ZAKON ZA PAZARNATA INSPEKCIJA
^len1
So ovoj zakon se ureduvaat nadle`nosta, ovlastuvawata i organizacijata na Republi~kiot pazaren inspektorat (vo natamo{niot tekst: Inspektorat).
^len 2
Rabotite od nadle`nost na Inspektoratot gi vr{at republi~ki pazarni iispektori (vo natamo{niot tekst: inspektori)
Inspektorite vr{at neposreden iadzor nad primenuvaweto na zakonite, propisite i druga op{ti akti od strana ia trgovskite dru{tva i drugite pravni i fizi~ki lica koi vr{at dejnost i gra|ani (vo natamo{niot tekst: pravni i fizi~ki lica), koi se odnesuvaat na:
- prometot na stoki i uslugi;
- spre~uvawe va monopolskata polo`ba i monopolskoto odnesuvawe, nelojalnata konkurencija i dampin{kite ceni i drugi dejstva zva ograni~uvawe na slobodata na pazarot i pretpriem~ivosta;
- cenite na proizvodite i uslugite vo proizvodstvoto i prometot;
- kvalitetot na proizvodite i uslugite vo proizvodstvoto i prometot utvrdeni so standardi i propisi;
- kontrola na upotrebata na mernite edinici i merila vo prometot na stoki i vr{eweto na uslugi;
- prometot na predmetite od skapoceni metali;
- za{titata na stokovnite i uslu`nite `igovi, znaci i kodovi;
- znacite na kvalitetot i oznakite ia potekloto na proizvodite;
- vr{ewe na promet na stoki i uslugi so stranstvo i nadvore{no-trgovskoto rabotewe i
- drugi raboti opredeleni so zakon.
^len3
Inspektoratot izgotvuva analizi, iiformacii i izve{tai za sostojbite vo oblastite vo koi e ovlasten da vr{i nadzor, koi periodi~no se objavuvaat.
^len4
Inspektoratot prezema merki i se gri`i za stru~noto osposobuvawe i usovr{uvawe na inspektorite.
^len5
Za pazaren inspektor mo`e da se nazna~i lice koe ga ispolnuva slednive uslovi:
- da e dr`avjanin na Republika Makedonija;
- da ima visoko stru~no obrazovanie i najmalku tri godini rabotno iskustvo i
- protiv nego da ne se vodi krivi~na postapka i da ne e osuduvano za krivi~ni dela protiv dr`avata, slu`benata dol`nost, protiv javnite fiiaisii i stopanstvoto, kako i za krivi~no delo izvr{eno so umisla, za koi mo`e da se izre~e kazna zatvor vo traewe od najmalku edna godina.
^len6
So rabotite na Inspektoratot rakovodi glaven republi~ki pazaren inspektor.
Glavniot republi~ki pazaren inspektor ima zamenik.
^len7
Pri vr{eweto na nadzorot, pazarnite inspektori mora da imaat legitimacija, koja ja izdava ministerot za stopanstvo, so koja se utvrduva nivnoto slu`beno svojstvo i se dol`ni da ja poka`at na barawe na strankata.
Ministerot za stopanstvo donesuva pobliski propisi za obrazecot i formata i sodr`inata na legitimacijata, kako i za na~iiot na izdavawe i odzemawe na legitimacijata.
^len8
Vo vr{eweto ia iispekciskiot nadzor, insketorot vo ramkite na svojata nadle`nost, utvrdena vo ovoj i drugn zakoni e samostoen vo vr{eweto na rabotite i e ovlasten da ja pregleduva stokata, prostoriite, prostorite i drugite objekti, uredite, delovnite knigi, dogovorite, ispravite i drugite dokumentm {to ovozmo`uvaat uvid vo raboteweto na pravnite i fizi~kite lica vo pogled na pridr`uvaweto na propisite.
Pri vr{eweto nadzor pazarniot inspektor mo`e da zeme izjava od odgovorni lica vo pravnoto lice, fizi~koto lice i od svedoci, da zema mostri, a po potreba da koristi uslugi od stru~ni organizacii i lica.
Pravnite i fizi~kite lica ~ie rabotewe podle`i na nadzor od pazarnata inspekcija se dol`ni da mu obezbedat na inspektorot nepre~eno vr{ewe na rabotite na nadzorot, i na negovo barawe da mu ja dostavat potrebnata dokumentacija.
Za izvr{eniot nadzor inspektorot e dol`en da sostavi zapisnik.
^len9
Inspektorot e dol`en da gi zeme vo postapka prijavite od pravnite i fizi~ki lica i gra|anite i nivnite zdru`enija za povredi na propisite od nadle`nosta na pazarnata inspekcija.
Inspektorot e dol`en da gi izvesti podnositelite na prijavite od stav 1 na ovoj ~len za utvrdenata sostojba i prezemenite merki.
^len10
Ako pri vr{eweto na nadzorot inspektorot utvrdi deka propisot ne e primenet ili e nepravnlio primenet od strana na pravni i fizi~ki lica, dol`en e da donese re{enie so koe }e nzre~e upravna merka predvidena so zakon ili drug propis.
^len11
Ako vo tekot na nadzorot inspektorot konstatira deka pravnoto ili fizi~koto lice pu{ta vo promet stoki bez dokumenti od dobavuva~ot tie stoki privremeno }e gi odzeme.
^len 12
Protiv re{enieto so koe se opredeluva upravna merka, {to vrz osnova na ovoj zakon ili drug propis }e go donese inspektorot, mo`e da se izjavi `alba do vtorostepeniot organ opredelen so zakon vo rok od osum dena od denot na priemot na re{enieto.
@albata ne go odlaga izvr{uvaweto na re{enieto, ako toa go bara itnosta na izre~enata upravna merka, {to mora da bide posebno obrazlo`eno.
Izvr{noto re{enie na pazarniot inspektor koe ne se odnesuva na pari~ni obvrski, inspektorot mo`e da go izvr{i i po pat na neposredna prinuda.
^len13
Ako inspektorot utvrdi deka postoi osnova za prezemawe na upravni i drugi merki za ~ie prezemawe e nadle`en drug organ, dol`en e bez odlagawe da go izvesti toj organ.
^len 14
Ako inspektorot smeta deka so povredata na propisot e storeno krivi~no delo ili prekr{ok, dol`en e bez odlagawe da podnese barawe za pokrenuvawe na prekr{o~na postapka, odnosno prijava za vokrenuvawe na postapka zaradi storeno krivi~no delo.
Ako inspektorot utvrdi deka so storeniot prekr{ok ili krivi~no delo e ostvarena nezakonska protivpravna imotna dobivka dol`en e vo prijavata za pokrenuvawe na postapka zaradi krivi~no delo, odnosno baraweto za pokrenuvawe na prekr{o~na postapka da ja navede visinata na taa dobivka i da bara da se odzeme od storitelot.
^len 15
Koga so propis e predvidena mo`nost za odzemawe na proizvodi i predmeti ss koi e storeno krivi~no delo ili prekr{ok, inspektorot mo`e privremeno da gi odzeme proizvodite odnosno predmetite, za {to e dol`en da izdade potvrda so to~en opis i koli~ina na odzemenite proizvodi i predmeti.
Vo prijavata za pokrenuvawe na postapka za storevo krivi~no delo, odnosno baraweto za pokrenuvawe na prekr{o~na postapka inspektorot e dol`ev da ja navede i prezemenata merka vo smisla na stav 1 od ovoj ~len.
^len 16
Ministerstvoto za stopanstvo mo`e odzemenite proizvodi od nepoznati lica da gi prodade ili otstapi bez nadomestok na Crveniot krst na Republika Makedonija i na druga humaiitarni organizacija kako i na dr`avni organi i organizacii.
Uslovite i na~inot za otstapuvawa i proda`ba na proizvodite od stav 1 na ovoj ~len gi propi{uva ministerot za stopanstvo.
Sredstvata dobieni od proda`bata na proizvodite od otav 1 na ovoj ~len se prihod na Buxetot na Republika Makedonija.
^len17
Proizvodite {to se podlo`ni na brzo rasipuvawe inspektoratot }e gi prodade i po pokrivaweto na tro{ocite na proda`bata }e gi uplati na smetka na Buxetot na Republika Makedonija.
^len18
Ako vo tekot ia nadzorot bilo potrebno da se izvr{at ispituvawa (analizi ili nekoi drugi ve{ta~ewa), tro{ocite na ispituvawata gi pla}a strankata neposredno na stru~nata organizacija koja go izvr{ila ispituvaweto.
^len 19
Koga e toa predvideno so zakon, pazarniot inspektor mo`e da naplati pari~na kazna na samoto mesto (mandatna kazna).
^len20
Pazarniot iispektor e dol`en da gi ~uva kako slu`bena tajna podatocite do koi }e dojde pri vr{eweto na nadzorot ili {to }e mu gi dostavat pravnite i fizi~kite lica vo smisla na odredbata od ~len 8 na ovoj zakon.
Pazarniot inspektor ne smee vo javnosta da dava izjavi so koi mo`e da se naru{i ugledot na pravnoto ili fizi~koto lice, za merkite {to gi prezel, odnosno postapkite {to gi pokrenal vo vr{eweto na rabotite od svoja nadle`nost, do nivnata pravosilnost, osven ako Inspektoratot oceni deka e potrebno izjavata da se dade za da se za{titi `ivotot ili zdravjeto, odnosno imotot na gra|anite.
^len21
Vo vr{eweto na nadzorot pazarnite inspektori gi primenuvaat odredbite na Zakonot za op{tata upravna postapka, ako so zakon ne e poinaku opredeleno.
^len22
Ako pazarniot inspektor ne podnese barawe, odnosno prijava za pokrenuvawe na postapka vo smisla na ~len 14 od ovoj zakon }e se smeta deka storil pote{ka povreda na rabotnata dol`nost.
^len23
So pari~na kazna od 30.000 do 100.000 denari }e se kazni za prekr{ok pravno lice ako:
- go popre~uva pazarniot inspektor vo vr{eweto na nadzorot i ne mu ja dostavi potrebnata dokumentacija za vr{eweto na toj nadzor (~len 8 stav 3) i
- ne postapi po izvr{noto re{enie na inspektorot (~len 10).
Za prekr{okot od stav 1 na ovoj ~len, pokraj pari~nata kazna }e se izre~e i merka na bezbednost zabrana na vr{ewe na dejnost vo traewe od {est meseci do edna godina.
So pari~na kazna od 3.000 do 10.000 denari }e se kazni za prekr{ok od stav 1 na ovoj ~len i odgovornoto lice vo pravnoto lice, a mo`e da mu se izre~e i merka na bezbednost zabrana na vr{ewe na dol`nost vo traewe od tri meseci do edna godina.
^len24
So pari~na kazna od 3.000 do 10.000 denari }e se kazni za prekr{ok fizi~ko lice ako stori nekoe od dejstvijata od ~len 23 na ovoj zakon.
Za prekr{okot od stav 1 na ovoj ~len, pokraj pari~nata kazna mo`e da se izre~e i merka na bezbednost, zabrana na vr{ewe na dejnost vo traewe od tri meseci do edna godina.
^len25
Inspektorite koi na denot na vleguvaweto vo sila na ovoj zakon ne go ispolnuvaat uslovot od ~len 5 alineja 2 na ovoj zakoi vo pogled na obrazovanieto }e prodol`at so rabota kako republi~ki pazarni inspektori ako se steknat so soodvetno obrazovanie najdocna za dve godini pove}e od vremeto {to e propi{ano za redovno zavr{uvawe na toj vid obrazovanie.
^len26
So denot na vleguvaweto vo sila na ovoj zakon prestanuva da va`i Zakonot za pazarnata inspekcija („Slu`ben vesnik na SRM" broj 40/73,6/79, 34/84, 7/86, 23/90 i „Slu`ben vesnik na RM" broj 13/94) i Zakonot za sojuznata pazarna inspekcija („Slu`ben list na SFRJ" broj 24/74, 23/80, 22/87, 71/87 i 35/91).
^len27
Ovoj zakon vleguva vo sila osmiot den od denot na objavuvaweto vo „Slu`ben vesnik na Republika Make-donija".