ZAKON ZA LOKALNATA SAMOUPRAVA
I. OP[TI ODREDBI
^len 1
So ovoj zakon se ureduvaat: nadle`nosta na edinicite na lokalnata samouprava; u~estvoto na gra|anite vo odlu~uvaweto, organizacijata i rabotata na organite na edinicite na lokalnata samouprava; na~inot na finansiraweto na edinicite na lokalnata samouprava; nadzorot na zakonitosta na rabotata na edinicite na lokalnata samouprava; za{titata na lokalnata samouprava; upotrebata na jazicite i drugi pra{awa od zna~ewe na lokalnata samouprava.
^len2 Edinici na lokalnata samouprava se op{tinite i gradot Skopje.
Op{tinata e edinica na lokalnata samouprava vo koja gra|anite go ostvaruvaat pravoto na lokalna samouprava vo oblastite utvrdeni so Ustavot, so ovoj i so drug zakon.
Gradot Skopje e posebna edinica na lokalnata samouprava vo koja se ostvaruvaat zaedni~kite potrebi i interesi na gra|anite {to proizleguvaat od karakterot na gradot Skopje kako glaven grad na Republika Makedonija i kako edinstvena prostorna, urbana, ekonomska, politi~ka i ekolo{ka celina.
Za gradot Skopje, kako posebna edinica na lokalnata samouprava }e se donese poseben zakon.
Odredbite od ovoj zakon se odnesuvaat i na gradot Skopje dokolku so zakonot za gradot Skopje ne e poinaku opredeleno.
^len3
Gra|anite go ostvaruvaat pravoto na lokalna samouprava neposredno i preku pretstavnici vo organite na edinicite na lokalnata samouprava.
^len4
Edinicite na lokalnata samouprava se samostojni vo vr{eweto na nadle`nostite utvrdeni so Ustavot, so ovoj i so drug zakon.
Na edinicite na lokalnata samouprava vr{eweto na rabotite od stav 1 na ovoj ~len ne mo`e da im se ograni~i so akti na organite na Republika Makedonija, osven voslu~aite i pod uslovi utvrdeni so zakon vo odnos na zakonntosta na nivnata rabota, vo soglasnost so Ustavot.
Republikata vr{i nadzor nad zakonitosta i nad celishodnosta i stru~nosta vo vr{eweto na rabotite, kako i nad namenskoto tro{ewe na sredstvata vo slu~aite koga na edinicite na lokalnata samouprava Republikata }e im doveri raboti od nadle`nost na organite na dr`avnata uprava.
^len5
Edinicite na lokalnata samouprava imaat svojstvo na pravno lice.
^len6
Edinicite na lokalnata samouprava imaat svoe podra~je i ime, utvrdeni so zakon.
^len7
Edinicite na lokalnata samouprava mo`at da imaat svoj grb i zname.
Grbot i znameto na edinicite na lokalnata samouprava se razlikuvaat od grbot i znameto na Republika Makedonija i grbot i znameto na drugite edinici na lokalnata samouprava, kako i od grbot i znameto na druga dr`ava ili edinica na lokalna samouprava na druga dr`ava.
Grbot i znameto na edinicite na lokalnata samouprava se razlikuvaat od grbot i znameto na me|unarodni organizacii.
Na~inot i postapkata za utvrduvawe na grbot i znameto na edinicite na lokalnata samouprava se ureduva so statutot na edinicite na lokalnata samouprava.
Grbot i znameto na edinicite na lokalnata samouprava mo`at da se upotrebuvaat po nivnata registracija od strana na organot na dr`avnata uprava nadle`en za lokalnata samouprava.
^len8
Edinicite na lokalnata samouprava imaat statut. So statutot, vo soglasnost so zakon, se ureduvaat: nadle`nosta; organizacijata i raboteweto na organite i telata na edinicite na lokalnata samouprava; oblicite i na~inot na u~estvo na gra|anite vo odlu~uvaweto za raboti od lokalno zna~ewe; osnovaweto, raboteweto i oblicite na mesna samouprava, kako i drugi pra{awa od zna~ewe za lokalnata samouprava.
^len9
Vo vr{eweto na rabotege od izvornata nadle`nost, edinicite na lokalnata samouprava se finansiraat od sopstveni izvori na prihodi opredeleni so ovoj zakon,
prihodi utvrdeni so zakon, kako i od dopolnitelni sredstva od Republikata.
So sredstvata od stav 1 na ovoj ~len edinicite na lokalnata samouprava samostojno raspolagaat.
^len 10
Edinicite na lokalnata samouprava sorabotuvaat me|u sebe.
Zaradi ostvaruvawe na zaedni~ki interesi i vr{ewe na zaedni~ki raboti od delokrugot na svojata nadle`nost na po{iroko podra~je, edinicite na lokalnata samouprava mo`at da zdru`uvaat sredstva i da formiraat zaedni~ki slu`bi, organizacii, javni pretprijatija i javni slu`bi.
Celite, uslovite i instituciite na sorabotka, zaemnite dol`nosti, pravnite i organizacionite pra{awa, finansiskite odnosi i na~inot na re{avaqeto na sporovite se utvrduvaat so aktot za zdru`uvawe na sredstva i formirawe na organizacii, slu`bi i javni pretprijatija i nivni zaedni~ki organi.
Za aktot od stav 3 na ovoj ~len se izvestuva organot na dr`avnata uprava nadle`en za lokalnata samouprava.
Edinicite na lokalnata samouprava se organiziraat vo edinstvena Zaednica na edinicite na lokalnata samouprava na Republika Makedonija zaradi razmena na iskustva i unapreduvawe na lokalnata samouprava.
Edinicite na lokalnata samouprava sorabotuvaat i so edinici na lokalna samouprava na drugi zemji, kako i so me|unarodni organizacii na lokalnite zaednici i imaat pravo da ~lenuvaat vo me|unarodni organizacii za lokalna vlast.
II. OSNOVAWE I PODRA^JE NA EDINICITE NA LOKALNATA SAMOUPRAVA
^len 11
Osnovaweto i ukinuvaweto na edinicite na lokalnata samouprava, nivnoto podra~je, imeto i sedi{teto, promenata na granicite na edinicite na lokalnata samouprava i drugite pra{awa vo vrska so teritorijalnite promeni na edinciite na lokalnata samouprava vo Republika Makedonija se ureduvaat so zakon.
^len12
Edinicata na lokalnata samouprava se osnova za podra~je na edno ili pove}e naseleni mesta i naselbi vo koi gra|anite se povrzani so zaedni~ki potrebi i interesi, na koe postojat uslovi za materijalen i op{testven razvoj i za u~estvo na gra|anite vo odlu~uvaweto za lokalnite potrebi i interesi.
^len 13
Podra~jeto na koe se osnova edinicata na lokalnata samouprava treba da pretstavuva prirodna, geografska i ekonomska povrzana celina, so komunikacii me|u naselbite i naselenite mesta i gravitacija kon zaemniot centar, kako i da ima izgradeni infrastrukturni objekti i objekti od op{testven standard.
^len 14
Pri utvrduvaweto na podra~jeto na edinicata na lokalnata samouprava se vodi smetka za granicite na katastarskite edinici na lokalnata samouprava, taka {to granicite na edinicata na lokalnata samouprava da ne gi se~at granicite na katastarskite edinici na lokalnata samouprava.
^len 15
Osnovaweto na novi edinici na lokalnata samouprava i promenata na podra~jeto i sedi{teto na edinicite na lokalnata samouprava se vr{i so zakon, po prethodno konsultirawe na naselenieto na odnosnoto podra~je, preku sobiri na gra|ani, odnosno preku referendum.
III. NADLE@NOSTI NA EDINICITE NA LOKALNATA SAMOUPRAVA
^len 16
Edinicite na lokalnata samouprava vo ramkite utvrdeni so Ustavot i zakon imaat pravo so statutot da vr{at raboti i prezemaat aktivnosti od lokalno zna~ewe koi ne se staveni vo nadle`nost na organite na dr`avnata vlast.
^len 17
Edinicite na lokalnata samouprava samostojno gi vr{at slednive konkretni raboti:
1) donesuvaat programi za razvoj od zna~ewe za edinicata na lokalnata samouprava i gra|anite za pra{awa od svojata nadle`nost;
2) donesuvaat buxet i zavr{na smetka;
3) donesuvaat programa za ureduvawe na grade`no zemji{te;
4) gi vr{at rabotite na ureduvawe i upotreba na grade`noto zemji{te vo soglasnost so zakon;
5) utvrduvaat zoni i sobiraat zemji{na taksa vo soglasnost so zakon;
6) go ureduvaat i organiziraat gradeweto i odr`uvaweto na lokalnite pati{ta, ulicite i drugi infrastrukturni objekti od lokalno zna~ewe vo soglasnost so zakon;
7) gi opredeluvaat imiwata na ulicite, plo{tadite, mostovite i drugi infrastrukturni objekti od lokalno zna~ewe vo soglasnost so zakon;
8) go ureduvaat i organiziraat snabduvaweto so voda za piewe i odvodnuvaweto na otpadnite i atmosferskite vodi vo soglasnost so zakon;
9) gi ureduvaat i organiziraat rabotite svrzani so javnata ~istota vo soglasnost so zakon;
10) gi ureduvaat i organiziraat rabotite svrzani so javnoto osvetluvawe vo soglasnost so zakon;
11) go ureduvaat na~inot na odr`uvaweto i koristeweto na parkovite i drugi javni povr{ini od lokalno zna~ewe;
12) go ureduvaat na~inot na prevoz vo gradskiot, prigradskiot „odnosno lokalniot soobra}aj vo soglasnost so zakon;
13) go ureduvaat odr`uvaweto na uli~nata i soobra}ajnata signalizacija vo soglasnost so zakon;
14) go ureduvaat odr`uvaweto na grobi{tata i na~inot na koristeweto vo soglasnost so zakon;
15) gi ureduvaat regulacijata, odr`uvaweto i koristeweto na koritata na rekite vo soglasnost so zakon;
16) go ureduvaat odr`uvaweto i koristeweto na javnite pazari{ta vo soglasnost so zakon;
17) go ureduvaat ~isteweto na oxacite;
18) go ureduvaat odr`uvaweto na javniot prostor za parkirawe i na~inot na negovoto koristewe;
19) mo`at da osnovaat informativni glasila od zna~ewe za lokalnata samouprava vo soglasnost so zakon;
20) mo`at da osnovaat sredni stru~ni u~ili{ta vo soglasnost oo zakon;
21) davaat mislewe pri osnovawe na osnovni u~ili{ta;
22) vo soglasnost so zakon mo`at da finansiraat objekti na osnovni u~ili{ta nad nivoto {to go obezbeduva Republikata;
23) pokrenuvaat inicijativi, davaat mislewe i predlozi za razvoj na mre`ata na ustanovi od oblasta na kulturata, sportot, socijalnata i detskata za{tita, predu~ili{noto obrazovanie, osnovnata zdravstvena
za{tita, za{titata na `ivotnite i bilkite, za{titata i unapreduvaweto na `ivotnata sredina, kako i vo druti oblasti od zna~ewe za interesite na gra|anite;
24) preku svoi pretstavnici u~estvuvaat vo rabotata i odlu~uvaweto vo organite na upravuvawe na u~ili{tata od osnovnoto obrazovanie i vo ustanovite od oblasta na kulturata, sportot, socijalnata i detskata za{tita, predu~ili{noto obrazovanie, zdravstvenata za{tita, za{titata na `ivotnite i bilkite i unapreduvawe na `ivotnata sredina;
25) pottiknuvaat i sozdavaat uslovi za razvoj i rabota na zanaet~istvoto, turizmot i ugostitelstvoto;
26) vr{at raboti od oblasta na civilnata za{tita vo soglasnost so zakon;
27) vr{at oddelni ovlastuvawa vrz dobrata od op{ta upotreba i vrz prirodnite bogatstva na svoeto podra~je vo soglasnost so zakon;
28) vo ramkite na svoite nadle`nosti osnovaat upravni i administrativni organi;
29) za vr{ewe na rabotite od lokalen karakter osnovaat javni slu`bi, javni ustanovi i javni pretprijatija vo soglasnost so zakon i vr{at kontrola nad nivnata rabota;
30) osnovaat inspekciski organi i slu`bi za oblastite za koi edinicite na lokalnata samouprava imaat samostojna nadle`nost vo ureduvaweto i ostvaruvaweto na rabotite od tie oblasti;
31) odreduvaat prestapi i kazni koga ne se po~ituvaat propisite na edinicata na lokalnata samouprava i
32) vr{at i drugi raboti utvrdeni so zakon;
Rabotite od stav 1 na ovoj ~len gi vr{at i edinicite na lokalnata samouprava na podra~jeto na grad Skopje, osven onie {to se vo nadle`nost na gradot Skopje kako posebna edinica na lokalnata samouprava utvrdeni so zakonot za gradot Skopje.
^len 18
Edinicite na lokalnata samouprava vo soglasnost so nadle`nite organi na dr`avnata uprava gi vr{at slednive raboti:
1) donesuvaat generalen urbanisti~ki plan na koj organot na dr`avnata uprava nadle`en za rabotite na urbanizmot dava soglasnost;
2) donesuvaat detalen urbanisti~ki plan i urbanisti~ka dokumentacija za naselenite mesta na edinicata na lokalnata samouprava na koi organot na dr`avnata uprava nadle`en za rabotite na urbanizmot dava soglasnost po prethodno pribaveno mislewe od drugi organi i organizacii utvrdeni so zakon;
3) vo soglasnost so zakon mo`at da osnovaat, kako i da finansiraat izgradba, opremuvawe i odr`uvawe na ustanovi od oblasta na predu~ili{noto vospitanie, kulturata, sportot, socijalnata i detskata za{tita, osnovnata zdravstvena za{tita, za{titata na `ivotnite i bilkite, za{titata i unapreduvaweto na `ivotnata sredina, kako i vo drugi oblasta od zna~ewe za interesite na gra|anite nad nivoto {to go obezbeduva Republikata.
Vo slu~aj na nedavawe soglasnost vo smisla na to~ka 2 od stav 1 na ovoj ~len od strana na nadle`ni dr`avni organi, sporot me|u edinicata na lokalnata samouprava i nadle`nite dr`avni organi go re{ava nadle`niot sud.
Rabotite od stav 1 na ovoj ~len gi vr{at i edinicite na lokalnata samouprava na podra~jeto na grad Skopje, osven onie {to se vo nadle`nost na gradot Skopje kako posebna edinica na lokalnata samouprava utvrdeni so zakonot za gradot Skopje.
^len 19
Republikata mo`e na edinicite na lokalnata samouprava so ovoj i so drug zakon da im doveri vr{ewe na opredeleni raboti od nadle`nost na organite na dr`avnata uprava zaradi poefikasno i poracionalno ostvaruvawe na pravata i dol`nostite na gra|anite i zaradi zadovoluvawe na odredeni potrebi od neposreden interes za gra|anite.
Pri doveruvaweto vr{ewe na opredeleni raboti od nadle`nost na organite ia dr`avnata uprava na organite na edinicite na lokalnata samouprava osobeno }e se vodi smetka za goleminata, brojot na `itelite, ekonomskata razvienost i posebnostite na edinicata na lokalnata samouprava.
Sredstvata potrebni za vr{ewe na rabotite od stav 1 na ovoj ~len gi obezbeduva Republikata.
Na~inot na vr{eweto na rabotite od stav 1 na ovoj ~len edinicata na lokalnata samouprava gi prisposobuva na lokalnite uslovi.
IV. NEPOSREDNO U^ESTVO NA GRA\ANITE VO ODLU^UVAWETO VO EDINICITE NA LOKALNATA SAMOUPRAVA
^len 20
Gra|anite neposredno u~estvuvaat vo odlu~uvaweto za pra{awa od lokalno zna~ewe preku gra|anska inicijativa, sobiri na gra|anite i referendum.
^len 21
Gra|anite imaat pravo da mu predlo`at na sovetot na edinicata na lokalnata samouprava da donese odreden akt ili da re{i odredeno pra{aqe od negovata nadle`nost.
Za predlogot od stav 1 na ovoj ~len sovetot e dol`en da rasprava ako go poddr`at najmalku 10% od izbira~ite.
Raspravata od stav 2 na ovoj ~len sovetot e dol`en da ja odr`i vo rok utvrden so statutot na edinicata na lokalnata samouprava, no najdocna vo rok od 90 dena po dostaveniot predlog i da gi informiraat gra|anite za svoite re{enija.
^len 22
Sobir na gra|ani mo`e da se svika za celata edinica na lokalnata samouprava ili za del od edinicata na lokalnata samouprava.
Sobirot go svikuva gradona~alnikot na edinicata na lokalnata samouprava na svoja inicijativa ili na barawe od najmalku 10% od izbira~ite vo edinicata na lokalnata samouprava ili od nejziniot del za koj se odnesuva opredeleno pra{awe.
Na sobirot izvestuva gradona~alnikot na edinicata na lokalnata samouprava, a po potreba i drugi ovlasteni pretstavnici na organite na edinicata na lokalnata samouprava.
Na sobirot na gra|anite so mnozinstvo glasovi od prisutnite mo`at da se usvojat op{ti nasoki za rabota na organite i telata na edinicata na lokalnata samouprava.
Organite i telata na edinicata na lokalnata samouprava se dol`ni vo rok od 90 dena da gi razgledaat op{tite nasoki doneseni na sobirot na gra|anite i da gi zemat predvid pri donesuvaweto odluki i merki po pra{awata za koi se odnesuvaat nasokite, kako i da gi informiraat gra|anite za svoite re{enija.
^len 23
Sovetot na edinicata na lokalnata samouprava mo`e da raspi{e referendum za pra{awa od negova nadle`nost, po sopstvena inicijativa.
Sovetot na edinicata na lokalnata samouprava dol`en e da raspi{e referendum na barawe od najmalku 20% od izbira~ite vo edinicata na lokalnata samouprava, na na~in utvrden so statutot.
Pravo na glasawe na referendumot imaat gra|anite koi imaat izbira~ko pravo.
Odlukata na referendumot e usvoena ako za nea glasalo mnozinstvoto od izbira~ite koi glasale, dokolku glasale pove}e od polovinata od vkupniot broj izbira~i.
Donesenata odluka od stav 4 na ovoj ~len e zadol`itelna za sovetot na edinicata na lokalnata samouprava.
Na~inot, odnosno postapkata za barawe za raspi{uvawe referendum i za sproveduvawe na referendum se ureduva so statutot na edinicata na lokalnata samouprava vo soglasnost so zakon.
V. ORGANIZACIJA I RABOTA NA ORGANITE NA EDINICITE NA LOKALNATA SAMOUPRAVA
^len24
Organi na edinicite na lokalnata samouprava se:
sovet, gradona~alnik, upravni i administrativni organi.
Vo edinicata na lokalnata samouprava koja ima grad kako sedi{te na edinicata na lokalnata samouprava se imenuva glaven arhitekt na gradot.
1. Sovet i pretsedava~ va sovetot na edinicata na lokalnata samouprava
^len 25
Sovetot na edinicata na lokalnata samouprava e pretstavni~ki organ na gra|anite koj odlu~uva vo ramkite na nadle`nostite na edinicata na lokalnata samouprava.
Sovetot na edinicata na lokalnata samouprava mo`e da formira postojani i povremeni rabotni tela.
Vo sovetot na edinicata na lokalnata samouprava vo koja vo mnozinstvo ili vo zna~itelen broj `iveat pripadnici na nacionalnostite se obrazuva komisija za me|unacionalni odnosi vo koja ima pretstavnici od sekoja nacionalnost koja e zastapena vo edinicata na lokalnata samouprava.
Sostavot i na~inot na izborot na ~lenovite na rabotnite tela i komisijata od stavovite 2 i 3 na ovoj ~len se ureduvaat so statutot na edinicata na lokalnata samouprava.
^len 26
Sovetot na edinicata na lokalnata samouprava go so~inuvaat pretstavnici na gra|anite izbrani na op{ti, neposredni i slobodni izbori so tajno glasawe.
Izborot na ~lenovite na sovetot na edinicata na lokalnata samouprava se ureduva so zakon.
^len 27
Brojot na izbranite ~lenovi na sovetot na edinicata na lokalnata samouprava se opredeluva so statutot na edinicata na lokalnata samouprava, vo zavisnost od brojot na naselenieto, razvienosta i drugi kriteriumi utvrdeni so statutot, no toj ne mo`e da bide pomal od 13 nitu pogolem od 25 i toa:
- vo edinicata na lokalnata samouprava do 10.000 `iteli 13 ~lena;
- vo edinicata na lokalnata samouprava od 10.001 do 30.000 `iteli 17 ~lena;
- vo edinicata na lokalnata samouprava od 30.001 do 50.000 `iteli 19 ~lena;
- vo edinicata na lokalnata samouprava od 50.001 do 100.000 `iteli 23 ~lena i
- vo edinicata na lokalnata samouprava nad 100.000 `iteli 25 ~lena.
^len 28
^lenovite na sovetot se izbiraat za vreme od ~etiri godini vo soglasnost so zakon.
^lenovite na sovetot gi pretstavuvaat gra|anite i vo sovetot na edinicata na lokalnata samouprava odlu~uvaat po svoe uveruvawe.
^lenot na sovetot ne mo`e da bide otpovikan.
a) Nadle`nost na sovetot na edinicata na lokalnata samouprava
^len 29
Sovetot na edinicata na lokalnata samouprava;
1) donesuva statut na edinicata na lokalnata samouprava i delovnik na sovetot;
2) donesuva buxet na edinicata na lokalnata samouprava i zavr{na smetka na buxetot;
3) donesuva programi i planovi vo soglasnost so zakon;
4) donesuva odluki so koi gi ureduva i ostvaruva nadle`nostite na edinicata na lokalnata samouprava;
5) vr{i oddelni ovlastuvawa vo soglasnost so zakon vrz dobrata vo op{ta upotreba i vrz prirodnite bogatstva na svoeto podra~je koga vr{eweto i e dovereno so zakon;
6) osnova javni slu`bi, javni ustanovi i javni pretprijatija vo soglasnost so zakon i vr{i kontrola nad nivnata rabota;
7) na predlog na gradona~alnikot imenuva i razre{uva rakovodni organi na javnite slu`bi, ustanovite i pretprijatijata {to gi osnova sovetot na edinicata na lokalnata samouprava;
8) osnova upravni i administrativni organi;
9) osnova iispekciski organi i slu`bi vo oblastite za koi edinicata na lokalnata samouprava e samostojno nadle`na;
10) odreduva prestapi i kazni koga ne se po~ituvaat propisite na edinicata na lokalnata samouprava;
11) vr{i nadzor nad rabotata na organite, slu`bite, ustanovite i pretprijatijata {to gi osnova edinicata na lokalnata samouprava;
12) osnova Komisija za raboti od imenuvaweto i razre{uvaweto na izvr{iteli na upravni i administrativni raboti vo organite na edinicite na lokalnata samouprava;
13) izbira i razre{uva pretsedava~ i sekretar na sovetot i
14) vr{i i drugi raboti utvrdeni so zakon. Rabotite od stav 1 na ovoj ~len gi vr{at i sovetite na edinicite na lokalnata samouprava na podra~jeto na grad Skopje osven onie {to se vo nadle`nost na sovetot na grad ,Skopje, utvrdeni so zakonot za gradot Skopje.
b) Konstituirawe i rabota na sovetot na edinicata na lokalnata samouprava
^len 30
Prvata sediica na novoizbraniot sovet ja svikuva pretsedava~ot na sovetot na edinicata na lokalnata samouprava od prethodniot sostav najdocna vo rok od 30 dena od denot na zavr{uvaweto na izborite.
Ako sovetot na sdinicata na lokalnata samouprava ne se svika vo rokot od stav 1 na ovoj ~len, ~lenovite na sovetot sami se sostanuvaat i pod pretsedavawe na najstariot ~len na sovetot go konstituiraat sovetot 31 den od denot na zavr{uvaweto na izborite.
Ako sednicata ne se odr`i vo rokot od stav 2 na ovoj ~len }e se raspi{at novi izbori za ~lenovi na sovetot, na na~in utvrden so zakon.
^len31
Novoizbranite ~lenovi i pretsedava~ot na sovetot polagaat i potpi{uvaat sve~ena izjava koja glasi:
„Jas (ime i prezime) sve~eno izjavuvam deka pravata i dol`nostite na ~len vo sovetot }e gi vr{am sovesno
i deka pri nivnoto vr{ewe }e gi po~ituvam Ustavot, zakonot, statutot i odlukite na sovetot i deka }e go {titam ustavniot poredok na Republika Makedonija".
^len 32
Sovetot na edinicata na lokalnata samouprava raboti na sednici.
Sednicite se svikuvaat po potreba, no najmalku edna{ na tri meseci.
Sednicite gi svikuva prstsedava~ot na sovetot na svoja inicijativa ili na barawe od najmalku 1/4 od ~lenovite na sovetot najdocna vo rok od 15 dena od denot na negovoto podnesuvawe.
Sovetot mo`e da raboti ako na sednicata prisustvuvaat mnozinstvoto od vkupniot broj ~lenovi na sovetot.
Sovetot odlu~uva so mnozinstvo glasovi od prisutnite ~lenovi, ako so ovoj zakon i so statutot ne e opredeleno poinaku.
Statutot, buxetot i zavr{nata smetka na buxetot na sdinicata na lokalnata samouprava i delovnikot na sovetot se donesuvaat so mnozinstvo glasovi od vkupniot broj ~lenovi na sovetot.
^len 33
Sednicite na sovetot se javni .
Odlukata za isklu~uvawe na prisustvoto na javnosta se donesuva so mnozinstvo glasovi od vkupniot broj ~lenovi na sovetot, ako za toa postojat opravdani pri~ini.
Na raspravata za buxetot na edinicata na lokalnata samouprava i zavr{nata smetka na buxetot prisustvoto na javnosta ne mo`e da se isklu~i.
^len34
Na sednicite na sovetot po pravilo se glasa javno.
^len35
Za sekoja sednica na sovetot se vodi zapisnik.
v) Prava i dol`nosti na ~lenovite na sovetot
^len36
^lenovite na sovetot imaat pravo i dol`nost da prisustvuvaat i da u~estvuvaat vo rabotata na sovetot i na negovite rabotni tela.
^lenovite imaat pravo na sednicata na sovetot da davaat inicijativi i predlozi i da postavuvaat pra{awa na gradona~alnikot.
^lenot na sovetot ne mo`e da bide povikan na krivi~na odgovornost ili da bide pritvoren za iska`ano mislewe ili za glasawe vo sovetot na edinicata na lokalnata samouprava.
^lenovite na sovetot imaat i drugi prava i dol`nosti utvrdeni so statutot na edinicata na lokalnata samouprava i drugite op{ti akti, vo soglasnost so ovoj zakon.
^len 37
^lenovite na sovetot imaat pravo na nadomestok na patnite i dnevnite tro{oci vo so zakon utvrdeni ramki kako i na tro{ocite napraveni vo izvr{uvaweto na zada~ite {to im gi doveril sovetot.
^len 38
Na ~lenot na sovetot mu prestanuva mandatot po sila na zakon ako podnese ostavka, vo slu~aj na smrt, ako poradi boleduvawe podolgo od edna godina ne mo`e da ja izvr{uva funkcijata, kako i koga e osuden so pravosilna presuda za krivi~no delo na kazna zatvor od nad {est meseci.
Na ~lenot na sovetot mu prestanuva mandatot poradi ispolnuvawe na eden od uslovite utvrdeni vo stav 1 na ovoj ~len, {to sovetot bez rasprava go konstatira.
Na ~lenot na sovetot }e mu bide odzemen mandatot koga e osuden za krivi~no nli drugo delo {to go pravi nedostoen za vr{ewe na funkcijata ~len na sovetot, kako i za neopravdano otsustvo podolgo od {est meseci.
Odzemaweto na mandatot go utvrduva sovetot so mnozinstvo glasovi od vkupniot broj ~lenovi.
g) Izbor i prava i dol`nosti na pretsedava~ot na sovetot na edinncata na lokalnata samouprava
^len 39
Pretsedava~ot na sovetot se izbira od redot na ~lenovite na sovetot so mandat od ~etiri godini.
Kandidat za pretsedava~ na sovetot predlaga kandidacionata komisija, koja sovetot ja izbira vedna{ po verifikacijata na mandatite na ~lenovite na sovetot.
^len40
Za pretsedava~ na sovetot e izbran onoj kandidat koj dobil najgolem broj glasovi, no ne pomalku od 1/2 od ~lenovite na sovetot.
Dokolku vo prviot krug nikoj od kandidatite za pretsedava~ ne dobil potreben broj glasovi se pristapuva kon vtor krug na glasawe za dvajcata kandidati koi vo prviot krug dobile najgolem broj glasovi.
Ako i po vtoriot krug nitu eden od dvajcata kandidati ne go dobil potrebniot broj glasovi toga{ se povtoruva postapkata za izbor na pretsedava~ na sovetot.
^len 41
Dokolku sovetot na edinicata na lokalnata samouprava po tretoto povtoruvawe na postapkata za izbor na pretsedava~ na sovetot ne uspee da izbere pretsedava~ vo prviot krug na glasawe, toga{ vo vtoriot krug na glasawe za pretsedava~ na sovetot e izbran onoj od dvajcata kandidati koj dobil pove}e glasovi, no ne pomalku od 1/2 od ~lenovite na sovetot.
^len 42
Pretsedava~ot na sovetot:
1) gi svikuva i rakovodi so sednicite na sovetot na edinicata na lokalnata samouprava;
2) se gri`i za organizacijata i rabotata na sovetot i
3) gi potpi{uva odlukite i aktite na sovetot i gi dostavuva na gradona~alnikot zaradi proglasuvawe i objavuvawe.
2. Gradona~alnik na edinicata na lokalnata samouprava
^len43
Gradona~alnikot:
1) ja pretstavuva i zastapuva edinicata na lokalnata samouprava;
2) gi proglasuva i objavuva aktite i odlukite na sovetot na edinicata na lokalnata samouprava vo slu`benoto glasilo na edinicata na lokalnata samouprava.
3) se gri`i i go obezbeduva izvr{uvaweto na odlukite na sovetot;
4) se gri`i za izvr{uvawe na rabotite {to so zakon & se dovereni na edinicata na lokalnata samouprava;
5) mu predlaga na sovetot donesuvawe na odluki i drugi op{ti akti od negovata nadle`nost;
6) toga{ koga e izri~no ovlasten donesuva poedine~ni akti vo soglasnost so zakon i so statutot na edinicata na lokalnata samouprava, odnosno vo soglasnost so odlukata na sovetot na edinicata na lokalnata samouprava;
7) rakovodi so upravnite i administrativni organi
i slu`bi;
8) upravuva so imotot vo soglasnost so statutot na edinicata na lokalnata samouprava;
9) imenuva i razre{uva glaven arhitekt;
10) imenuva i razre{uva rakovodni lica na upravnige, odnosno administrativnite organi na edinicata na lokalnata samouprava;
11) imenuva i razre{uva ~lenovi na gradskiot sovet za arhitektura;
12) vr{i priem vo raboten odnos i dava otkaz od rabota na lica za izvr{iteli vo upravnite, odnosno administrativnite organi na edinicata na lokalnata samouprava po prethodno dobieno mislewe od soodvetnata komisija na sovetot na edinicata na lokalnata samouprava i
13) vr{i i drugi raboti utvrdeni so ovoj zakon i so statutot na edinicata na lokalnata samouprava.
^len44
Gradona~alnikot na edinicata na lokalnata samouprava e dol`en na sovetot na edinicata na lokalnata samouprava da mu uka`e na neustavnosta i nezakonitosta na aktot, odnosno odlukata doneseni vo samostojnata nadle`nost za sedum dena.
Po takvoto uka`uvawe sovetot na edinicata na lokalnata samouprava e dol`en aktot, odnosno odlukata da gi razgleda u{te edna{ najdocna 15 dena po uka`uvaweto od strana na gradona~alnikot.
Ako sovetot na edinicata na lokalnata samouprava gi potvrdi aktot, odnosno odlukata toga{ gradona~alnikot e dol`en da gi proglasi i objavi.
Ako aktot od stav 1 na ovoj ~len ne se usoglasi so Ustavot i zakonot i po povtornoto razgleduvawe od strana na sovetot na edinicata na lokalnata samouprava ili ako sovetot na edinicata na lokalnata samouprava ne go razgleda povtorno aktot vo predvideniot rok, gradona~alnikot e dol`en da ja izvesti Vladata na Republika Makedonija za neustavnosta i nezakonitosta na aktot vo rok od 15 dena od denot na negovoto donesuvawe.
Gradona~alnikot e dol`en aktite so koi se ureduvaat rabotite od doverenata nadle`nost bez odlagawe, a najdocna do denot na objavuvaweto da gi dostavi do nadle`niot organ na dr`avnata uprava.
^len45
Gradona~alnikot se izbira na op{ti, neposredni i slobodni izbori so tajno glasawe vo soglasnost so zakon.
^len 46
Gradona~alnikot svojata funkcija mo`e da ja izvr{uva profesionalno i negoviot mandat trae ~etiri godini.
Za vreme na spre~enost ili otsustvo gradona~alnikot go zamenuva lice, ~len na sovetot na edinicata na lokalnata samouprava, koe go nazna~uva gradona~alnikot.
Za vreme na zamenuvaweto na gradona~alnikot, na ~lenot na sovetot mu miruva funkcijata ~len na sovetot.
Dokolku gradona~alnikot go otka`e vr{eweto na rabotite Vladata }e imenuva svoj poverenik za vr{ewe na rabotite na gradona~alnik.
^len 47
Za svojata rabota gradona~alnikot odgovara pred gra|anite na edinicata na lokalnata samouprava.
Na predlog od najmalku 175 od vkupniot broj izbira~i mo`e da se pokrene pra{aweto za doverba na gradona~alnikot.
Odlukata za nedoverba e donesena ako za nea glasale 51% od vkupniot broj glasa~i vo edinicata na lokalnata samouprava.
^len48
Na gradona~alnikot mu prestanuva mandatot po sila na zakon ako podnese ostavka, vo slu~aj na smrt, ako poradi boleduvawe podolgo od edna godina ne mo`e da ja izvr{uva funkcijata, kako i koga e osuden so pravosilna prssuda za krivi~no delo na kazna zatvor nad {est meseci.
Na gradona~alnikot mu prestanuva mandatot poradi ispolnuvawe na eden od uslovite utvrdeni vo stav 1 na ovoj ~len {to Vladata na Republika Makedonija bez rasprava go konstatira.
Na gradona~alnikot }e mu bide odzemen mandatot koga e osuden za krivi~no ili drugo delo {to go pravi nedostoen za vr{ewe na funkcijata gradona~alnik, kako i za neopravdano otsustvo podolgo od {est meseci.
Odzemaweto na mandatot na gradona~alnikot poradi nastapuvawe na eden od uslovite od stav 3 na ovoj ~len go utvrduva Vladata na Republika Makedonija.
Vladata na Republika Makedonija za prestanuvaweto, odnosno odzemaieto na mandatot na gradona~alnikot poradi nastapuvawe na eden od uslovite utvrdeni vo stavovite 1 i 3 na ovoj ~len go izvestuva Sobranieto na Republika Makedonija zaradi raspi{uvawe na novi izbori za gradona~alnik.
3. Upravni i admnnistrativni organi i tela na edinicata na lokalnata samouprava
^len49
Upravnite organi na edinicata na lokalnata samouprava mo`at da se obrazuvaat kako inspekcii, oddelenija, otseci i referati.
Administrativnite organi na edinicata na lokalnata samouprava mo`at da se obrazuvaat kako slu`bi, kancelarii i pisarnici.
^len 50
Upravnite organi na edinicite na lokalnata samouprava:
1) podgotvuvaat akti za sovstot, odnosno za gradona~alnikot na edinicata na lokalnata samouprava;
2) vr{at stru~ni raboti za sovetot, odnosno za gradona~alnikot na edinicata na lokalnata samouprava;
3) donesuvaat poedine~ni akti;
4) ja sledat problematikata vo oblasta od svojata nadle`nost, vr{at analiza na sostojbata i davaat inicijativi i predlozi do gradona~alnikot, odnosno sovetot za nivno re{avawe i
5) vr{at i drugi raboti {to }e im gi doveri sovetot, odnosno gradona~alnikot na edinicata na lokalnata samouprava.
^len 51
Administrativnite organi na edinicite na lokalnata samouprava gi vr{at administrativnite i drugi raboti {to im se staveni vo nadle`nost so statutot ili od strana na sovetot, odnosno gradona~alnikot na edinicata na lokalnata samouprava.
4. Glaven arhitekt na gradot
^len52
Glavniot arhitekt na gradot:
1) pokrenuva inicijativa za izmena i dopolnuvawe na detalnite urbanisti~ki planovi;
2) pokrenuva inicijativa za izrabotka na urbanisti~ki i arhitektonsko-urbanisti~ki planovi;
3) dava stru~no mislewe na detalnite urbanisti~ki planovi i urbanisti~kite i arhitektonsko-urbanisti~kite proekti;
4) dava nasoki pri izrabotka na arhitektonski proekti za da se valoriziraat vrednosti vo arhitekturata
i za~uvuvawe na ambientalnite vrednosti na oddelni gradski kvartovi i objekti;
5) dava soglasnost na arhitektonskite proekti {to se od golemo zna~ewe za gradot, a zna~eweto se utvrduva po pravilnikot za takov vid na objekti izgotveni i usvoeni vo edinicata na lokalnata samouprava;
6) dava soglasnost na proektite za parterno ureduvawe na pozna~ajni objekti ili kvartovi vo gradot;
7) mu predlaga na sovetot dopolnitelni normi i pravilnici od oblasta na arhitekturata;
8) pokrenuva inicijativa za revitalizacija na odredeni gradski kvartovi;
9) se gri`i za kulturnoto i arhitektonskoto nasledstvo i za arhitektonsko oblikuvaniot izgled na objektite vo gradot i
10) u~estvuva vo rabotata na komisiite i telata nadle`ni za urbanizam i arhitektura.
^len 53
Glavniot arhitekt se imenuva i razre{uva od strana na gradona~alnikot na edinicata na lokalnata samouprava.
Mandatot na glavniot arhitekt trae ~etiri godini.
Glavniot arhitekt na gradot zaradi kompetentno, stru~no i efikasno vr{ewe na svoite nadle`nosti mu predlaga na gradona~alnikot sostav za gradski sovet za arhitektura od istaknati arhitekti i drugi stru~ni profili i kancelarija na glavniot arhitekt na gradot.
So gradskiot sovet za arhitektura i so kancelarijata rakovodi glavniot arhitekt na gradot.
VI. PRAVA, DOL@NOSTI I ODGOVORNOSTI NA IZBRANITE, IMENUVANITE I VRABOTENITE LICA VO ORGANITE NA EDINICATA NA LOKALNATA SAMOUPRAVA
^len 54
Izbranite i imenuvanite lica vo organite na edinicata na lokalnata samouprava se izbiraat ili imenuvaat za period od ~etiri godini.
Pri sekoj izbor na noviot sostav na ~lenovite na sovetot bez ogled na traeweto na prethodniot mandat, se vr{i povtoren izbor, odnosno imenuvawe na licata od stav 1 na ovoj ~len.
Za glavniot arhitekt na gradot ne va`i odredbata od stav 2 na ovoj ~len.
Licata od stav 1 na ovoj ~len ostanuvaat na funkcija (dol`nost) do izborot, odnosno imenuvaweto na novi funkcioneri.
Vo edinicite na lokalnata samouprava so me{an nacionalen sostav pri izborot, imenuvaweto i vrabotuvaweto na lica vo organite na edinicata na lokalnata samouprava }e se nastojuva da se obezbedi soodvetna nacionalna zastapenost, bez da se naru{uva principot na stru~nost.
^len55
Na pravata, dol`nostite i odgovornostite koi proizleguvaat od rabotniot odnos za rabotnicite vo organite na edinicata na lokalnata samouprava se primenuvaat propisi so koi se ureduvaat pravata, dol`nostite i odgovornostite na rabotnicite vo organite na dr`avnata uprava.
VII. AKTI NA ORGANITE NA EDINICITE NA LOKALNATA SAMOUPRAVA
^len 56
Vo vr{eweto na rabotite od svojata nadle`nost sovetot na edinicata na lokalnata samouprava donesuva op{ti akti kako {to se statut, programi, planovi, odluki i drugi op{ti akti predvideni so statutot vo soglasnost so zakon.
^len 57
Aktate na sovetot na edinicite na lokalnata samouprava {to se doneseni vo ramkite na samostojnata nadle`nost na edinicite na lokalnata samouprava (~len 17 od ovoj zakon) podle`at na kontrola (nadzor) na ustavnosta i zakonitosta pred Ustavniot sud na Republika Makedonija.
Aktite na sovetot na edinicite na lokalnata samouprava {to se doneseni vo soglasnost so organite na dr`avnata uprava (~lei 18 od ovoj zakon) podle`at na kontrola (nadzor) na ustavnosta i zakonitosta pred Ustavniot sud na Republika Makedonija, odnosno na kontrola pred nadle`en sud za identi~nosta na sodr`inata na odlukata so sodr`inata na soglasnosta na nadle`niot organ na dr`avnata uprava.
Aktite na sovetot na edinicite na lokalnata samouprava, kako i aktite na drugite organi na tie edinici (gradona~alnikot, odnosno upravnite organi) {to se doneseni vo ramkite na doverenata nadle`nost (~len 19 od ovoj zakon) podle`at kako na proverka na ustavnosta i zakonitosta pred Ustavniot sud na Republika Makedonija, isto taka i na proverka na celishodnosta i namenskoto tro{ewe na sredstvata pred nadle`niot organ na dr`avnata uprava.
^len58
Vo vr{eweto na rabotite od svojata nadle`nost, a vrz osnova na zakon ili statut, gradona~alnikot, odnosno upravnite organi na edinicite na lokalnata samouprava donesuvaat poedine~ni akti.
Po `alba protiv poedine~en akt donesen od gradona~alnikot, a vo ramkite na samostojnata nadle`nost na edinicata na lokalnata samouprava (~len 17 od ovoj zakon) re{ava sovetot na edinicata na lokalnata samouprava, a po `albaprotiv poedine~en akt na upravnite organi na edinicata na lokalnata samouprava donesen vo ramkite na samostojnata nadle`nost (~len 17 od ovoj zakon) re{ava gradona~alnikot.
Po `alba protiv poedine~en akt na gradona~alnikot, odnosno upravniot organ donesen vo soglasnost so nadle`en organ na dr`avnata uprava ili donesen vo ramkite na doverenata nadle`nost (~lenovi 18 i 19 od ovoj zakon) re{ava resorniot minister na toj organ.
^len59
Poedine~nite akti doneseni vo vtor stepen od organite na edinicite na lokalnata samouprava, odnosno od resorniot minister podle`at na sudska kontrola pred nadle`niot sud soglasno so Zakonot za sudovite.
VIII. IMOT I FINANSIRAWE NA LOKALNATA SAMOUPRAVA
1. Imot na edinicata na lokalnata samouprava
^len 60
Imotot na edinicata na lokalnata samouprava go so~inuvaat zemji{te, objekti i sredstva vo obem {to gi finansirale i finansiraat gra|anite po pat na samopridones ili na drug na~in u~estvuvale vo izgradbata i drugi nedvi`ni i podvi`ni stvari, pari~ni sredstva i prava.
So imotot, edinicata na lokalnata samouprava raspolaga i stopanisuva vo javen interes i kako dobar doma}in.
Sredstvata dobieni od raspolagaweto i stopanisuvaweto so imotot na edinicata na lokalnata samouprava mo`at da se upotrebat za zgolemuvawe na imotot na edinicata na lokalnata samouprava ili za negovo podobro javno koristewe.
^len 61
Pri osnovaweto na novite edinici na lokalnata samouprava imotot na novoosnovanata edinica na
lokalnata samouprava }e se utvrdi so delben bilans me|u Republikata i edinicata na lokalnata samouprava od edna strana i me|u novoosnovanata edinica na lokalnata samouprava i edinicata na lokalnata samouprava od koja se osnova, od druga strana.
2. Finansirawe na edinicata na lokalnata samouprava
^len 62
Edinicite na lokalnata samouprava se finansiraat od sopstveni izvori na prihodi utvrdeni so zakon;
a) danoci:
so zadel od danok na promet na stoi i uslugi utvrden so zakon;
- danok na imot, danok na nasledstvo i podarok danok na promet na nedvi`nosti i prava;
b) zemji{na taksa, komunalni taksi i prihodi od uslugi,
v) prihodi od sopstven imot;
g) prihodi od danoci primeni od Republikata i stranstvo (vo stoka i pari);
d) dobivki od javni pretprijatija i javni slu`bi {to gi osnovala edinicata na lokalnata samouprava
g) del od dobivkata {to ja ostvaruvaat javnite pretprijatija {to imaat istureni edinici vo lokalnata samouprava, utvrden so zakon;
e) prihodi od kazni za nepo~ituvawe na propisite na edinicata na lokalnata samouprava i
`) drugi prihodi otstapeni na buxetite na edinicite na lokalnata samouprava po razni osnovi vo soglasnost so zakon.
Edinicite na lokalnata samouprava se finansiraat i od dopolnitelni prihodi od Buxetot na Republikata vo soglasnost so zakon.
Osven izvorite na prihodi utvrdeni vo stavovite 1 i 2 na ovoj ~len edinicite na lokalnata samouprava se finansiraat i od zemawe zaemi od Buxetot na Republikata so koi se finansira buxetskiot deficit, dr`avni sredstva za doverenite raboti i drugi sredstva {to }e gi izdvojat zainteresiranite pravni i fizi~ki lica.
^len 63
Edinicata na lokalnata samouprava mo`e da zeme zaem, odnosno da emitira obvrznici vo soglasnost so zakon.
^len 64
Edinicata na lokalnata samouprava mo`e da steknuva prihodi od vr{ewe na stopanska ili druga profitabilna dejnost vo ramkite na nadle`nostite utvrdeni so Ustavot i so ovoj zakon.
^len65
Prihodite i tro{ocite na edinicata na lokalnata samouprava se utvrduvaat so buxetot.
Izrabotkata, donesuvaweto, izmenata i izvr{uvaweto na buxetot se ureduva so statutot na edinicata na lokalnata samouprava vo soglasnost so zakon.
^len66
Dokolku buxetot na edinicata na lokalnata samouprava za narednata godina nema da bide donesen do 31 dekemvri vo tekovnati godina, }e se postapi soglasno so Zakonot za buxetite i se voveduva privremeno finansirawe i toa najdolgo za {est meseci.
^len 67
Sovetot na edinicata na lokalnata samouprava formira nadzoren odbor zaradi vr{ewe nadzor nad materijalnoto i finansiskoto rabotewe na edinicata na lokalnata samouprava.
Za rezultatite od nadzorot se informira sovetot na edinicata na lokalnata samouprava i Ministerstvoto za finansii.
IH. NADZOR NAD ORGANITE NA EDINICATA NA LOKALNATA SAMOUPRAVA
^len68
Nadzorot nad zakonitosta na rabotata na organite na edinicite na lokalnata samouprava go vr{at Vladata na Republika Makedonija i nadle`nite ministerstva.
^len 69
Vo slu~aite vo koi e mo`no da nastane nenadomestliva {teta, Vladata na Republika Makedonija }e go zapre izvr{uvaweto na op{tiot akt donesen vo rabotite od izvornata nadle`nost na edinicata na lokalnata samouprava (~len 17 od ovoj zakon) ili akt donesen zaedno so nadle`en organ na dr`avnata uprava (~len 18 od ovoj zakon) ako smeta deka ne e vo soglasnost so Ustavot i zakonot i }e pokrene postapka pred Ustavniot sud na Republika Makedonija za ocena na ustavnosta i zakonitosta na istiot.
Ako Vladata na Republika Makedonija, vo slu~aite od stav 1 na ovoj ~len nema da pokrene postapka pred Ustavniot sud na Republika Makedonija vo rok od 15 dena od denot na zapiraweto na izvr{uvaweto na op{tiot akt, zapreniot akt stanuva izvr{en.
^len70
Vo slu~aite vo koi e mo`no da nastane nenadomestliva {teta, Vladata na Republika Makedonija }e go zapre izvr{uvaweto na op{tiot akt vo rabotite od zaedni~kata nadle`nost ako smeta deka ne e usoglasen so dadenata soglasnost od strana na nadle`niot organ na dr`avnata uprava i }e pokrene postapka pred nadle`en sud.
Ako Vladata na Republika Makedonija vo slu~aite od stav 1 na ovoj ~len nema da pokrene postapka pred nadle`en sud vo rok od 15 dena od denot na zapiraweto na izvr{uvaweto na op{tiot akt, zapreniot akt stanuva izvr{en.
^len71
Ministerstvata i drugite organi na dr`avnata uprava vo odnos na doverenite raboti na organite na edinicata na lokalnata samouprava vr{at inspekciski nadzor i kontrola nad izvr{uvaweto na upravnite akti i davaat instrukcii i upatstva za primena na zakonite i drugite op{ti akti.
Ako organite na edinicata na lokalnata samouprava nema da gi izvr{uvaat doverenite raboti, nadle`noto minnsterstvo ili drug nadle`en organ na dr`avnata uprava so re{enie }e go nalo`i izvr{uvaweto vo opredelen rok, no ne podolg od 60 dena.
Ako organot na edinicata na lokalnata samouprava soglasno so re{enieto nema da ja izvr{i rabotata vo opredeleniot rok od stav 2 na ovoj ~len, nadle`niot organ na dr`avnata uprava neposredno }e ja izvr{i ili na drug na~in }e go obezbedi izvr{uvaweto na tro{ok na edinicata na lokalnata samouprava.
^len 72
Nadzor nad materijalnoto i finansiskoto rabotewe na doverenite raboti na organite na edinicata na lokalnata samouprava vr{i Ministerstvoto za finansii.
H. RASPU[TAWE NA ORGANITE NA EDINICITE NA LOKALNATA SAMOUPRAVA
^len 73
Sovetot na sdinicata na lokalnata samouprava se raspu{ta ako za toa se izjasni mnozinstvoto od vkupniot broj na negovite ~lenovi.
^len74
Sovetot na edinncata na lokalnata samouprava se raspu{ta so akt na Vlalata na Republika Makedonija
ako ne mo`e da se sostane za period podolg od {est meseci ili ako so prekin vo tekot na edna godina ne odr`i najmalku dve sednici.
Dokolku sovetot na edinicata na lokalnata samouprava ne donese buxet ni po istekot na rokot od ~len 66 na ovoj zakon, na predlog na Ministerstvoto za finansii, Vladata na Republika Makedonija }e go raspu{ti sovetot na edinicata na lokalnata samouprava i }e raspi{e novi izbori.
Vo slu~aite od stavovite 1 i 2 na ovoj ~len, do izborot na nov sovet na edinicata na lokalnata samouprava rabotite na sovetot }e gi vr{i gradona~alnikot na edinicata na lokalnata samouprava.
Dokolku gradona~alnikot na edinicata na lokalnata samouprava go otka`e vr{eweto na rabotite, Vladata na Republika Makedonija }e imenuva svoj poverenik za vr{ewe na rabotite na sovetot.
^len 75
Sovetot na edinicata na lokalnata samouprava se raspu{ta so akt na Vladata na Republika Makedonija ako donese odluka so koja se zagrozuvaat suverenitetot i teritorijalniot integritet na Republika Makedonija.
Za raspu{taweto na sovetot na edinicata na lokalnata samouprava, Vladata na Republika Makedonija go izvestuva Sobranieto na Republika Makedonija.
^len 76
Vo slu~aite od ~lenovite 73, 74 i 75 na ovoj zakon }e se odr`at novi izbori najdocna 60 dena od raspu{taweto na sovetot.
Vo slu~aite od ~len 75 na ovoj zakon }e se odr`at izbori za nov gradona~alnik, dokolku gradona~alnikot ne se sprotivstavil na odlukite na sovetot na edinicata na lokalnata samouprava i ne gi prezel potrebnite dejstvija utvrdeni vo ~len 44 od ovoj zakon.
^len 77
Do izborot na nov sovet, odnosno na nov gradona~alnik Vladata na Republika Makedonija }e izbere poverenik koj }e gi vr{i rabotite na sovetot, odnosno gradona~alnikot.
HI. SORABOTKA ME\U ORGANITE NA EDINICITE NA LOKALNATA SAMOUPRAVA I PODRA^NITE EDINICI NA MINISTERSTVATA I DRUGITE ORGANI NA DR@AVNATA UPRAVA
^len78
Organite na edinicite na lokalnata samouprava vo ostvaruvaweto na sorabotkata so podra~nite edinici na ministerstvata i drugite organi na dr`avnata uprava si dostavuvaat podatoci potrebni za vr{ewe na rabotite, sekoj od svojot delokrug, so koi raspolagaat i do koi doa|aat vo raboteweto, organiziraat sostanoci i drug vid zaedni~ki sednici na rakovodnite lica na edinicata na lokalnata samouprava, odnosno na podra~nite edinici na organite na dr`avnata uprava za prou~uvawe na oddelni pra{awa, podgotvuvawe na propisi, davawe na mislewa i predlozi, kako i drugi vidovi na me|usebna sorabotka.
Ako e potrebno da se obezbedi usoglasuvawe na pra{awa od zaedni~ki interes, organite od stav 1 na ovoj ~len mo`at da obrazuvaat stru~ni komisii ili rabotni tela.
Gradona~alnikot gi organizira i koordinira aktivnostite od stav 1 na ovoj ~len.
Koga po opredeleno pra{awe }e se donese zaklu~ok na zaedni~ka sednica vo ostvaruvaweto na sorabotkata od stav 1 na ovoj ~len, po toj zaklu~ok zadol`itelno se proiznesuvaat i zazemaat svoj stav podra~nite edinici na ministerstvata i edinicata na lokalnata samouprava i za tie stavovi zaemno se informiraat.
Na zaedni~kite sednici redovno pretsedava gradona~alnikot na edinicata na lokalnata samouprava.
^len 79
Ako gradona~alnikot na edinicata na lokalnata samouprava utvrdi deka zaklu~ocite doneseni od zaedni~koto rabotno telo, podra~nite edinici gi ignoriraat ili ne gi izvr{uvaat ili nenavremeno i nepravilno gi izvr{uvaat mo`e pred nadle`niot minister da pokrene inicijativa za odgovornost ili smenuvawe na rakovodnoto lice na soodvetnata podra~na edinica.
HII. MESNA SAMOUPRAVA ^len80
Vo edinicite na lokalnata samouprava gra|anite mo`at da osnovaat mesni (selski ili kvartni) zaednici i drugi oblici na mesna samouprava.
So statutot na edinigcata na lokalnata samouprava, vo soglasnost so ovoj zakon, poblisku se opredeluvaat uslovite i postapkata za osnovawe mesni zaednici i drugi oblici na mesna samouprava, nadle`nosta i organizacijata, utvrduvaweto na programata za rabota, sredstvata {to edinicata na lokalnata samouprava gi otstapuva na mesnata zaednica, odnosite so organite na edinicata na lokalnata samouprava i drugi pra{awa od zna~ewe za mesnata samouprava.
^len 81
Vo mesnite zaednici i vo drugite oblici na mesna samouprava gra|anite odlu~uvaat za raboti od neposredno i sekojdnevno zna~eqe za nivniot `ivot i rabota.
^len 82
Rabotite od ~len 81 na ovoj zakon se finansiraat od:
- sredstva koi{to edinicata na lokalnata samouprava }e im gi otstapi na mesnite zaednnci i drugite oblici na mesna samouprava soglasno so planovite i programite za nivniot razvoj;
- sredstva {to gra|anite neposredno gi zdru`uvaat;
- sredstva {to }e gi izdvojat zainteresiranite pravni i fizi~ki lica;
- sredstva od nadomestok za uslugi i
- podaroci i drugi sredstva.
^len 83
Mesnata zaednica i drugite oblici na mesna samouprava imaat svojstvo na pravno lice vo ramkite na pravata i dol`nostite utvrdeni so ovoj zakon, statutot na edinicata na lokalnata samouprava i aktot ~a osnovawe.
^len84
So statutot ili so drug op{t akt na sovetot na edinicata na lokalnata samouprava, vo soglasnost so zakon, na mesnata zaednica mo`e da i se doveri vr{ewe na opredeleni raboti od izvornata nadle`nost na edinicata na lokalnata samouprava {to se od neposreden interes i sekojdnevno zna~ewe za `ivotot i rabotata na gra|anite na podra~jeto na mesnata zaednica.
Sredstvata za vr{ewe na rabotite od stav 1 na ovoj ~len gi obezbeduva edinicata na lokalnata samou-prava.
HIII. ZA[TITA NA LOKALNATA SAMOUPRAVA
^len85
Sovetot na edinicata na lokalnata samouprava kako i gradona~alnikot mo`e pred Ustavniot sud na Republika Makedonija da podnesat barawe za ocena na ustavnosta na zakonite i ustavnosta i zakonitosta na op{tite akti na ministerstvata i drugite organi na
dr`avnata uprava so koi se naru{uva ustavnata polo`ba i pravata na edinicata na lokalnata samouprava utvrdeni so Ustavot i zakon.
^len86
Na edinicite na lokalnata samouprava im se garantira sudska za{tita pred nadle`nite sudovi vo odnos ia aktite i na aktivnostite na organite na dr`avnata uprava i na Vladata na Republika Makedonija so koi im se popre~uva vr{eweto na so Ustav i zakon dadenite nadle`nosti na edinicite na lokalnata samouprava.
^len 87
Sobranieto na Republika Makedonija pred donesuvaweto na zakonite {to se odnesuvaat na edinicite na lokalnata samouprava }e pobara mislewe od niv.
HIV. SLU@BENA UPOTREBA NA JAZICITE VO EDINICITE NA LOKALNATA SAMOUPRAVA
^lsn 88
Vo edinicite na lokalnata samouprava vo koi gra|anite pripadnici na nacionalnosta se nad 50% od vkupniot broj `iteli utvrdeni na posledniot izvr{en popis na naselenieto, se smetaat kako edinici na lokalnata samouprava vo koi vo mnozinstvo `iveat pripadnici na nacionalnostite.
Vo edinicite na lokalnata samouprava vo koi gra|anite pripadnici na nacionalnosta se nad 20% od vkupniot broj `nteli utvrden na posledniot izvr{en popis na naselenieto, se smetaat kako edinici na lokalnata samouprava vo koi vo zna~itelen broj `iveat pripadnici na nacionalnostite.
^len 89
Na sednicite na sovetot i drugite organi na edinicite na lokalnata samouprava vo koi vo mnozinstvo ili vo zna~itelen broj `iveat gra|ani pripadnici na nacionaliosta, pokraj makedonskiot jazik i negovoto kirilsko pismo vo slu`bena upotreba e i jazikot i pismoto na nacionalnosta koja e vo mnozinstvo ili vo zna~itelen broj.
Statutot, odlukite i drugite op{ti akti {to gi donesuvaat organite od stav 1 na ovoj ~len se pi{uvaat i objavuvaat na makedonski jazik i negovoto kirilsko pismo, kako i na jazikot i pismoto na nacionalnosta koja e vo mnozinstvo ili vo zna~itelei broj.
Vo javnite slu`bi, javnite ustanovi i javnite pretprijatija {to gi osnovala edinicata na lokalnata samouprava vo koja vo mnozinstvo `iveat gra|anite pripadnici na nacionalnosta vo slu`bena upotreba pokraj makedonskiot jazik i negovoto kirilsko pismo e i jazikot i pismoto na nacionalnosta koja e vo mnozinstvo.
^len90
Vo edinicite na lokalnata samouprava vo koi vo mnozinstvo `iveat pripadnici na nacionalnosta, imiwata na naselenite mesta, natpisite na javnite slu`bi i ustanovi, natpisi na pretprijatijata i drugite javni pretprijatija, {to gi osnovala edinicata na lokalnata samouprava se pi{uvaat na makedonski jazik i negovoto kirilsko pismo i na jazikot i pismoto na nacionalnosta koja e vo mnozinstvo.
Po edinicite na lokalnata samouprava vo kon vo zna~itelen broj `iveat gra|ani, pripadnici na nacionalnosta, imiwata na naselenite mesta, naslovite na javnite slu`bi i ustanovi, natpisite na pretprijatijata i drugite javni natpisi, se pi{uvaat na makedonski jazik i negovoto kirilsko pismo i na jazikot i pismoto na nacionalnosta koja e vo zna~itelen broj, ako taka odlu~i sovetot na edinicata na lokalnata samouprava.
Natpisite na kulturnite i obrazovnite ustanovi koi edinstveno slu`at za razvivawe i unapreduvawe na kulturnite i obrazovnite celi na nacionalnostite, pokraj na makedonski jazik i negovoto kirilsko pismo se pi{uvaat i na jazikot i pismoto na nacionalnosta, nezavisno od brojot na graganite pripadnici na nacionalnosta koi `iveat vo edinicata na lokalnata samouprava.
^len91
Statutite na edinicite na lokalnata samouprava }e se usoglasat so odredbite na ovoj zakon najdocna vo rok od {est meseci od denot na negovoto vleguvawe vo sila.
^len92
Op{tite i drugi akti ~ija obvrska za donesuvawe, odnosno usoglasuvawe proizleguva od ovoj zakon, }e se donesat vo rok od tri meseci po donesuvaweto na statutite na edinicite na lokalnata samouprava.
^len93
Rasporeduvaweto na rabotnicite vo organite na edinicite na lokalnata samouprava }e se izvr{i vo rok od tri meseci od donesuvaweto na op{tite akti za organizacija i rabota i za sistematizacija na rabotite i zada~ite vo ovie organi.
^len94
Rabotnicite koi nema da bidat rasporedeni vo smisla na ~len 93 od ovoj zakon, imaat prava i obvrski, kako i rabotnicite za ~ija rabota prestanala potrebata vo ministerstvata i drugite organi na dr`avnata uprava, utvrdeni so zakon.
^len 95
Sobranijata na edinicite na lokalnata samouprava vo postojniot sostav, izbranite i imenuvanite lica na op{tinskite sobranija i na Sobranieto na grad Skopje prodol`uvaat da gi vr{at funkciite do konstituiraweto na novite organi na edinicite na lokalnata samouprava.
Mesnite zaednici, odnosno nivnite organi prodol`uvaat so rabota vo postojniot sostav i so istata nadle`nost do donesuvaweto na statutite na edinicata na lokalnata samouprava, vo soglasnost so ovoj zakon.
^len96
Edinicite na lokalnata samouprava funkcioniraat vo granicite na sega{nite podra~ja do donesuvaweto na zakonot so koj }e se utvrdat podra~jata na edinicite na lokalnata samouprava.
^len 97
Ovoj zakon vleguva vo sila petnaesettiot den od denot na objavuvaweto vo „Slu`ben vesnik na Republika Makedonija".
Odredbite od Glava V na ovoj zakon vleguvaat vo sila po odr`uvaweto na novite izbori za organi na edinicite na lokalnata samouprava.ÿ