomii za prakti~na obuka.

(2) Maloletnite lica koi }e se zdobijat so kvalifikacija vo vospitno-popravniot dom dobivaat svidetelstvo. Od svidetelstvoto ne smee da se gleda deka kvalifikacijata e dobiena vo vospitno-popraven dom.

(3) Koga spored op{tite propisi vremeto pominato na rabota od odreden vid se priznava za zdobivawe so odredena kvalifikacija, za takva kvalifikacija se priznava i vremeto pominato na ist vid rabota vo vospitno-popraven dom, so toa {to ova vreme ne se smeta vo raboten sta` i ne mo`e da bide osnova za steknuvawe so drugi prava.

^len 311

Na maloletno lice vo vospitno-popraven dom, koe zapo~nalo sredno obrazovanie ili drugo obrazovanie mo`e da mu se ovozmo`i prodol`uvawe na {koluvaweto nadvor od domot, ako so svoeto odnesuvawe i zalagawe vo u~eweto im slu`i za primer na drugite i toa go zaslu`uva.

^len 312

(1) Na maloletnite lica vo vospitno-popraven dom im se obezbeduva ishrana po tri obroka dnevno, koja sodr`i najmalku 14.600 xuli.

(2) Bolnite maloletni lica dobivaat hrana vo vid i koli~estvo {to }e gi odredi lekarot.

(3) Na maloletnite lica im se obezbeduva besplatna obleka, ~evli i dolna obleka.

^len 313

Vospitno-popravniot dom gi zadovoluva najnu`nite potrebi na maloletnite lica koi bez svoja vina ne rabotat, a nemaat sopstveni sredstva.

^len 314

Maloletnite lica imaat pravo bez ograni~uvawe da primaat poseti na ~lenovite na potesnoto semejstvo, vo granicite na ku}niot red, a so odobrenie na direktorot na vospitno-popravniot dom mo`at da gi posetuvaat i drugi lica.

^len 315

(1) Maloletnite lica mo`at bez ograni~uvawe da se dopi{uvaat so roditelite i bliskite rodnini.

(2) Direktorot na vospitno-popravniot dom mo`e da odobri dopi{uvawe i so drugi lica, ako toa ne vlijae {tetno vrz maloletnite lica.

^len 316

(1) Maloletnite lica imaat pravo da primaat pratki so obleka, predmeti za li~na upotreba, knigi i dneven pe~at, ~ija sodr`ina ne e vospitno {tetna.

(2) Maloletnite lica mo`at da primaat i pari, koi mo`at da gi tro{at samo vo ramkite odredeni so ku}niot red.

^len 317

(1) Direktorot na vospitno-popravniot dom mo`e da im odobri otsustvo na maloletnite lica vo tekot na godinata do eden mesec zaradi poseta na roditelite ili na bliski rodnini.

(2) Otsustvoto se dava, po pravilo, za vreme na u~ili{niot raspust i za vreme na praznici.

(3) Za maloletnite lica {to se nao|aat vo vospitno-popraven dom mo`e da se organizira zaedni~ko letuvawe nadvor od domot.

(4) Vremeto pominato na otsustvo ili na zaedni~ko letuvawe se zasmetuva vo vremeto pominato vo domot.

^len 318

(1) Maloletnite lica koi ne posetuvaat nastava za osnovno vospitanie i obrazovanie i sredno obrazovanie, a na rabota pominale neprekinato 11 meseci, vklu~uvaj}i go tuka i vremeto pominato na lekuvawe poradi povreda na rabota ili profesionalno zaboluvawe, imaat pravo na odmor od najmalku 18 dena vo godinata.

(2) Odmorot po pravilo, se koristi kaj roditelite, startelot ili pobliskite rodini. Za onie koi nemaat kaj kogo da odat, a se nakloneti na begstvo ili postoi opasnost da prodol`at so vr{ewe na krivi~ni dela i naru{uvawe na javniot red i mir, upravata na domot mo`e da organizira zaedni~ki odmor vo domot ili nadvor od nego.

(3) Odluka za koristewe na odmorot donesuva direktorot na domot, po predlog na vospituva~ot.

^len 319

Za povreda na redot i disciplinata propi{ana so ku}niot red za maloletno lice disciplinskata kazna upatuvawe vo samica mo`e da trae od tri do sedum dena.

^len 320

Sprema maloletnoto lice ne mo`e da se primeni merkata osamuvawe.

^len 321

Odredbite na ovoj zakon se primenuvaat i na organizacijata i rabotata na vospitno-popravniot dom i na izvr{uvaweto na vospitno-popravnata merka upatuvawe vo vospitno-popraven dom, dokolku so odredbite od ovaa glava poinaku ne e opredeleno.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

DEL VTORI

 

IZVR[UVAWE NA SANKCIITE IZRE^ENI ZA

PREKR[OK

 

Glava HHHI

 

IZVR[UVAWE NA KAZNA ZATVOR

^len 322

(1) Odredbite na ovoj zakon za izvr{uvawe na kaznata zatvor soodvetno se primenuvaat i na izvr{uvaweto na kazna zatvor za prekr{ok, ako so odredbite na ovaa glava poinaku ne e opredeleno.

(2) Kaznata zatvor izre~ena za prekr{ok se izvr{uva vo kazneno-popravna ustanova od poluotvoren vid.

(3) Kaznata zatvor izre~ena za prekr{ok se izvr{uva odvoeno od kaznata zatvor izre~ena za krivi~no delo.

^len 323

(1) Kaznata zatvor izre~ena za prekr{ok se izvr{uva spored mestoto na `iveali{teto odnosno prestojuvali{teto na kaznetoto lice.

(2) Kaznetoto lice na izdr`uvawe na kaznata go upatuva prvostepeniot sud {to ja izrekol kaznata.

(3) Vo upatniot akt {to organot od stav 1 na ovoj ~len mu go dostavuva na kaznetoto lice se ostava rok od osum do 15 dena do denot koga liceto treba da se javi na izdr`uvawe na kaznata zatvor.

(4) Ako kaznetoto lice ne se javi na izdr`uvawe na kaznata zatvor na opredeleniot den, Ministerstvoto za vnatre{ni raboti po nalog na prvostepeniot sud }e go privede kaznetoto lice vo ustanovata.

^len 324

(1) Po~etokot na izvr{uvaweto na kaznata zatvor za prekr{ok mo`e da se odlo`i na molba na kaznetoto lice, najmnogu do 60 dena.

(2) Po molbata za odlagawe na po~etokot na izvr{uvaweto na kaznata re{ava nadle`niot sud.

(3) Protiv re{enieto od stav 2 na ovoj ~len so koe e odbiena molbata re{ava povisokiot sud.

 

^len 325

(1) Po molba na kaznetoto lice, po isklu~ok, vo opravdani slu~ai direktorot na ustanovata mo`e da odobri prekin na izdr`uvaweto na kaznata do deset dena.

(2) Protiv re{enieto so koe e odbiena molbata od stav 1 na ovoj ~len mo`e da se izjavi `alba do Direkcijata.

 

 

 

 

 

 

Glava HHHII

 

IZVR[UVAWE NA PARI^NATA KAZNA,

MERKITE NA BEZBEDNOST, VOSPITNITE MERKI

I ODZEMAWETO NA IMOTNATA KORIST

^len 326

Odredbite na ovoj zakon za izvr{uvawe na pari~nata kazna, merkite na bezbednost, vospitnite merki i odzemaweto na imotnata korist, izre~eni za krivi~ni dela soodvetno se primenuvaat i na izvr{uvaweto na pari~nata kazna, merkite na bezbednost, vospitnite merki i odzemaweto na imotnata korist za prekr{ok.

 

 

 

 

 

 

 

DEL TRETI

 

PREODNI I ZAVR[NI ODREDBI

 

Glava HHHIII

^len 327

Do donesuvaweto na uredbata od ~len 26 na ovoj zakon, postojnite kazneno-popravni ustanovi i vospitno-popravnite domovi prodol`uvaat so rabota spored nadle`nosta opredelena so ovoj zakon.

^len 328

Osudenite, kaznetite i maloletnite lica koi izdr`uvaat kazna zatvor, zamena na pari~nata kazna so zatvor, maloletni~ki zatvor i vospitno-popravnata merka upatuvawe vo vospitno-popraven dom, }e prodol`at odnosno }e se prerasporedat so izdr`uvawe na kaznata zatvor i vospitno-popravnata merka vo soodvetnata kazneno-popravna ustanova i vospitno-popraven dom spored nadle`nosta opredelena so ovoj zakon.

^len 329

(1) Upravitelite i nivnite zamenici vo postojnite kazneno popravni ustanovi i vospitno popravni domovi prodol`uvaat so rabota do istekot na mandatot kako direktori na kazneno popravnite ustanovi i vospitno popravnite domovi, dokolku gi ispolnuvaat uslovite za imenuvawe na direktor na ustanova odnosno zamenik direktor utvrdeni so ovoj zakon.

(2) Upravitelite i nivnite zamenici koi ne gi ispolnuvaat uslovite od ~len 41 na ovoj zakon, dol`ni se vo rok od dve godini da go oformat svoeto obrazovanie.

^len 330

Uslovite na prestoj i rabota na osudenite i maloletnite lica vo kazneno-popravnite ustanovi i vospitno-popravnite domovi }e se usoglasat so odredbite na ovoj zakon vo rok od dve godini od negovoto vleguvawe vo sila.

^len 331

Uredbata od ~len 26 na ovoj zakon, }e se donese vo rok od 30 dena od denot na vleguvaweto vo sila na ovoj zakon, a drugite op{ti akti predvideni so ovoj zakon }e se donesat vo rok od 90 dena od denot na negovoto vleguvawe vo sila.

^len 332

So denot na vleguvaweto vo sila na ovoj zakon prestanuva da va`i Zakonot za izvr{uvawe na sankciite za krivi~ni dela i stopanski prestapi ("Slu`ben vesnik na SRM" broj 19/79, 50/82, 42/85, 35/86 i 47/89 i "Slu`ben vesnik na Republika Makedonija" broj 19/92) i Zakonot za organizacijata i raboteweto na posebnite organizacii i edinici so stopanska dejnost vo kazneno-popravnite ustanovi i vospitno-popravnite domovi ("Slu`ben vesnik na SRM" broj 19/79).

^len 333

Ovoj zakon vleguva vo sila osmiot den od denot na objavuvaweto vo "Slu`ben vesnik na Republika Makedonija".