ZAKON

^LEN 1

So ovoj zakon se ureduva za{titata na li~nite podatoci, so cel da se obezbediprivatnost i tajnost na podatocite koi se odnesuvaat na liceto, a se predmet na pribirawe, obrabotka, ~uvawe, koristewe i razmena vo oblik na avtomatizirani ili ra~ni zbirki na podatoci.

Za{titata na li~nite podatoci opfa}a pravni, organizacioni i tehnolo{ki postapki i merki so koi se spre~uva : nelegalno pribirawe, obrabotka, ~uvawe, koristewe ili prenos na podatocite; nezakonit pristap do podatocite ili uredite vo koi se ~uvaat podatocite; slu~ajna ili namerna izmena ili uni{tuvawe na podatocite, kako i nelegalno iznesuvawe ili prenos na podatocite nadvor od Republika Makedonija.

^LEN 3

Oddelni izrazi upotrebeni vo ovoj zakon go imaat slednoto zna~ewe:

(1) lice-fizi~ko lice na koe se odnesuvaat podatocite;

(2) li~en podatok - sekoj podatok {to se odnesuva na liceto;

(3) zbirka na podatoci - organizirano mno`estvo na podatoci koe vo celost ili delumno sodr`i li~ni podatoci (evidencija, registar, baza na podatoci, ili drugo mno`estvo na podatoci), koe se vodi i koristi so sredstva za avtomatska obrabotka na podatoci ili na klasi~en na~i;

(4) rakuva~ so zbirka na podatoci - pravno lice, fizi~ko lice ili poedinec vo vr{ewe na samostojna dejnost ili profesija, koe so zakon, ili so pismena soglasnost na liceto e ovlasteno da vospostavuva, odr`uva i koristi zbirki na podatoci koi sodr`at li~ni podatoci;

(5) korisnik na zbirka na podatoci - pravno lice, fizi~ko lice, ili poedinec vo vr{ewe na samostojna dejnost ili profesija, koe ne e rakuva~ so zbirki na podatoci, a koe so zakon ili so pismena soglasnost na liceto e ovlasteno da gi koristi podatocite i

(6) nadzoren organ - organ na uprava ovlasten da vr{i nadzor i da prezema merki za izvr{uvawe na ovoj zakon.

^LEN 4

Zbirkite koi sodr`at li~ni podatoci se vospostavuvaat, vodat i odr`uvaat samo vrz osnova na zakon ili vrz osnova na pismena soglasnost na liceto na koe se odnesuvaat podatocite.

^LEN 5

Pod uslovi na recipro~nost, stranskite dr`avjani imaat ednakvi prava vo pogled na za{titata na li~nite podatoci kako i dr`avjanite na Republika Makedonija.

2. PRAVA I OBVRSKI NA RAKUVA^OT SO ZBIRKATA NA PODATOCI I

OBEZBEDUVAWE NA PODATOCITE

^LEN 6

Rakuva~ot so zbirkata na podatoci pribira, obrabotuva, ~uva i dostavuva li~ni podatoci za koi e ovlasten so zakon, ili vrz osnova na pismena soglasnost na liceto.

^LEN 7

Rakuva~ot so zbirkata mo`e vo slu~aite opredeleni so zakon odredeni raboti povrzani so pribiraweto, obrabotkata, ~uvaweto, koristeweto i dostavuvaweto na li~nite podatoci da gi prenese na drugo pravno lice, poedinec vo vr{ewe na samostojna dejnost ili profesija, ili fizi~ko lice ovlasteno za vr{ewe na takva dejnost ( vo natamo{niot tekst : dogovoren izveduva~).

Dogovorniot izveduva~ mo`e da vr{i samo raboti vo ramkite na ovlastuvawata na nara~uva~ot i ne smee podatocite da gi koristi ili dava na drugi subjekti.

Me|usebnite prava i obvrski na subjektite od stavot 1 na ovoj ~len se ureduvaat so dogovor.

^LEN 8

Rakuva~ot so zbirkata na podatoci, li~nite podatoci gi pribira neposredno.

Vo slu~aite utvrdeni so zakon, mo`e da se opredeli podatocite za edno lice da gi dava drugo lice, ili tie da se prezemaat od postojnite zbirki na podatoci.

Rakuva~ot so zbirkata zadol`itelno pravi razgrani~uvawe na podatocite bazirani na fakti, od podatocite bazirani na mislewa ili proceni.

^LEN 9

Rakuva~ot so zbirkata na podatoci, li~nite podatoci mo`e da gi pribira, obrabotuva, ~uva, koristi i dostavuva samo za nameni opredeleni so zakon, ili za nameni koi proizleguvaat od pismena soglasnost na liceto i ne smee da gi koristi na na~in sprotiven na tie nameni.

Koga se vr{i povrzuvawe na li~ni podatoci sodr`ani vo razli~ni zbirki, se postapuva soglasno so stavot 1 na ovoj ~len.

^LEN 10

^uvaweto i koristeweto na li~nite podatoci prestanuva koga }e prestane potrebata zaradi koja tie bile pribirani, obrabotuvani i ~uvani, ili po istekot na zakonskiot rok za koj e vospostavena zbirkata.

Po ispolnuvaweto na uslovite od stavot 1 na ovoj ~len, li~nite podatoci se bri{at od zbirkata, dokolku so zakon ne e poinaku uredeno.

^LEN 11

Rakuva~ot so zbirkata mo`e da dostavuva li~ni podatoci samo na korisnik koj so zakon e ovlasten da gi koristi, ili vrz osnova na pismeno barawe, ili na pismena soglasnost na liceto, ili na negov polnomo{nik.

Dobienite li~ni podatoci, korisnikot na zbirkata mo`e da gi koristi samo na na~in koj e vo soglasnost so zakon.

Rakuva~ot so zbirkata na podatoci, za sekoe dostavuvawe na li~ni podatoci dol`en e da vodi interna evidencija za toa koi podatoci bile dostaveni, komu, za kakvi nameni i za koj period takvite podatoci se koristat.

^LEN 12

Rakuva~ot so zbirkata e dol`en li~nite podatoci za nau~no istra`uva~ka, obrazovna ili druga sli~na namena da gi dostavi na korisnikot na na~in i vo oblik koj ne ovozmo`uva identifikacija na liceto.

^LEN 13

Rakuva~ot so zbirkata na podatoci prezema organizacioni i tehnolo{ki postapki i merki so koi se :

-obezbeduvaat prostoriite, opremata i programskata podr{ka so koja se obrabotuvaat li~nite podatoci;

-garantira bezbednost na dostavuvaweto i prenosot na li~nite podatoci i

-onevozmo`uva neovlasten pristap do opremata i programskata poddr{ka so koja se obrabotuvaat li~nite podatoci i zbirkite koi sodr`at li~ni podatoci.

Poblizok propis za postapkite i merkite od stavot 1 na ovoj ~len i za na~inot na koristeweto na podatocite donesuva rakuva~ot so zbirkata.

3. KATALOG NA ZBIRKI NA PODATOCI

^LEN 14

Ako rakuva~ot so zbirkata vodi pove}e zbirki na podatoci, dol`en e da vospostavi i odr`uva katalog na zbirki na podatoci.

^LEN 15

Rakuva~ot so zbirkata na podatoci vo katalogot obezbeduva informacii za :

-nazivot na zbirkata;

-nazivot na rakuva~ot;

-prezimeto i imeto na odgovornoto lice;

-pravnata osnova za vospostavuvawe na zbirkata;

-kategoriite na lica na koi se odnesuvaat podatocite vo zbirkata;

-opis na podatocite vo zbirkata;

-kategoriite na lica na koi se odnesuvaat podatocite vo zbirkata;

-opis na podatocite vo zbirkata;

-na~inot na pribirawe na podatocite;

-namena na zbirkata;

-traewe na zbirkata;

-ograni~uvawata na pravata na liceto vo pogled na podatocite vo zbirkata i pravna osnova na ograni~uvawata;

-naziv i adresa na korisnicite na zbirkata vo zemjata i vo stranstvo i pravna osnova za koristeweto i

-naziv i adresa na postojan dogovoren izveduva~

^LEN 16

Podatocite od ~lenot 15 na ovoj zakon, rakuva~ot so zbirkata na podatocigi dostavuva do organot na upravata nadle`en za rabotite na informatika i za informacioniot sistem na Republikata, vo rok od 15 dena po vospostavuvaweto na zbirkata, odnosno 15 dena po izvr{enata izmena na podatocite vo katalogot.

Organot na upravata od stavot 1 na ovoj ~len vodi zbiren katalog na zbirki na podatoci na na~in opredelen so propis {to }e go donese ministerot koj rakovodi so organot nadle`en za rabotite na informatikata i za informacioniot sistem na Republikata.

4. PRAVA, OGRANI^UVAWA I SUDSKA ZA[TITA NA PRAVATA

^LEN 17

Liceto ima pravo po negovo pismeno barawe, ili po pismeno barawe na negov polnomo{nik, od rakuva~ot so zbirkata na podatoci da bara da mu ovozmo`i razgleduvawe i dade izvod na podatocite vo zbirkata {to se odnesuvaat na nego.

Rakuva~Ot so zbirkata na podatoci po pismenoto barawe na liceto, ili na negoviot polnomo{nik, postapuva na na~in i po postapka utvrdeni so Zakonot za op{ta upravna postapka.

Izvodot od stavot 1 na ovoj ~len mo`e da se koristi samo za ostvaruvawe na pravoto na liceto na za{tita na li~nite podatoci, {to se nazna~uva vo izvodot.

^LEN 18

Liceto ima pravo po negovo pismeno barawe, ili po pismeno barawe na negov polnomo{nik, da bara od rakuva~ot so zbirkata na podatoci da gi dopolni, popravi ili izbri{e podatocite za koi liceto }e doka`e deka se nepotpolni, neto~ni ili nea`urni.

Dopolnuvaweto, ispravkata ili bri{eweto na podatocite od stav 1 na ovoj ~len, rakuva~ot so zbirkata na podatoci e dol`en da go izvr{i vedna{. ili vo rok od 15 dena od denot koga go primil baraweto, odnosno da go izvesti liceto za pri~inite poradi koi toa nema da go stori.

Dopolnuvaweto, ispravkata ili bri{eweto na podatocite ne zna~i i osloboduvawe na rakuva~ot, odnosno odgovornoto lice na rakuva~ot so zbirkata na podatoci od mo`nata prekr{o~na, krivi~na i materijalna odgovornost.

^LEN 19

Ako zbirkata e vospostavena vrz osnova na pismena soglasnost, liceto ima pravo vo sekoj moment da ja povle~e soglasnosta i da bara vo rok od 15 dena podatocite koi se odnesuvaat na nego da se izbri{at od zbirkata.

^LEN 20

Organot na dr`avnata uprava nadle`en za rabotite na informatikata i za informacioniot sistem na Republikata, koj vodi zbiren katalog na zbirki na podatoci, dol`en e na pismeno barawe na liceto ili negov polnomo{nik, da mu dozvoli uvid vo zbirniot katalog na zbirki na podatoci i dade ispis na podatocite sodr`ani vo katalogot, koi se od interes za ostvaruvawe na pravoto na liceto.

Organot na dr`avnata uprava od stav 1 na ovoj ~len, po pismeno barawe na liceto ili na negov polnomo{nik, postapuva na na~in i po postapka utvrdeni so Zakonot za op{ta upravna postapka.

^LEN 21

Pravata na liceto vo vrska so li~nite podatoci mo`at da se ograni~at samo po isklu~ok, vo slu~ai opredeleni so zakon i vo obem koj e nu`en za ostvaruvawe na bezbednosta i odbranata na Republika Makedonija, vodewe na krivi~na postapka, za{tita na ekonomskite interesi na Republika Makedonija, za{tita na zdravjeto i `ivotot na lu|eto, ili za{tita na `ivotnata sredina.

Pravata na liceto vo vrska so li~nite podatoci ne se odnesuvaat na podatocite koi se pribiraat za statisti~ki celi.

^LEN 22

Liceto koe }e oceni deka se povredeni negovite prava utvrdeni so ovoj zakon, mo`e so predlog da bara sudska za{tita pred nadle`niot sud.

^LEN 23

Ako poradi koristeweto na podatocite na na~in ili za nameni koi ne se vo soglasnost so ovoj zakon na liceto mu e predizvikana {teta, liceto vo soglasnost so zakon, mo`e da bara nadomestok od predizvikuva~ot na {tetata.

Iznesuvaweto na li~Ni podatoci i nivnoto dostavuvawe na korisnici nadvor od Republika Makedonija ne e dozvoleno, dokolku so zakonot so koj se vospostavuva zbirkata na podatoci ne e poinaku opredeleno, ili vrz osnova na pismena soglasnost na liceto na koe tie se odnesuvaat iznesuvaweto na li~Nite podatoci e odobreno.

^LEN 25

6. NADZOR

^LEN 26

Nadzor nad zakonitosta na pribiraweto, obrabotkata, ~uvaweto, koristeweto i dostavuvaweto na li~ni podatoci vo Republikata vr{i organot opredelen so zakonot so koj se ustanovuva zbirkata na podatoci. Istiot organ vr{i nadzor pri iznesuvaweto na li~ni podatoci nadvor od Republika Makedonija.

Inspekciski nadzor nad sproveduvaweto na organizacionite i tehnolo{ki postapki i merki za za{tita na li~nite podatoci i vodeweto katalozi na zbirki na podatoci, vr{i organot na upravata nadle`en za rabotite na informatika i za informacioniot sistem na Republika Makedonija.

^LEN 27

Pri vr{ewe na inspekciskiot nadzor od ~lenot 26 stav 2 na ovoj zakon, nadle`niot inspektor dol`en e da:

- gi pregleda aktite so koi se ureduva za{titata na li~nite podatoci;

- ja pregleda sodr`ina na katalogot na zbirki na podatoci;

- gi pregleda prostoriite vo koi se pribiraat, obrabotuvaat, ~uvaat, koristat i dostavuvaat li~nite podatoci i kompjuterskata i druga oprema i

- ja proveri funkcionalnosta na merkite za obezbeduvawe na li~nite podatoci i nivnoto izvr{uvawe.

Li~nite podatoci koi inspektorot }e gi doznae pri vr{eweto na inspekciskiot nadzor dol`en e da gi ~uva kako slu`bena, dr`avna ili voena tajna.

^LEN 29

Inspektorot osd~lenot 27 na ovoj zakon ima pravo so re{enie da odredi:

1. Prezemaweto na merki za otstranuvawe na nepravilnostite koi }e gi utvrdi vo vrska so sproveduvaweto 13, 14, 15 i 16 na ovoj zakon;

2. Zabrana na pribiraweto, obrabotkata, ~uvaweto, dostavuvaweto i koristeweto na li~ni podatoci vo zbirki, odnosno nivnoto bri{ewe, ako ne e obezbedena nivnata celosna za{tita, ili nedosledno se sproveduvaat oderedbite i postapkite od ~len 13 na ovoj zakon.

Protiv re{enieto od stavot 1 na ovoj ~len mo`e da se podnese `alba vo rok od osum dena od denot na vra~uvaweto na re{enieto.

@albata se podnesuva do ministerot koj rakovodi so organot nadle`en za rabotite na informatika i za informacioniot sistem na Republika Makedonija, koj donesuva re{enie vo rok od 15 dena od denot na priemot na `albata.

7.KAZNENI ODREDBI

^len 29

So pari~na kazna od 20 plati do 35 plati za prekr{ok }e se kazni rakuva~ot so zbirkata na podatoci ako:

1. Pribira, obeabotuva, ~uva, koristi i dostavuva li~ni podatoci za koi nema ovlastuvawe so zakon ili pismena soglasnost na liceto na koe se odnesuvaat podatocite (~lenot 4);

2. So propis ne gi opredeli i sproveduva postapkite i merkite za obezbeduvawe na li~nite podatoci (~lenot 13);

3. Odredeni raboti vo vrska so pribiraweto, obrabotkata, ~uvaweto i dostavuvaweto na li~ni podatoci gi prenese na drugi pravni ili fizi~ki lica koi ne se ovlasteni za vr{ewe na takva dejnost (~lenot 7);

4. Ne gi izbri{e od zbirkata li~nite podatoci po zavr{uvaweto na potrebata zaradi koja tie bile pribrani, obrabootuvani, koristeni i ~uvani (~lenot 10);

5. Dostavi li~ni podatoci na neovlasten korisnik (~lenot 11 stav 1), ili ne vodi interna evidencija za dostavuvaweto na li~nite podatoci (~lenot 11 stav 3); ili ako dostavi li~ni podatoci na korisnik vo oblik koj ovozmo`uvaidentifikacija na licata na koi se odnesuvaat podatocite (~lenot 12, stav1);

6. Ne obezbedi katalog na zbirki za podatoci da gi sodr`i podatocite predvideni so zakon (~lenot 15), ili ne dostavuva podatoci za potrebite na zbirniot katalog (~lenot 16);

7. Ne mu ovozmo`i na liceto ili na negoviot polnomo{nik da gi ragleda i da dobie izvod od podatocite vo zbirkata {to se odnesuvaat na nego (~lenot 17 stav 1);

8. Ne izvr{i dopolnuvawe, popravka i bri{ewe na podatocite za koi liceto }e doka`e deka se nepotpolni, neto~ni ili nea`urni (~lenot 18 stav 1);

9. Ne izvr{i promena na podatocite za koi liceto }e ja povle~e pismenata soglasnost (~lenot 19);

10. Vo sprotivnost so odredbite na ovoj zakon iznesuva li~ni podatoci nadvor od Republikata (~lenovite 24 i 25).

So pari~na kazna od dve plati do pet plati za prekr{ok od stavot 1 na ovoj ~len }e se kazni odgovornoto lice na rakuva~ot so zbirkata na odatoci.

So pari~na kazna od pet plati do deset plati za prekr{ok od stavot 1 na ovoj ~len }e se kazni lice vo vr{ewe na samostojna dejnost ili profesija.

So pari~na kazna od edna plata do dve plati za prekr~{ok od stavot 1 na ovoj ~len }e se kazni fizi~ko lice.

^len 30

So pari~na kazna od 20 plati do 35 plati za prekr{ok }e se kazni korisnik na zbirka na podatoci ako na drugi korisnici dostavil li~ni podatoci koi gi dobil od rakuva~ot so zbirkata, ili ako gi koristi za nameni koi ne se vo soglasnost so oovoj zakon (~lenot 11).

So pari~na kazna od dve plati do pet plati za prekr{ok od stavot 1 na ovoj ~len }e se kazni odgovornoto lice na korisnikot.

So pari~na kazna od pet do deset plati za prekr{ok od stavot 1 na ovoj ~len }e se kazni lice vo vr{ewe na samostojna dejnost ili profesija.

So pari~na kazna od edna plata do dve plati za prekr{ok od stavot 1 na ovoj ~len }e se kazni fizi~ko lice.

^len 31

So pari~na kazna od 20 plati do 35 plati }e se kazni za prekr{ok dogovoreniot izveduva~ ako gi pre~ekori ovlastuvawata dobieni od nara~uva~ot, ili podatocite neovlasteno gi koristi ili gi dade na drug subjekt (~lenot 7, stav 2).

So pari~na kazna od dve plati do pet plati za prekr{ok od stav 1 na ovoj ~len }e se kazni odgovornoto lice na dogovorniot izveduva~.

So pari~na kazna od pet plati do deset plati za prekr{ok od stavot 1 na ovoj ~len }e se kazni lice vr{ewe na samostojna dejnost ili profesija.

So pari~na kazna od edna plata do dve plati za prekr{ok od stavot 1 na ovoj ~len }e se kazni fizi~ko lice - dogovoren izveduva~.

8. PREDNI I ZAVR[NI ODREDBI

^len 32

Zakonite i drugite propisi so koi se ureduva pribiraweto, obrabotkata, ~uvaweto, koristeweto i dostavuvaweto na li~ni podatoci, }e se usoglasat so odredbite na ovoj zakon vo rok od edna godina od denot na vleguvaweto vo sila na ovoj zakon.

^len 33

Rakuva~ite so zbirki na podatoci }e gi donesat propisite od ~lenot 13 na ovoj zakon vo rok od {est meseci od denot na vleguvaweto vo sila na ovoj zakon.

^len 34

Ovoj zakon vleguva vo sila osmiot den od denot na objavuvawe vo "Slu`ben vesnik na Republika Makedonija".